Δεύτερον, η αλλαγή του τρόπου επιλογής των προϊσταμένων των μεγάλων δικαστικών αρχών. Και όλα αυτά ενώ η ελληνική Δικαιοσύνη βρίσκεται στο χειρότερο σημείο που ήταν ποτέ, με μακροχρόνια άλυτα προβλήματα. Καθυστέρηση στην εκδίκαση των υποθέσεων που αγγίζει πια τα όρια της αρνησιδικίας, σοβαρά προβλήματα στην απονομή της δικαιοσύνης από αρκετούς δικαστικούς λειτουργούς που δεν έχουν τα απαραίτητα προσόντα, υποβάθμιση των δικηγορικών συλλόγων που σε κάποιες περιπτώσεις αγγίζει την εξαθλίωση, προβλήματα υλικοτεχνικής υποδομής κ.λπ.
Αντ’ αυτών κρίθηκε ότι είναι μείζον θέμα, που θα πρέπει να προηγηθεί, η αλλαγή του τρόπου επιλογής των προϊσταμένων των δικαστηρίων. Η επαναφορά δηλαδή του λεγόμενου «αυτοδιοίκητου».
Πρώτα απ’ όλα και ο ίδιος ο τίτλος του είναι παραπλανητικός. Αν τον δει κάποιος που δεν γνωρίζει, θα σκεφτεί ότι τα δικαστήρια διοικούνταν έως τώρα από αποστράτους του Ναυτικού ή από διοικητικά στελέχη του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Ομως αυτό φυσικά δεν συμβαίνει.
Επί δεκαετίες οι προϊστάμενοι των δικαστηρίων και Εισαγγελιών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης επιλέγονταν από το Ανώτατο Συμβούλιο του Αρείου Πάγου και ήταν πάντα δικαστικοί λειτουργοί του ανώτερου βαθμού. Ετσι, από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης πέρασαν αξιόλογες προσωπικότητες του κλάδου μας: οι κ. Φρίξος Πασχαλίδης, Δημήτριος Σιδέρης, Κων/νος Ηρακλείδης, Αργύριος Τσίχλας, Κων/νος Χατζάκος. Το 1997 καθιερώθηκε η εκλογή του προϊσταμένου στις Εισαγγελίες από τους ομοιόβαθμους συναδέλφους τους. Στα Πρωτοδικεία είχε καθιερωθεί από το 1993 και ήδη από τότε προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, αφού το σκηνικό στις δικαστικές υπηρεσίες άλλαξε δραματικά.
Παλιότεροι δικαστικοί λειτουργοί με πραγματικά δημοκρατικές πεποιθήσεις, δικαστές που εκδιώχθηκαν από τη δικτατορία για τα δημοκρατικά τους φρονήματα, ευθύς εξ αρχής έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου και τάχθηκαν ανοιχτά κατά της νέας αυτής «δημοκρατικής κατάκτησης». Αλλά κατά του νέου αυτού θεσμού ταχθήκαμε και πάρα πολλοί από όλους εμάς τους νεότερους, γιατί ξέραμε τι επρόκειτο να γίνει και είδαμε στη συνέχεια. Οι δικαστικές υπηρεσίες μετατράπηκαν σε εκλογικές πασαρέλες. Ομαδοποιήσεις, πολιτικαντισμός, πελατειακές σχέσεις με τραπεζώματα, δείπνα και διάφορες εξυπηρετήσεις, προεκλογικές ζυμώσεις, πιέσεις κάθε λογής και με κάθε μέσο, υποκρισία, μόνιμες πικρίες και ψυχρότητες. Ο κομματισμός βέβαια δεν θα μπορούσε να μην εμφανιστεί.
Αλλά και μετά την εκλογή οι δυσλειτουργίες δεν έλειψαν. Και είναι λογικό. Παράπονα για την υπερχρέωση δικογραφιών σε «μη ψηφοφόρους» και ευνοϊκή μεταχείριση των «ψηφοφόρων», αδυναμία ελέγχου -και ιδίως πειθαρχικού- των συναδέλφων του ιδίου βαθμού και ιδίως των φίλα προσκείμενων. Γιατί σε εκλογικά σώματα των 20, 30 και 120 ψηφοφόρων είναι βέβαιο ότι γνωρίζει κανείς σχεδόν όλους όσοι τον ψήφισαν.
Η αλήθεια είναι ότι την αλλαγή του τρόπου επιλογής καθιέρωσε κατά βάση μια μεγάλη μερίδα των συνδικαλιστών του κλάδου μας. Και αυτό γιατί διέβλεπαν ότι θα μπορούσαν έτσι να εκλεγούν και οι ίδιοι, μιας και διέθεταν ήδη έτοιμη εκλογική πελατεία.
Ετσι, κατόρθωσαν να εκλεγούν άτομα τα οποία είναι μαθηματικά βέβαιο ότι ποτέ ο Αρειος Πάγος δεν θα επέλεγε, λόγω έλλειψης σοβαρών ουσιαστικών προσόντων. Και αναρωτιέται κανείς πώς είναι δυνατόν ο Αρειος Πάγος να έχει αρμοδιότητα, κατά το Σύνταγμα, να επιθεωρεί όλους τους δικαστές και εισαγγελείς, να τους προάγει, τοποθετεί, μεταθέτει και μετατάσσει, να ασκεί πειθαρχική εξουσία επ’ αυτών, δηλαδή να τους τιμωρεί πειθαρχικά και να τους παύει, και να μην μπορεί να επιλέξει άξιους δικαστικούς λειτουργούς ως προϊσταμένους.
Οι επιφυλάξεις περί «άλλων παρεμβάσεων» προς το Ανώτατο Δικαστήριό μας, που μπορούν να εκφραστούν από κάποιους, σήμερα πλέον, με την άμβλυνση των ιδεολογικοπολιτικών αντιθέσεων, πρέπει να διασκεδαστούν.
Η Δημοκρατία μας θα πρέπει επιτέλους να σταματήσει να υποπτεύεται τον εαυτό της

* Ο κ. Βασίλειος Φλωρίδης είναι εισαγγελέας Εφετών