Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Δευτέρα, 05 Νοεμβρίου 2018 23:20

Βλάπτουν ή ωφελούν τα κατά συνθήκη ιατρικά ψεύδη;

Του Αναστάσιου Αμανατίδη.

 

Πολλές φορές τίθεται το ερώτημα στα χείλη όλων. Αν πρέπει ο ιατρός να λέει ‘ψυχρά’, γυμνή όλη την αλήθεια γύρω από την διάγνωση και την σοβαρότητα της πάθησης, ιδιαίτερα της κακοήθους ασθένειας, κατά πρόσωπο στον ίδιο τον άρρωστο, που κρέμεται περιδεής κυριολεκτικά από τα χείλη του. Το ερώτημα τίθεται όλο και συχνότερα, τώρα μάλιστα που γέμισε η κοινωνία μας από μετανάστες που πηγαινοέρχονται σε Ευρώπη και Αμερική.

Γι’ αυτούς, ότι ισχύει στην Ευρώπη και γενικά στην προοδευμένη υλικά ξένη, όπου τους εντυπωσιάζει η πειθαρχία των ανθρώπων και η σύγχρονη κουλτούρα τους, αυτό είναι και το σωστότερο! Απορρίπτουν κάθε τι το ανάλογο σχετικό Ελληνικό! Όλα στην Ελλάδα είναι παλαιών αντιλήψεων!
Τους ακούς να λένε, (αλλά αναφέρονται πάντα σε περιπτώσεις άλλων):
…Στη Γερμανία τα λένε όλα! Δεν κρύβουν τίποτα! Ο ίδιος ο ασθενής πρέπει να ξέρει για την αρρώστια του!...
Και όταν λέμε αρρώστια, δεν αναφερόμαστε εδώ σε όλες τις αρρώστιες, (που συμφωνούμε), αλλά εννοούμε και λέμε για τον καρκίνο. Τον επάρατο…
Πιο εξελιγμένοι οι Σουηδοί και Αμερικανοί. Εκεί προχωρούν ένα βήμα παραπάνω! Αφού περιλούσουν με κρύο ντους τον κάτωχρο ασθενή με την βαριά διάγνωση και βέβαιη την άσχημη πορεία της ασθένειας, τον συμβουλεύουν και από πάνω, αν υπάρχουν εκκρεμότητες διαθήκης, ή άλλες οικονομικές, να τακτοποιηθούν όσο είναι καιρός!
Οι Βορειοευρωπαίοι και Αμερικανοσπουδασμένοι Έλληνες πανεπιστημιακοί επιμένουν στην πλήρη ‘κατάμουτρα’ ενημέρωση του ίδιου ασθενή για την φύση και την πρόγνωση της ασθένειας, αδιαφορώντας για τις ψυχολογικές επιδράσεις, που θα προκαλέσουν σ’ αυτόν. Προσθέτουν μάλιστα ότι το κάνουν αυτό και δι’ έναν ακόμη λόγο, τις πιθανές νομικές εμπλοκές εις βάρος του γιατρού, που αποκρύπτει την αλήθεια από τον ασθενή.
Βέβαια αυτά συμβαίνουν στην Αμερική και μεταφέρονται και εδώ την μεσογειακή Ελλάδα σχεδόν αμάσσητα. Μου θυμίζουν πολλούς παρόμοια σπουδαγμένους της εποχής των πανεπιστημιακών χρόνων, που μας επέμεναν να χορηγούμε βιταμίνες, κάθε φορά, που δίδουμε αντιβιωτικά, διότι αυτό κάνουν οι Εγγλέζοι και οι Αμερικανοί. Δεν έπαιρναν καθόλου υπόψη, καθώς έλεγαν οι εις την Ελλάδα παροικούντες, ότι ο ήλιος και οι τροφές των Ελλήνων (φρούτα και λοιπά οπωροκηπευτικά) είναι πλούσιες σε βιταμίνες, σε αντίθεση με τις τροφές των μονίμως νεφοσκεπών και ψυχρών βόρειων χωρών.
Στο πρόσφατο διήμερο ιατρικό συνέδριο για τον καρκίνο του πνεύμονα, που έγινε στο συνεδριακό του Κιλκίς από το αξιόλογο, κατά τα άλλα, επιστημονικό επιτελείο του Θεαγενείου αντικαρκινικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, με την συνδρομή της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, προς τιμή του δοκιμαζόμενου ημέτερου αντιπεριφερειάρχη, με σπουδαίες εργασίες και ανακοινώσεις, υπερτονίσθηκε (λες και αυτό ήταν το ζητούμενο), η αναγκαιότητα της ενημέρωσης του Έλληνα ασθενή για τον καρκίνο του. Τις θέσεις του υπερθεμάτιζε και ειδικός ψυχίατρος που συμπεριλαμβάνονταν στο επιτελείο και ελεεινολογούσε τον συναισθηματισμό και των ψυχισμό των Ελλήνων! Ο καϋμένος διοργανωτής ημέτερος πάσχων αμφιτρύωνας, παρά τον θετικό του χαιρετισμό, δεν άντεξε την παρακολούθηση των καταιγιστικών ανακοινώσεων, ούτε και παραβρέθηκε στο γεύμα, που παρέθεσε ο ίδιος προς τιμή των συνέδρων. Δεν ξέρω πόσο συνέβαλαν στην παράταση του μαρτυρίου του οι θέσεις των θεραπόντων του. Διατηρώ πάντως πολλές ενστάσεις, ότι συνέτειναν περισσότερο στην επίσπευση του μοιραίου, που δεν άργησε να έρθει.
Προσωπικά πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω σαράντα πέντε και πενήντα χρόνια γιατρός, ότι ο Έλληνας δεν είναι ακόμη ‘ώριμος’, να αντιμετωπίζεται με αυτόν τον τρόπο. Η ψυχοσύνθεσή του, η κουλτούρα του, το μεσογειακό και ανατολίτικο ταμπεραμέντο του, δεν τον αφήνουν να σηκώσει τέτοια πράγματα. Ο Έλληνας ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις θέλει τον καλό τον λόγο. Θέλει να τον ‘χαϊδεύουν’ τα αυτιά!
Γι’ αυτό ποτέ δεν ήμουν σκληρός απέναντι του ίδιου του ασθενή. Ιδιαίτερα όταν είχε δρομολογηθεί η πορεία της ασθενείας, που ήταν ανεξάρτητη και ανεξέλεγκτη από την θέληση ή τις παρεμβάσεις του δυστυχή αρρώστου.
Άλλο πράγμα οι ανακοινώσεις στους συγγενείς, όπου οι εξηγήσεις πρέπει να είναι σαφείς και ειλικρινείς. Πάλι όμως κι εκεί με κάποιο τακτ. Δε χρειάζεται να εμφανίζεται ο ιατρός ως επικυρίαρχος παντοδύναμος εξουσιαστής, που μαστιγώνει με τον λόγο του, όσο και αληθινός να είναι αυτός.

Κοίταξε να κάνεις την διαθήκη σου …
Τις θέσεις μου, ότι ο Έλληνας ασθενής, που προστρέχει στον γιατρό από τον οποίο περιμένει θεραπεία και γιατρειά, για να επιστρέψει στο σπίτι και τη δουλειά του, δεν αντέχει να του λένε κατάμουτρα, ότι πάσχει από κακοήθη (εννοώ μόνο την κακοήθη και όχι άλλη) πάθηση, που όλοι και ο ασθενής αντιλαμβάνονται ότι οσονούπω θα επέλθει ο θάνατος, τις έχω αναπτύξει πολλές φορές.
Το λέγω αυτό, όχι γιατί βρέθηκα να είμαι, ως θεράπων ιατρός, πρωταγωνιστής στον χειρισμό τέτοιων περιστατικών σε σχέση με τον ίδιο τον ασθενή, αλλά συλλαμβάνω τον εαυτό μου να μην είναι ικανός ευρισκόμενος στη θέση ασθενούς με κακοήθη πάθηση, να αντέξει να τον εξηγούν την πορεία για το χωρίς γυρισμό ταξίδι. Αλλά, αληθώς σας λέγω, φοβούμαι, πως οι πιο πολλοί από εμάς ευρίσκονται σε αυτήν την κατηγορία.
Παρεξήγησα τον υφηγητή τότε (1965) Πάνο Μεταξά, όταν στην άσκηση Παθολογίας στο ΑΧΕΠΑ ως τελειόφοιτος φοιτητής της ιατρικής, τον άκουσα να δίδει οδηγίες σε ασθενή με διαγνωσμένο, πλέον, πολλαπλούν μυέλωμα. (Δυσκρασία του αίματος, σαν καρκίνος, με μοιραία κατάληξη).
…Σήμερα παίρνεις εξιτήριο… Εμείς κάναμε αυτό που έπρεπε να κάνουμε… Εσύ καλά θα κάνεις το επόμενο τρίμηνο να τακτοποιήσεις τις υποθέσεις σου και άλλες τυχόν κληρονομικές εκκρεμότητες!...
Εγώ, που ήμουν αμέτοχος, πάγωσα… Ο ασθενής, αν θυμάμαι καλά, ένας εξηντάρης Πόντιος, Ηλιάδης νομίζω στο όνομα, αυτοκινητιστής από τις Σέρρες, καθισμένος οκλαδόν μέσα στο κρεβάτι, βαθειά αναιμικός, κοίταζε αποσβολωμένος στα μάτια τον υφηγητή, που μέχρι τότε τον έβλεπε ως Θεό, ενώ τώρα ως στρατιωτικό επίτροπο στρατοδικείου!
Ήθελα να βεβαιωθώ, αν μέσα στο τρίμηνο, επιβεβαιωνόταν ο άριστος στις διαγνώσεις και προγνώσεις υφηγητής Μεταξάς. Γι’ αυτό δεν έπαυα να ρωτώ γνωστούς του Σερραίους συμφοιτητές, νέα για την πορεία του ασθενούς συμπατριώτη τους. Ο δυστυχής Πόντιος αυτοκινητιστής έμαθα ότι πέθανε σε λιγώτερο από τους τρεις μήνες διάστημα της δοθείσας διορίας!. Θεώρησα ότι παρείλκε, σε μένα, να μάθω, αν τακτοποίησε τη διαθήκη του… Δεν μου μένει ακόμη μέχρι σήμερα η αμφιβολία, ότι η σκληρή, έστω και αληθινή, γλώσσα του αμερικανοειδικευμένου τότε υφηγητή, πρώτου κατά τα άλλα Παθολόγου της Θεσσαλονίκης, επέσπευσε το αναπόφευκτο μοιραίο.
Και ας που πούμε και το άλλο… Σε τι θα διαφοροποιούσε την κατάσταση, αν υπαινίσσονταν με πιο εύσχημο τρόπο ο ιατρός την σοβαρότητα της κατάστασης, που στους άμεσα ενδιαφερόμενους συγγενείς να ήταν απολύτως αποκαλυπτικός ο μεγάλος υφηγητής;
Κιλκίς Νοέμβριος 2018