Η ολοκληρωμένη ιστορική αλήθεια: η Επανάσταση στην Πελοπόννησο πράγματι δεν ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου, αλλά στις 21 (από τα Καλάβρυτα). Όμως αυτό που έχει σημασία για το ζήτημα που μας απασχολεί είναι το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι όλοι οι ηγέτες της Επανάστασης (οπλαρχηγοί, πρόκριτοι, αρχιερείς κλπ) είχαν συμφωνήσει και προγραμματίσει να ξεκινήσει η Επανάσταση στις 25, ακριβώς για να συνδυαστεί με τη θρησκευτική γιορτή! Όπως γίνεται σχεδόν πάντα σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο προγραμματισμός δεν τηρήθηκε και το ντουφεκίδι ξεκίνησε λίγα 24ωρα νωρίτερα. Για το ζήτημά μας όμως έχει μεγαλύτερη σημασία όχι το πότε πράγματι ξεκίνησε η Επανάσταση αλλά το πότε ήθελαν και είχαν προγραμματίσει οι επαναστάτες να ξεκινήσει. Όπως και το γιατί βέβαια.

2. Οι Φαναριώτες, οι πρόκριτοι και οι αρχιερείς – λέει ο κ. Μπογιόπουλος – ήταν αντίθετοι με την επανάσταση. Όμως:
α. Ο ίδιος ο κ. Μπογιόπουλος αναγνωρίζει ότι οι δύο αρχηγοί της επανάστασης στη Μολδοβλαχία ήταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και ο Μιχαήλ Σούτσος. «Ξεχνά» όμως ότι και οι δύο ήταν Φαναριώτες, και μάλιστα από τις σημαντικότερες και πλουσιότερες οικογένειες. Ο Σούτσος μάλιστα ήταν εν ενεργεία ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας και έτσι, λέγοντας ναι στην επανάσταση και μάλιστα αναλαμβάνοντας ηγετική ευθύνη, θυσίασε θέση, εξουσία και πλούτο (πράγματι τα έχασε όλα αυτά μετά την αποτυχία της επανάστασης εκεί). Ο δε Υψηλάντης, ήταν υπασπιστής του τσάρου της Ρωσίας, δηλαδή βρισκόταν σε μια θέση από την οποία θα μπορούσε κάλλιστα να αδιαφορήσει πλήρως για την Ελλάδα και την τύχη των Ελλήνων. Όμως τα παράτησε όλα και τέθηκε επικεφαλής της Επανάστασης. Ο τσάρος τον αποκήρυξε, ηττήθηκε από τους Τούρκους και κατέφυγε στην Αυστρία ζητώντας πολιτικό άσυλο. Οι Αυστριακοί βέβαια τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν για 8 χρόνια υπό άθλιες συνθήκες, πιέζοντάς τον μάλιστα (ο Μέτερνιχ) να αποκηρύξει δημόσια την επανάσταση. Δεν το έκανε. Πέθανε λίγους μήνες μετά την αποφυλάκισή του, σε ηλικία μόλις 37 ετών. Ποιος άλλος θυσίασε τόσα όσα αυτός ο «αριστοκράτης» φαναριώτης;

β. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός – λένε – δεν ύψωσε ποτέ το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα και το όλο γεγονός είναι ένας μύθος. Και βάζουν εκεί τελεία. Η ιστορική αλήθεια: πράγματι είναι μύθος η ύψωση του λαβάρου στην Αγία Λαύρα (δεν ξέρω γιατί δημιουργήθηκε). Όμως ο Π. Π. Γερμανός ύψωσε πράγματι το λάβαρο όχι στην Αγία Λαύρα, αλλά στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου της πόλης του, της Πάτρας. Ο κ. Μπογιόπουλος ισχυρίζεται ότι το έκανε αυτό μόνο όταν η επανάσταση «είχε επιβληθεί». Αυτό είναι αστείο. Ο Γερμανός ύψωσε το λάβαρο και όρκισε τους αγωνιστές στην πλατεία που προανέφερα στις 25 Μαρτίου, δηλαδή τη συμφωνημένη – από μήνες πριν – ημερομηνία. Και φυσικά ούτε κατά διάνοια δεν είχε επιβληθεί η Επανάσταση εκείνη τη στιγμή. Το αντίθετο μάλιστα: όλες οι πιθανότητες ήταν εναντίον της.
Ο κ. Μπογιόπουλος ισχυρίζεται ότι ο Γερμανός «ευλόγησε την επανάσταση παρά τη θέλησή του», αναγκαζόμενος από τα γεγονότα και τον «λαό». Απλά δεν ισχύει. Απόδειξη: 2 μήνες πριν την επανάσταση, ο τούρκος πασάς της Τρίπολης, που είχε κάτι υποψιαστεί, κάλεσε στην Τρίπολη τους σημαντικότερους Έλληνες πρόκριτους και αρχιερείς της Πελοποννήσου, δήθεν για συνομιλίες, στην πράξη όμως για να τους κρατήσει ομήρους για το ενδεχόμενο επανάστασης (αυτό αποδείχτηκε με όσους υπάκουσαν και πήγαν). Ο Γερμανός όμως – όπως και οι περισσότεροι και σημαντικότεροι πρόκριτοι και αρχιερείς – δεν υπάκουσαν και δεν πήγαν, γνωρίζοντας βέβαια ότι αυτή η απείθεια θα διαβαζόταν από τον πασά ως επαναστατική πράξη, όπως και έγινε. Ποιος λοιπόν παρασύρθηκε από τον «λαό» στην εξέγερση; Μάλλον το αντίθετο συνέβη: ο λαός δεν υπήρχε περίπτωση να ξεσηκωθεί αν οι πρόκριτοι και οι αρχιερείς έλεγαν όχι στην Επανάσταση!

γ. Ενισχυτικό της προηγούμενης άποψης: οι 2 σημαντικότεροι πρόκριτοι της Πελοποννήσου από άποψη πλούτου και ισχύος ήταν ο Κανέλλος Δεληγιάννης (επαρχία Ηλείας) και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης (Μάνη). Ξεκινώ από τον δεύτερο: είπε το ναι στην Επανάσταση και συμμετείχε ενεργά από την πρώτη μέρα, παρόλο που οι Τούρκοι κρατούσαν όμηρο το γιο του στην Τρίπολη. Στην πορεία της επανάστασης έχασε άλλους δύο γιους στις μάχες: τον Ηλία και τον Κυριακούλη (ο πρώτος σκοτώθηκε στην Εύβοια, ο δεύτερος στο Μεσολόγγι). Αυτά για την κορυφαία και ισχυρότερη οικογένεια της Πελοποννήσου.
Ο δε Κανέλος Δεληγιάννης έχει στο ενεργητικό του μια πρωτιά: ήταν ο πρώτος που διέταξε σφαγή τούρκων αμάχων. Πώς και γιατί; Τις πρώτες εβδομάδες της εξέγερσης ο λαός της Ηλείας ήταν τρομοκρατημένος μπροστά στην επικείμενη εισβολή του οθωμανικού στρατού και ακούγονταν φωνές συμβιβασμού και «προσκυνήματος». Τότε ο Δεληγιάννης παίρνει μια αμφιλεγόμενη απόφαση, που επαναλήφθηκε αρκετές φορές τους επόμενους μήνες: διέταξε τους ενόπλους του να σκοτώσουν τον τουρκικό άμαχο πληθυσμό της επαρχίας του, με σκοπό ακριβώς να δημιουργηθεί χάσμα αγεφύρωτο ανάμεσα στις 2 πλευρές – Έλληνες και Τούρκους – ώστε να καταστραφεί κάθε απόπειρα διαπραγμάτευσης και συμβιβασμού. Μετά από αυτό, και κυρίως μετά την παρόμοια σφαγή που έκαναν οι Έλληνες στην Τρίπολη μετά από λίγους μήνες (Σεπτέμβριο 1821) οι Τούρκοι πράγματι έγιναν «τούρκοι» και διέκοψαν κάθε προσπάθεια «καλοπιάσματος» και διαπραγμάτευσης με τους επαναστάτες! Κήρυξαν πια «ιερό πόλεμο» εναντίον των ραγιάδων. Η Επανάσταση λοιπόν θα έφτανε στα άκρα και στα έσχατα: δεν υπήρχε πια για τους Έλληνες δυνατότητα επιστροφής στην προτέρα κατάσταση! Ήταν πια, «ελευθερία ή θάνατος». Αυτά για τη νούμερο 2 οικογένεια προκρίτων της Πελοποννήσου – τους Δεληγιαννέους. Δε νομίζω ότι το συμπέρασμα που βγαίνει από τα παραπάνω είναι ότι οι πρόκριτοι οδηγήθηκαν στην Επανάσταση εξαναγκαζόμενοι.

δ. Δεν ισχύει και το άλλο που υποστηρίζει ο κ. Μπογιόπουλος, ότι δηλαδή στην Επανάσταση συμμετείχαν μόνο οι κατώτεροι κληρικοί και όχι οι ανώτεροι. Σίγουρα ο Οικουμενικός Πατριάρχης αφόρισε την Επανάσταση. Αλλά, ανώτεροι κληρικοί – δεσποτάδες – που συμμετείχαν ενεργά στον Αγώνα ήταν οι: ο Π. Π. Γερμανός βέβαια, ο επίσκοπος Σαλώνων (Άμφισσας) Ησαϊας που σκοτώθηκε μάλιστα στη μάχη μαζί με τον Αθανάσιο Διάκο, ο επίσκοπος Λειβαδιάς, ο επίσκοπος Αθηνών, ο επίσκοπος του Μεσολογγίου (σκοτώθηκε και αυτός), ο επίσκοπος Ναυπάκτου, ο επίσκοπος Άργους, ο επίσκοπος Μεθώνης, ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου τον οποίο οι Τούρκοι εκτέλεσαν με απαγχονισμό, κ.ά.

ε. Γενικά, η συντριπτική πλειοψηφία των προκρίτων και των αρχιερέων ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας ήδη από τα 1818 – 1819, είχαν δηλαδή ενστερνισθεί την ιδέα της ένοπλης επανάστασης – αυτός ήταν άλλωστε ο ιδρυτικός σκοπός της Φιλικής. Από ‘κει και πέρα, βεβαίως και υπήρξε λυσσώδης σύγκρουση συμφερόντων κατά τη διάρκεια της επανάστασης για την κατάκτηση της εξουσίας. Όχι όμως μόνο σύγκρουση των προκρίτων με τους οπλαρχηγούς, όπως υπονοούν κάποιοι, αλλά και σύγκρουση μεταξύ των ίδιων των προκρίτων (πχ Υδραίοι και Σπετσιώτες πρόκριτοι εναντίον Πελοποννησίων προκρίτων).
Είναι αντιεπιστημονικό αλλά και άδικο να μηδενίζεται ο ρόλος και η προσφορά κοινωνικών ομάδων αλλά και μεμονωμένων προσώπων για χάρη οποιασδήποτε ιδεολογίας. Άποψή μου είναι ότι ο κ. Μπογιόπουλος προσπαθεί να βάλει την Ιστορία μέσα σε μαρξιστικά καλούπια και γι’ αυτό γίνεται μονομερής – αδυνατεί να δει τη συνθετότητα και πολυπλοκότητα του πράγματος, όπως κάνουν όλοι όσοι προσπαθούν κάτι αντίστοιχο, «προοδευτικοί» ή «συντηρητικοί». Δηλαδή: πρώτα διαμορφώνουν την πολιτική τους θεωρία και κατόπιν προσπαθούν να αναγκάσουν τα γεγονότα να συμφωνήσουν με την ήδη διαμορφωμένη θεωρία! Για να μην παρεξηγηθώ, τα ίδια κάνουν και οι «δεξιοί εθνικόφρονες», με ανάλογη ισοπεδωτική λογική.
Νομίζω ότι την ιστορία του 1821 τη χαντάκωσαν 3 πράγματα:
α) Η υμνολογία της δεξιάς «εθνικοφροσύνης».
β) Ο ισοπεδωτικός στρατευμένος μαρξισμός.
γ) Η σύγχρονη «σχολή της αποδόμησης», που σκοπό έχει να γκρεμίσει κάθε αξία και ιδανικό του παρελθόντος και να βάλει στη θέση τους έναν απέραντο κυνισμό.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
--Δεληγιάννης Κανέλλος, Απομνημονεύματα, εκδ. Πελεκάνος, 2011
--Εκδοτική Αθηνών, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΒ, 1977
--Κακούρη Αθηνά , 1821 Η αρχή που δεν ολοκληρώθηκε, εκδόσεις Πατάκη, 2013
--Κολοκοτρώνης Θεόδωρος, Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής, εκδ. Νικολαϊδη , 1846
--Κορδάτος Γιάννης, Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, εκδ. 20ος Αιώνας, 1957
--Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, εκδ. Λιβάνη, 1993
--Φωτάκου, Απομνημονεύματα, εκδ. Βεργίνα, 1996