Τρίτη, 16 Απριλίου 2024, 9:27:39 πμ
Παρασκευή, 09 Ιουνίου 2017 23:56

Ο Αρμαγεδδών του Εμφυλίου– Κιλκίς 4.11.1944

Του Σωτήρη Χρυσάφη. 

 

Σε ένα “δύσκολο” αλλά και πολλαπλά ενδιαφέρον θέμα εστιάζει στο νέο του βιβλίο ο κιλκισιώτης επιστήμονας Σωτήρης Χρυσάφης, στη πολύνεκρη Μάχη του Κιλκίς κατά την εμφύλια σύρραξη, στις 4-11-1944. Στόχος του συγγραφέα είναι να γίνει ευρύτατα γνωστή η πιο αιματηρή μάχη του ελληνικού εμφυλίου, μια θλιβερή πρωτιά του Κιλκίς.
Στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Σ. Χρυσάφης γράφει:


“Ο δεύτερος παγκόσμιος  πόλεμος εκτός από τα ολέθρια αποτελέσματα που επέφερε στο σύνολο των κρατών που συμμετείχαν, έπληξε ιδιαίτερα την πατρίδα μας διότι, εκτός των άλλων, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη σύγκρουση κοινωνικών ομάδων με διαφορετικές κοσμοθεωρίες και πιστεύω. Τα πρώτα  χρόνια της κατοχής η οποιαδήποτε δημιουργία ομάδων αντίστασης εναντίον των κατακτητών, Γερμανών, Βουλγάρων, και Ιταλών, ξεκινούσε συνήθως με αγνά αισθήματα πατριωτισμού.
Στη συνέχεια η πλευρά της αριστεράς, βλέποντας την επερχόμενη ήττα του άξονα, θεώρησε σκόπιμο να εκμεταλλευτεί τις ευνοϊκές γι' αυτήν συνθήκες και να δημιουργήσει καταστάσεις που θα της επέτρεπαν να επικρατήσει στην απελευθερωμένη  Ελλάδα και να εγκαθιδρύσει σοσιαλιστικό καθεστώς .
Το Κομμουνιστικό  Κόμμα, θέλοντας  να προσεταιριστεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων, προσπάθησε να καλύψει τη σχέση του με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, γεγονός που πέτυχε κατά τον πρώτο καιρό  της αντίστασης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να  ενταχθούν στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ  και μη αριστεροί, οι οποίοι αργότερα αποχώρησαν ή εντάχθηκαν σε άλλες αντιστασιακές οργανώσεις.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, είχαν ως αντίπαλό τους τις  δυνάμεις κατοχής, και τις  φιλοναζιστικές ομάδες (Πούλος, Δάγκουλας Βήχος  κ.α.), τα τάγματα ασφαλείας, τις μη αριστερές αντιστασιακές ένοπλες οργανώσεις ΕΔΕΣ, ΠΑΟ, ΕΚΚΑ κ.α, καθώς και άλλες ομάδες μη αριστερών καπεταναίων (8, 10, 13, 13α).
Εάν εξαιρέσουμε τις εθνικοσοσιαλιστικές ομάδες και τα τάγματα ασφαλείας, οι άλλες ομάδες ενόπλων στο ξεκίνημά τους ήταν αμιγώς αντιστασιακές και μάχονταν εναντίον των κατακτητών, Γερμανών και Βουλγάρων. Στην συνέχεια άρχισαν να αντιμάχονται  οι μεν τους δε για ιδεοπολιτικούς κυρίως  λόγους αλλά και για αυτοπροστασία.  Ταυτόχρονα όμως αμφότερα  τα στρατόπεδα σκέπτονταν όχι μόνο το παρόν αλλά και το τι θα συμβεί στο μέλλον, δηλαδή το πώς και από ποιους θα πρέπει να κυβερνάται  η Ελλάδα μετά την απελευθέρωσή της.
Η  αντίληψή τους όμως για το τι  αποτελούσε Εθνικό συμφέρον και το προς τα πού θα έπρεπε να αποκλίνει η Ελλάδα είχε  διαφορετική θεώρηση, αυτό γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό μετά το 1943, όταν είχε αρχίσει  να διαφαίνεται ότι ο άξονας  φυλλορροούσε.
Η  μία πλευρά  πίστευε ότι η μεταπολεμική Ελλάδα  έπρεπε να είναι αβασίλευτη και Κομμουνιστική και να συμπορεύεται με τη  Σοβιετική ένωση (ΕΑΜ  και ο ΕΛΑΣ) και η άλλη ότι έπρεπε να υπάρχει  Δημοκρατία, Βασιλευόμενη  ή μη, αλλά απαραιτήτως όχι Κομουνιστική, και να  πρόσκειται προς την πλευρά της Αγγλίας (οι ομάδες του  Ψαρρού, ο ΕΔΕΣ, η X  του Γρίβα, ο Βεντήρης με την ΡΑΝ,  ΥΒΕ, ΠΑΟ,  ΕΕΣ και άλλων ανέντακτων  καπεταναίων).
Στο Νομό Κιλκίς, αμέσως μετά από την εισβολή  των Γερμανών και ιδιαίτερα μετά τον ερχομό Βουλγαρικών δυνάμεων η αντίσταση, στον όποιο βαθμό, γινόταν  εναντίον των δύο  εισβολέων αλλά, κυρίως εναντίον των Βουλγάρων .
Πολύ γρήγορα όμως η αντίσταση εναντίον των κατοχικών δυνάμεων εξελίχθηκε σε εμφύλια  διαμάχη, όπως συνέβη και στην υπόλοιπη Ελλάδα. δηλαδή  υπήρχε διαρκής προσπάθεια εκ μέρους και των δύο πλευρών   να επιβληθεί η μία της άλλης, και αυτό  γινόνταν με ιδιαίτερη σκληρότητα.
Αυτή  η αγριότητα της εμφύλιας διαμάχης που έγινε αφορμή  για την αποκάλυψη της ιδιαιτέρως αρνητικής  πλευράς του ανθρώπου αποτέλεσε έναν πρόσθετο λόγο που με οδήγησε  στη συγγραφή αυτού του πονήματος, γιατί θέλω, όχι μόνο να γίνει αυτό καθαυτό το γεγονός  γνωστό στις νέες γενιές αλλά και  να καταθέσω το πού οδηγεί η εμφύλια διαμάχη, και  να γίνει αυτό παράδειγμα προς αποφυγή.
Παρά τις προσπάθειες που γίνονται από τους συγγραφείς της κάθε πλευράς να αναδειχθεί το δίκιο τους και να ωραιοποιηθούν οι ενέργειές τους,  κατακεραυνώνοντας τον αντίπαλο, το γεγονός της φρίκης των συμβάντων παραμένει, με δράστες και από τις δύο πλευρές.
Το τι πιστεύει ο κάθε Έλληνας και το τι κατά καιρούς λέει το ΚΚΕ και το επίσημο Κράτος για την περίοδο 1942-49 περιγράφεται αναλυτικά και εύστοχα στο Βιβλίο «Εμφύλια Πάθη»(8).
Οι κατά καιρούς διαφορετικές θεωρήσεις των ιδίων γεγονότων της περιόδου 1942-49 από την πλευρά του ΚΚΕ και από την πλευρά του Ελληνικού Κράτους έρχονται να επιβεβαιώσουν τα αναφερόμενα περί Ιστορίας στον πρόλογο αυτού του πονήματος.   
Για τη  μάχη του Κιλκίς θα χρησιμοποιήσω κείμενα από τις δύο πλευρές (6, 7, 10, 11, 12) και θα προσπαθήσω να δώσω όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες. Ταυτόχρονα θα καταθέσω μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και απογόνων των πρωταγωνιστών των γεγονότων.
Στο σημείο αυτό  θέλω να αναφέρω ότι ένας αριθμός εν ζωή αυτοπτών μαρτύρων αρνήθηκε να μιλήσει για τις θλιβερές αναμνήσεις εκείνων των ημερών, ενώ άλλοι το κάνανε με ιδιαίτερη προθυμία, θέλοντας να τονίσουν με τις περιγραφές τους την αγριότητα της εποχής.
Πρέπει όχι μόνο να γίνει ευρέως γνωστό αλλά και να λυθεί το πλήθος των αποριών που υπάρχουν για το τραγικό αυτό συμβάν.
Γιατί δόθηκε αυτή η μάχη ενώ υπήρχε το σύμφωνο του Λιβάνου;και το προ ολίγων εβδομάδων αναλυτικότατο σύμφωνο της Καζέρτας;
Γιατί ο Αρχηγός του ΕΛΑΣ στη Βόρειο Ελλάδα Μάρκος Βαφειάδης παρέβλεψε τις υπογραφές των αριστερών υπουργών της Εθνικής Κυβέρνησης, ενεργώντας αντίθετα προς την πολιτική ηγεσία του;
Γιατί ο Μάρκος Βαφειάδης διέταξε (1) την κατάληψη του Κιλκίς, που οδήγησε στην τραγική ανθρωποθυσία;
Ποιος ήταν ο ακριβής αριθμών των νεκρών;
Πόσοι σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια της μάχης και από τις δύο πλευρές, και πόσοι σκοτώθηκαν εν ψυχρώ μετά από αυτήν; Ο μεγάλος αριθμός των νεκρών ήταν αποτέλεσμα της μάχης ή του λιντσαρίσματος και των ομαδικών εκτελέσεων;
Λειτούργησε ο λικβινταρισμός* όπως λέει ο Βαφειάδης (1) και οι συνεργάτες των Γερμανών και οι εγκληματίες δικάστηκαν νόμιμα; ή εκτελέστηκαν εν ψυχρώ;**΄, όπως αναφέρουν απομνημονεύματα συμμετεχόντων  στην μάχη, και  οι διηγήσεις απογόνων των θυμάτων και αυτοπτών μαρτύρων”.
======
* Ο λικβινταρισμός αποτέλεσε τάση μέσα στο κομμουνιστικό κίνημα, που πρέσβευε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είναι επιβεβλημένο να εγκαταλείπεται η επαναστατική τακτική και να προκρίνονται νόμιμες μορφές αγώνα στα πλαίσια του αστικού καθεστώτος.
** το σύμφωνο της Καζέρτας δεν έδινε δικαίωμα στον ΕΛΑΣ «στην πρόληψη επιβολής οιασδήποτε ποινής, καθώς και αδικαιολογήτων συλλήψεων και προχείρου διαδικασίας..»)

Τα περιεχόμενα του βιβλίου είναι:
Περιβάλλον και γεγονότα πριν από την  μάχη  του Κιλκίς
- Συνέδριο του Λιβάνου
- Τα γεγονότα που οδήγησαν στο   σύμφωνο της Καζέρτας
- Σύμφωνο Καζέρτας 26 Σεπτεμβρίου1944
- Η Αντίσταση και οι  Ανταρτικές ομάδες στην Περιοχή του Κιλκίς
- Η ΠΑΟ στην  Περιοχή Κιλκίς
- Ο ΕΛΑΣ στην περιοχή του Κιλκίς
- Η ΠΑΟ όπως την βλέπουν οι αριστεροί
- Άλλες  μη αριστερές ανταρτικές δυνάμεις στο Νομό Κιλκίς.
- Μάχες ΠΑΟ - ΕΛΑΣ περιοχή Κρουσίων – Μπέλες
Η Μάχη του  Κιλκίς* (περιγραφή από Καπετάνιο του ΕΛΑΣ που έλαβε μέρος σε αυτήν)
- Η Μάχη του Κιλκίς  (από τα απομνημονεύματα του Μάρκου Βαφειάδη [Η Μάχη του Κιλκίς* (από τα απομνημονεύματα οπλίτη της ομάδας του Κ. Παπαδόπουλου)
- Αριθμός θυμάτων
- Δύο διαφορετικές αναγνώσεις για τα γεγονότα της Μάχης του Κιλκίς
- Μαρτυρίες
- Επίλογος