Σάββατο, 20 Απριλίου 2024, 5:23:00 πμ
Δευτέρα, 18 Μαρτίου 2019 22:01

Ο δρόμος προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση

Γράφει η Αναστασία (Νατάσα) Ανανιάδου.
Δικηγόρος, Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Δημοσίου
Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ,
Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Κιλκίς.

 

''Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί με μιας, ούτε σε ένα συνολικό οικοδόμημα. Θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν μια πραγματική αλληλεγγύη''. Στις 9 Μαΐου του 1950 ο διαπρεπής Γάλλος νομικός και Υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν,

απευθύνει μια ''πρόσκληση για ένωση'' στα Ευρωπαϊκά κράτη, οραματιζόμενος μια Ευρώπη ''χωρίς σύνορα''. Από το 1950 μέχρι σήμερα, περάσαμε από το στάδιο της Τελωνειακής Ένωσης, με την κατάργηση των τελωνειακών συνόρων, της Οικονομικής-Νομισματικής Ένωσης με την θέσπιση του κοινού νομίσματος, το στάδιο της Ενιαίας Εσωτερικής Αγοράς, με την κατάργηση των φορολογικών συνόρων, οδεύοντας πλέον σήμερα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προς το στάδιο της Δημοσιονομικής ένωσης.

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό νομοθετικό «επίτευγμα», είναι η ρύθμιση του Άρθ. 107 ΣΛΕΕ (πρώην άρθρου 87 Συνθ. ΕΚ), σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται στα Κράτη-μέλη να νοθεύουν τους όρους του ανταγωνισμού στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές, παρέχοντας ενισχύσεις οποιασδήποτε μορφής ή με κρατικούς πόρους σε ορισμένες επιχειρήσεις. Πρόκειται, δηλαδή, για την απαγόρευση ενίσχυσης των εξαγόμενων εγχώριων προϊόντων. Οι κρατικές ενισχύσεις, ιδίως φορολογικού χαρακτήρα είναι ένα αρκετά σύνθετο ζήτημα, το οποίο εκτός από νομικές έχει και πολιτικοοικονομικές προεκτάσεις, που αφορούν ολόκληρη την Ένωση, ειδικά εάν κανείς αναλογιστεί τον ρόλο που διαδραματίζει η φορολογία στην επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων των Κρατών-μελών, όπως η προσέλκυση επενδύσεων, η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και η προσπάθεια των Κρατών-μελών να θεσπίσουν μέτρα που οδηγούν σε μια φιλική προς την ανάπτυξη φορολογική μεταρρύθμιση, όπως η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, οι εκπτώσεις – απαλλαγές. Καταλαβαίνουμε, έτσι, πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού στις ενδοκοινοτικές αλλαγές, ως προς την πορεία της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης.

Ακόμη, ιδιαίτερα σημαντικό επίτευγμα, αποτελεί και η πολιτική που ακολουθεί η ένωση προκειμένου να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της ενδοκοινοτικής απάτης που εμποδίζει την δημιουργία της ενιαίας – εσωτερικής υγιούς αγοράς. Αναμφίβολα, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς, ήταν η κατάργηση των φορολογικών συνόρων μεταξύ των κρατών μελών. Το σύστημα του ενδοκοινοτικού ΦΠΑ, μολονότι έχει διαρθρωθεί σε μια καλά οργανωμένη βάση, παραβιάζεται αρκετά συχνά με την αποκαλούμενη ενδοκοινοτική απάτη. Αυτό συμβαίνει διότι, καθώς οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προς άλλα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι απαλλαγμένες από τον ΦΠΑ, δημιουργείται ο κίνδυνος τα αγαθά και οι υπηρεσίες να μείνουν αφορολόγητα, τόσο στο κράτος παράδοσης, όσο και στο κράτος κατανάλωσης και έτσι να μην φορολογηθούν καθόλου. Η αποκαλούμενη ενδοκοινοτική απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, εκδηλώνεται με πολυάριθμες μορφές, όπως η ενδοκοινοτική απάτη του αφανούς εμπόρου, η αλυσιδωτή-κυκλική απάτη τύπου καρουζέλ, οι τριγωνικές συναλλαγές. Έτσι, η ένωση έχει προβλέψει εργαλεία διοικητικής συνεργασίας, όπως, οι Ανταλλαγές πληροφοριών σχετικά με το ΦΠΑ με άλλα Κράτη Μέλη μέσω του συστήματος VIES (VAT INFORMATION EXCHANGE SYSTEM), Ανταλλαγές πληροφοριών κατόπιν αίτησης - Ανταλλαγές πληροφοριών χωρίς προηγούμενη αίτηση (Άρθρο 13, παρ. 1, του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 904/2010 του Συμβουλίου), το αποκεντρωμένο δίκτυο Eurofisc με στόχο την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών μελών σχετικά με ύποπτες συναλλαγές, το Fiscalis, το οποίο είναι ένα πρόγραμμα δράσης της ΕΕ που χρηματοδοτεί δραστηριότητες όπως συστήματα ανταλλαγής πληροφοριών και πολυμερείς ελέγχους.
Τέλος, στα πλαίσια της δημοσιονομικής Ένωσης, η πρόβλεψη της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία αποτελείται από τρεις επιμέρους αρχές : αρχή της αποτελεσματικότητας, της οικονομικότητας, της αποδοτικότητας (Ν. 3871/2010 <<Δημοσιονομική Διαχείριση και Ευθύνη>> οι διατάξεις του οποίου ενσωματώθηκαν στην συνέχεια στο νέο ΝΔΛ Ν. 4270/2014) σε κοινοτικό επίπεδο μαζί με άλλες επιμέρους και εξίσου σημαντικές αρχές, όπως η αρχή της υπευθυνότητας, της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της ειλικρίνειας, αποτελούν ένα πακέτο δημοσιονομικών κανόνων, που προβλέπονται στις διατάξεις της οδηγίας 2011/85 ΕΕ, σχετικά με την δημοσιονομική διαχείριση των κρατών μελών. Η εν λόγω αρχή υπάρχει στο ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο και συγκεκριμένα στις διατάξεις των άρθρων 310 παρ. 5 ΣΛΕΕ και 317 ΣΛΕΕ, σχετικά με την εκτέλεση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Ακόμη, η εν λόγω αρχή προβλέπεται και στον Κανονισμό 1605/2002 της 25ης Ιουνίου 2002 του Συμβουλίου, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εισάγοντας με τον τρόπο αυτό την σύγχρονη έννοια της <<νέας δημοσιονομικής διακυβέρνησης >>.
Καταλήγουμε, λοιπόν στο συμπέρασμα, πως πράγματι, όχι δια μιας, αλλά μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα, θα δημιουργηθεί ένα ευρύτερο κοινοτικό σχέδιο, με στόχο την πραγματική Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, όπως αυτό αναδεικνύεται στην Έκθεση των Πέντε Προέδρων το 2014, οι οποίοι περιγράφουν την ολοκλήρωση της Οικονομικής, της Χρηματοοικονομικής, της Δημοσιονομικής και της Πολιτικής Ένωσης.