Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 1:54:12 μμ
Δευτέρα, 02 Απριλίου 2018 21:15

Σύνδρομα χρόνιου πόνου και αντιμετώπισή τους

Γράφει ο Ανέστης Σπυρίδης, Ρευματολόγος.

 

Πόνος: Ορίζεται ως µία δυσάρεστη αισθητική και συγκινησιακή εµπειρία που σχέση έχει µε πραγµατική ή δυνητική καταστροφή ιστών (International Association for the Study of Pain, 1994) .  Αφορά την ταυτόχρονη επεξεργασία των βλαπτικών ερεθισµάτων από το Νωτιαίο Μυελό .  Τα βλαπτικά ερεθίσµατα ενεργοποιούν ένα κεντρικό δίκτυο που καταγράφει την εµπειρία του πόνου σε πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου.


 Στον πόνο συµβάλλουν σηµαντικά περιοχές του εγκεφάλου που έχουν σχέση µε συγκινησιακές εκφράσεις του πόνου, και επηρεάζουν τη δυσαρέσκεια και τη δυσφορία που προκαλεί ο πόνος.
 Ενεργοποιούνται ο υποθάλαµο-υποφυσιοεπινεφριδικός άξονας και το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα . Η απάντηση στο stress µπορεί να τροποποιηθεί σε χρόνια σύνδροµα του πόνου (ΧΣΠ) π. χ. Ινοµυαλγία (ΙΜ) .  Αρνητικά συναισθήµατα (κατάθλιψη), αρνητικοί ψυχολογικοί παράγοντες (απώλεια ελέγχου), ιδεασµός καταστροφής, είναι στρεσσογόνοι παράγοντες που δρουν σε αυτά τα συστήµατα .
Είδη Πόνου:
1. Αλγαισθητικός πόνος με χαρακτηριστικά του την
 Αλλοδυνία: Μη επώδυνα ερεθίσµατα γίνονται αντιληπτά ως επώδυνα
 και την Υπεραλγησία: Αυξηµένη απάντηση σε επώδυνο ερέθισµα
2. Νευροπαθητικός (ΝΠ) πόνος:
 Μετά από βλάβες και νοσήµατα που προσβάλλουν άµεσα το ΝΣ
α. Περιφερικός ΝΠ πόνος (µεθερπητική νευραλγία, διαβητική νευροπάθεια, αγγειονευροπάθεια)   
β. Κεντρικός ΝΠ πόνος (µετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, βλάβη του ΝΜ)
 γ. ΝΠ πόνος που σχετίζεται µε καρκίνο
 3. Χρόνιος πόνος σύνθετης αιτιολογίας:
 Σύνδροµα κεντρικής ευαισθησίας (Central Sensitivity Syndromes):   

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ  
Γενική Προσέγγιση  
Οι πολύπλοκες εξετάσεις, η  υπερβολική φυσιοθεραπεία, ο περιορισµός δραστηριοτήτων µετά από µικροτραυµατισµούς ,µπορεί να µετατρέψουν τον οξύ σε χρόνιο πόνο . Σχόλια όπως «είναι όλα στο µυαλό σου» διαιωνίζουν τον πόνο.
Στο χρόνιος πόνος δίνονται αναλγητικά όπως και στον οξύ πόνο . Το πολυδύναµο θεραπευτικό σχήµα περιλαµβάνει επικουρικά φάρµακα, άσκηση, και ψυχολογική προσέγγιση για την ελάττωση της κατάθλιψης & τη βελτίωση της ικανότητας του ασθενούς να χειριστεί το πρόβληµά του .
Φαρµακολογική αντιµετώπιση:
1) Ακεταμινοφένη( DEPON,PANADOL)
2) Χαµηλές δόσεις οπιοειδών ,µε τιτλοποίηση της δόσης ,όταν αποτύχει η ακεταµινοφένη µαζί µε μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
3) Κεντρικώς δρώντα μυοχαλαρωτικά
4) Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
5) Εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης
6) Αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης & νορεπινεφρίνης
7) Αντιεπιληπτικά (Gabapentin,Pregabalin..)
8) Τοπικά αναισθητικά, καψαїκίνη
9) Άλλα φάρµακα όπως αγχολυτικά π.χ. Κλοναζεπάµη

Ινομυαλγία: Χρόνιος διάχυτος πόνος, κόπωση και πολλαπλά σωµατικά συµπτώµατα προέρχεται µερικώς τουλάχιστο από χρόνιο stress .Ο πόνος της ινομυαλγίας μπορεί να εμφανισθεί ως άλγος, δυσκαμψία, πρήξιμο, μυρμήγκιασμα, αίσθημα ηλεκτρισμού, κάψιμο, αδυναμία κ.ο.κ.
Παράγοντες: Γυναίκες, δυσάρεστες εµπειρίες στην παιδική ηλικία, στρεσσογόνο περιβάλλον .
Η Ινομυαλγία συχνά συνυπάρχει µε φλεγµονώδεις παθήσεις (Ρευµατοειδής Αρθρίτιδα, Ερυθηµατώδης Λύκος) .
Η φαρµακολογική αντιµετώπιση της ινομυαλγίας(ΙΜ) γίνεται με
α) Χαµηλή δόση αµιτρυπτιλίνης πριν από τον ύπνο + κυκλοβενζαπρίνη: καθιερωµένη θεραπεία για ΙΜ & τα συναφή σύνδροµα χρόνιου πόνου •
β) SNRIs+γκαµπαπεντίνη ή πρεγκαµπαλίνη: χρήσιµα στην αλλοδυνία & υπεραλγησία γ)NSAIDs+κορτικοστεροειδή: δεν έχουν δράση στην ΙΜ, εκτός αν συνυπάρχει φλεγµονή δ)Οπιοειδή πρέπει να αποφεύγονται στην ΙΜ,  κάποιοι ασθενείς θα χρειασθούν οπιοειδή για την βελτίωση της ποιότητας ζωής & διατήρηση της λειτουργικότητας. Θα χορηγηθούν ως µέρος πολυδύναµης θεραπείας.
Θεραπεία διαταραχών ύπνου: Πολύ σηµαντική. Καλή υγιεινή, όπως αποφυγή καφεῒνης & ύπνου κατά τη διάρκεια της ηµέρας.
Κομβικό σημείο στη μη φαρμακευτική αντιμετώπιση της ινομυαλγίας είναι η φυσικοθεραπεία- άσκηση του ασθενή.  Σκοπός είναι η ελάττωση του πόνου ,η βελτίωση της λειτουργικότητας, η ελαχιστοποίηση της αναπηρίας.