Όπως για τον Καλόγερο του Κωστί έχουμε θαυμαστές περιγραφές-μελέτες όπως του καθηγητή της Μεγάλης του Γένους Σχολής Αν. Χουρμουζιάδη το 1872, έτσι και για τον Καλόγερο της Βύζας έχουμε την γνωστή πραγματεία, «Οι Καλόγεροι και η λατρεία του Διονύσου εν Θράκη»

Ο λαός μας πιστεύει, ακόμη και σήμερα, μ’ όλη την εξάπλωση του μηχανικού – τεχνολογικού εξοπλισμού, πως ο Αι-Γιάννης φέρνει τύχες. Ότι ο Άγιος φανερώνει το ριζικό του ανθρώπου, γι αυτό τον είπαν Ριζικάρη και Κλήδονα.

Στο προηγούμενο αφιέρωμα παρουσιάστηκε το έθιμο των αναστεναριών συνολικά. Κρίθηκε απαραίτητο  αυτό το δεύτερο μέρος για να διευκρινιστούν περαιτέρω και να τονιστούν μερικές πλευρές του θαυμαστού αυτού εθίμου.

Από το αφιέρωμα αυτό αρχίζει η παρουσίαση των εθίμων και γενικά των λαϊκών δρώμενων, την πίστη και λατρεία, καθώς και συνηθειών του καθημερινού βίου. Η Θράκη έχει τα πρωτεία στην σπουδαιότητα, την αρχαιότητα και το πλήθος των εθίμων.

Η Θρακιώτικη λύρα είναι  η παλαιότερη λύρα του ελλαδικού και γενικά του Βαλκανικού χώρου. Παιζόταν σε ολόκληρη την παλιά βυζαντινή Θράκη. Είναι  αχλαδόσχημη,  τρίχορδη, με χορδές εντέρινες και κράτησε την αρχαϊκή της μορφή

Το όνομα των θρακών είναι συνδεδεμένο από τα πανάρχαια χρόνια με την τέχνη της μουσικής. Ο Όμηρος αναφέρει ότι η λατρεία των Μουσών ξεκίνησε από τη Θράκη, ενώ ο θεός της μουσικής Απόλλωνας λατρευόταν ιδιαιτέρως στον τόπο αυτό, γεγονός που αποδεικνύουν και τα μαντεία και τα ιερά του που έχουν έρθει στο φως από έδαφος της Θράκης.

Έκαναν έκτακτο υπουργικό συμβούλιο και αποφάσισαν να συμμετέχει σύσσωμη η κυβέρνηση στην παρέλαση της Αθήνας.

Ενδεικτικά και σε συντομία αναφέρονται προσωπικότητες της Θράκης, λόγιοι και εθνικοί ευεργέτες.
Κώστας Βάρναλης: Γεννήθηκε το 1883 στον Πύργο της Βόρειας Θράκης (Ανατολική Ρωμυλία). Αφού αρίστευσε στην Αστική Σχολή Πύργου, φοιτά στα Ζαρίφεια Διδασκαλεία Φιλιππούπολης και από κει με υποτροφία σπουδάζει στη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών και στο Παρίσι. Το 1924 διορίζεται καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο διδασκαλείο Μέσης εκπαίδευσης και ταυτόχρονα καθηγητής στην Παιδαγωγική Ακαδημία. Τα έργα του εντάσσονται σε τρεις κατηγορίες: ποιητικά, πεζογραφικά, κριτικά. Είναι μεγάλος λυρικός και σατιρικός ποιητής, δυνατός και εύστοχος πεζογράφος, διεισδυτικός κριτικός.. Ο Κώστας Βάρναλης κατέχει σημαντική θέση ανάμεσα στους κλασσικούς του νεοελληνικού λόγου και πολύ εύστοχα ο Γ. Βαλέτας χαρακτηρίζει το Βάρναλη «ραψωδό της αισιοδοξίας, της πίστης στον άνθρωπο και στις Λαογέννητες δυνάμεις σε πανανθρώπινη κλίμακα». Διώχθηκε για τα αριστερά του φρονήματα

«Νταλάρας»

Από την Κοκκινιά του ‘49 που ένα παιδί γεννήθηκε από λαϊκή δημοκρατική οικογένεια μέχρι σήμερα ήταν μεγάλη η απόσταση που έπρεπε να διανυθεί. Και από τότε που στις δικές μου παρέες τον αποκαλούσαμε «Άγιο Γεώργιο», όχι μόνο για την φωνή του και τα τραγούδια που ερμήνευσε, αλλά και για την προσωπική στάση ζωής, άλλαξαν πολλά…, «έπιασε ο πούτσος του τυρί», που λέει σοφά και ο λαός μας…

Η Θράκη, η οποία παρά την μεγάλη προσφορά της στους αγώνες των Πανελλήνων κατά την Εθνική παλιγγενεσία, παρέμεινε υπόδουλη επί ένα περίπου αιώνα μετά την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους, διεξήγαγε σκληρούς και αιματηρούς αγώνες για να διατηρήσει την ελληνικότητά της και να ενωθεί ελεύθερη πια με την Μητέρα Ελλάδα.