Την πρόταση διατύπωσε η πρόεδρος των Πλειάδων Ηλέκτρα - Λήδα Κούτρα, η οποία συντόνισε και τη συζήτηση, ενώ εισηγήσεις έγιναν και από την Τίνα Σταυρινάκη, συντονίστρια του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, τον Βασίλη Παπαδόπουλο, επικεφαλής του νομικού τμήματος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) και τον Μιχάλη Λώλη, εκπρόσωπο της Δράσης Αστυνομικών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και μέλους για την Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΛΟΑΤ Αστυνομικών.

Το προταθέν σχέδιο προετοιμάστηκε από την International Service for Human Rights, κατόπιν πολυετών διαβουλεύσεων με περισσότερους από 500 υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλον τον κόσμο, μελέτης πληθώρας δικαιοδοσιών και χωρών, και έχει εγκριθεί από 27 υψηλού επιπέδου εμπειρογνώμονες (ΟΗΕ). Μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τις Πλειάδες και προσαρμόστηκε στοιχειωδώς στα ελληνικά δεδομένα, ώστε να αποτελέσει εφαλτήριο δημόσιου διαλόγου.

Η διεθνής κοινότητα γενικότερα έχει από το 1998 επιφυλάξει ειδική προστασία προς τους υπερασπιστές όλου του κόσμου, οι οποίοι υφίστανται απειλές, παρενοχλήσεις και εμπόδια κατά την υλοποίηση του δύσκολου έργου της προστασίας και προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αναγνωρίζοντας ωστόσο, ότι η ειδική προστασία που παρέχει προς αυτά τα πρόσωπα ο ΟΗΕ μέσω της σχετικής Διακήρυξης για τους υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν έχει λάβει τη μορφή της σύμβασης και άρα δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, κρίθηκε απολύτως αναγκαία - τόσο κεντρικά, όσο και, ήδη, σε πληθώρα κρατών - η υιοθέτηση σε επίπεδο εθνικού νόμου ενός σαφούς και δεσμευτικού πλαισίου, από το οποίο να προκύπτει ποιος προστατεύεται υπό την ιδιότητα του υπερασπιστή, με ποιον μηχανισμό, αλλά και τι ποινές και κυρώσεις θα υφίσταται ο δράστης της παραβίασής των προστατευόμενων δικαιωμάτων. Άλλωστε, η επικύρωση της σχετικής Διακήρυξης από τα κράτη είχε ως στόχο ακριβώς αυτό: την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο των αρχών της.

Ακολουθώντας τον Ορισμό του ΟΗΕ, το σχέδιο νόμου ορίζει ότι υπερασπιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάθε πρόσωπο, το οποίο ατομικά ή σε συνεργασία με άλλους ενεργεί για την προαγωγή και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στην ευρεία αυτήν κατηγορία μπορούν να περιλαμβάνονται όχι μόνο δικηγόροι, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές ή δικαστικοί εκπρόσωποι, αλλά ακόμα και αυτόχθονες που υπερασπίζονται τη γη τους, μάγειρες που παρέχουν φαγητό σε πρόσφυγες ακόμα και ολόκληρες κοινότητες, όπως για παράδειγμα αυτή η πολυπολιτισμική της Λέσβου κατά τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Απαραίτητη (και μόνη) προϋπόθεση αποτελεί αποκλειστικά η δράση τους για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει. Στην συνέχεια της προγραμματισμένης συνέντευξης, έγινε ειδικότερη μνεία στους λόγους, για τους οποίους οι υπερασπιστές δεν αρκούνται στην προστασία που τους παρέχουν τα γενικότερα άρθρα τόσο των σημαντικότερων διεθνών νομικών κειμένων, όσο και των εθνικών.

Τα άτομα και οι ομάδες αυτές αντιμετωπίζουν έναν εξαιρετικά μεγαλύτερο βαθμό διακινδύνευσης κατά τη δράση τους υπέρ ενός δικαιώματος, μιας ιδέας, μιας μειονότητας, ή κατά την εκπροσώπησης μιας ολόκληρής κοινότητας, χωρίς να υπάρχει πρόνοια ούτε για τους κινδύνους στους οποίους υποβάλλονται λόγω της δράσης τους, ούτε για τον ειδικό ρόλο τους στην εδραίωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου μέσα από την εργασία τους.

Δε θα μπορούσε να μη τεθεί, στο πλαίσιο αυτό, το ζήτημα της προστασίας των δικηγόρων, εν όψει και των πρόσφατων παραβιάσεων που έχουν σημειωθεί εναντίον τους, οι οποίοι εκτός από την Διακήρυξη προστατεύονται και από τις Βασικές Αρχές του ΟΗΕ για τον ρόλο των Δικηγόρων. Σημειώθηκε μάλιστα ότι οι δικηγόροι, ακόμα κι όταν δεν προασπίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα με την στενή έννοια του όρου, αποτελούν υπερασπιστές, καθώς προασπίζουν το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη όλων των πολιτών. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι συχνά οι δικηγόροι ταυτίζονται με τα πρόσωπα, τα οποία καλούνται να εκπροσωπήσουν (κατά παράβαση της σχετικής απαγόρευσης των Βασικών Αρχών του ΟΗΕ για το Ρόλο τους), με αποτέλεσμα να θυματοποιούνται, να εκφοβίζονται, να «λυντσάρονται», έως και να δολοφονούνται για το λόγο αυτό.

Τον λόγο πήρε η δικηγόρος Αγγελική Μητροπούλου, από το συνδυασμό του υποψηφίου προέδρου ΔΣΑ Δημήτρη Βερβεσού, υποψήφια και η ίδια για ανάδειξη στο ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, η οποία αναγνώρισε την κρισιμότητα του ζητήματος και δεσμεύτηκε, εκ μέρους του υποψήφιου προέδρου, να ιδρυθεί ειδική επιτροπή στο πλαίσιο του ΔΣΑ, με αρμοδιότητα την υποστήριξη των δικηγόρων που διώκονται, προπηλακίζονται λόγω της ιδιότητας τους ή με οποιονδήποτε τρόπο παρακωλύεται το έργο τους, προκειμένου να αισθάνονται και να είναι προστατευμένοι.

Η δικηγόρος Χρυσούλα Μαρινάκη, από το συνδυασμό του υποψηφίου προέδρου ΔΣΑ Παναγιώτη Περάκη, υποψήφια και η ίδια για ανάδειξη στο ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και Πρόεδρος της ΕΑΝΔΑ., αναγνώρισε ως κομβικό το ζήτημα της διαφύλαξης του κύρους και της αξιοπρέπειας των δικηγόρων, το οποίο βάλλεται καθημερινά, και επιφυλάχθηκε να επανέλθει ο συνδυασμός με στοχευμένες προτάσεις επί του ζητήματος. Ο κ. Περάκης δήλωσε με έγγραφο ότι υποστηρίζει το εγχείρημα για την άσκηση πίεσης στην Πολιτεία προς υιοθέτηση νόμου για την προστασία των υπερασπιστών.

Εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών επεσήμαναν τους κινδύνους και την παρενόχληση που αντιμετωπίζουν καθημερινά, τη γενικότερη ολιγωρία αλλά και τη βραδυπορία των κρατικών αρχών να προχωρήσουν σε επικύρωση σημαντικών συμβάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θέσπιση σχετικής νομοθεσίας, αλλά και τη διστακτικότητα των εθνικών δικαστικών αρχών να εφαρμόσουν τις διεθνείς δεσμεύσεις τους, όπως αυτές απορρέουν από την ΕΣΔΑ, συγκεκριμένα ως προς τα δικαιώματα των δικηγόρων.

Συνολικά, «έγινε παραδεκτό ότι εάν επιθυμούμε μία κοινωνία, η οποία να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρέπει να αναγνωρίσουμε και να προστατέψουμε όσους δρουν για την υλοποίησή τους, προκειμένου να μην σταματήσουν να το κάνουν. Προστατεύοντας μερικούς υπερασπιστές, στην ουσία προστατεύονται χιλιάδες».