Πέμπτη, 28 Μαρτίου 2024, 12:58:03 μμ
Παρασκευή, 11 Ιουλίου 2008 12:28

Γιώργος Φλωρίδης :Αλλαγή ή μεταμόρφωση;

1. Από τη στιγμή που η πολιτική στη χώρα μας έπαψε να παράγει προσδοκία και οι δείκτες απαισιοδοξίας πήραν την ανηφόρα, η βαθύτερη κοινωνική αναζήτηση επιστρέφει ως αδήριτη ανάγκη στις λέξεις «αναγέννηση», «ανατροπή», «αλλαγή».
Οι φωνές αυτές έρχονται από παντού, από «δεξιά» και «αριστερά», και δεν εντοπίζουν περιορισμένους τομείς κρίσης. Αναφέρονται αδιακρίτως στους πάντες και στα πάντα. Διαμορφώνεται ένα ισχυρό ρεύμα με εμφανείς εκρήξεις για την υπέρβαση όλων των υποδειγμάτων: παραγωγικό, αναπτυξιακό, καταναλωτικό, διατροφικό, περιβαλλοντικό, πνευματικό και πάει λέγοντας.Τελευταία, η τάση απόρριψης των ισχυόντων υποδειγμάτων και η ανάγκη υπέρβασής τους εκφράζεται με μια ολοένα επιδεινούμενη κατακραυγή και αποδοκιμασία της πολιτικής. Η κοινωνία χρεώνει την κρίση της στην πολιτική.
Οι κοινωνικές απαιτήσεις είναι πιο προωθημένες από την πολιτική συνειδητοποίηση και τη δυνατότητα ανταπόκρισης. Οι απαντήσεις που καλείται να δώσει η πολιτική τάξη της χώρας χρειάζονται βάθος, απαιτούν πνευματική αναζήτηση, αναφέρονται στην αλλαγή υποδειγμάτων ζωής και συμπεριφοράς και δεν μπορούν να εξαντληθούν σε επιφανειακές μεταμορφώσεις και καθησυχαστικές εξαγγελίες.
2. Ενώ ο προβληματισμός της κοινωνίας είναι πιο επιθετικός, η πολιτική συζήτηση στη χώρα μας κινείται ψηλαφητά και αργά. Ολοι μιλάμε για το τέλος της μεταπολιτευτικής περιόδου που όμως δε λέει να έλθει. Η μεταπολιτευτική περίοδος ως κύκλος ιδεών και πρακτικών έχασε τη δυναμική της, όμως το καινούργιο δεν γεννιέται γιατί η πολιτική δεν μπορεί να το προτείνει και να το εισάγει.
Προτού όμως ξεγράψουμε τη μεταπολίτευση, οφείλουμε να καταγράψουμε τη σημαντική προσφορά της. Είναι η περίοδος που απελευθέρωσε τη μεταπολεμική εμπλοκή και το αδιέξοδο της Ελλάδας. Σταθεροποίησε τη χώρα στο διεθνές σύστημα ισχύος και ενέγραψε θεσμικές και πολιτικές κατακτήσεις για τη δημοκρατία, την κοινωνική συνοχή και την ευημερία που ήταν πρωτόγνωρες για την ελληνική πολιτική και κοινωνική πορεία.
Πρέπει, όμως, εξίσου να είμαστε αυστηροί με τις αδυναμίες της. Η μεταπολίτευση αφήνει πίσω της ένα εξαντλημένο κοινωνικό πρότυπο με ξεπερασμένα τα επί μέρους υποδείγματά του και, το κυριότερο, αφήνει ένα αφυδατωμένο πνευματικά, ανήμπορο πολιτικά και σημαντικά απονομιμοποιημένο πολιτικό σύστημα. Με άλλα λόγια η μεταπολίτευση τελειώνει δυστυχώς με την ήττα της πολιτικής, η οποία είναι και η μόνη ως σήμερα επιβεβαιωμένη δυνατότητα για την ανασύνθεση, την οργάνωση και τον σωστό προσανατολισμό της κοινωνικής εξέλιξης.
3. Πρέπει να το πούμε καθαρά: Η κρίση της πολιτικής είναι ευθύνη της πολιτικής. Στη μεταπολιτευτική περίοδο και θεσμοί δημιουργήθηκαν, οι οποίοι όμως αφυδατώθηκαν και παρήκμασαν, και νομοθεσία επαρκής υπήρξε, η οποία όμως καταστρατηγήθηκε, και πλήθος πολιτικών προτάσεων παρήχθησαν που όμως δεν έφεραν αποτελέσματα. Το σημείο-«κλειδί» είναι η κρίση και η παρακμή της πολιτικής βούλησης και της πολιτικής ευθύνης: αυτές ατόνησαν, μίκρυναν, υποτάχθηκαν.
Η υποχώρηση του πολιτικού συνδέεται με την αποσύνδεση από τα ηθικά κριτήρια, με την αναποτελεσματικότητα στη λύση των προβλημάτων, με το διαζύγιο της πολιτικής από την κοινωνία και την εξυπηρέτηση ίδιων ή αλλότριων ισχυρών συμφερόντων.
Η πολιτική και οι φορείς της, έχουμε το δικαίωμα να επικαλούμαστε πάσης φύσεως εμπόδια και ελαφρυντικά είτε αυτά αφορούν την παγκόσμια συγκυρία είτε τις ισχυρές πιέσεις της οικονομίας και άλλων επί μέρους συνδικαλιστών ή κοινωνικών συμφερόντων. Σε κάθε περίπτωση, όμως, πρέπει να αναλάβουμε την κύρια ευθύνη του εκφυλισμού και των παρεκκλίσεων της πολιτικής.
Και είναι η προοδευτική πολιτική που πρέπει να προβληματιστεί περισσότερο για την εξέλιξη αυτή. Οι συντηρητικές πολιτικές στην καλύτερη περίπτωση είναι μια άμυνα της κοινωνίας. Δεν μπορούν να φέρουν το καινούργιο, το διαφορετικό. Κάποιες φορές διασφαλίζουν, αλλά σίγουρα δεν αλλάζουν. Και στον μεταπολιτευτικό κύκλο η συντηρητική παράταξη κάποιες διασφαλίσεις πέτυχε. Την προσδοκία για αλλαγή, ισότητα, δημοκρατία η προοδευτική παράταξη την έδωσε, την οργάνωσε και σ' έναν βαθμό την πέτυχε. Την άφησε, όμως, ανολοκλήρωτη και έχει μεγάλη ευθύνη στο σύνολό της η προοδευτική παράταξη, κυβερνώσα και μη, για την κρίση της πολιτικής, αλλά και για τη σχετική κυριαρχία της συντηρητικής πολιτικής μέσα σ' αυτή την κρίση.
4. Η λύση της πολιτικής κρίσης πρέπει να δοθεί μέσα από την πολιτική. Η μικροπολιτική, η αντιπολιτική, η μεταπολιτική είναι επικίνδυνες ατραποί για την κοινωνία και τη χώρα. Υπάρχει ανάγκη να υπερβούμε θετικά τη μεταπολίτευση και όχι να βρεθούμε πίσω απ' αυτήν. Η πολιτική για να ξανασταθεί πρωτοπόρος στην κοινωνική εξέλιξη πρέπει να αυτοεξεταστεί, να αναζητήσει νέους δρόμους, να εμβαπτιστεί διανοητικά, να αναλάβει ευθύνες. Να αντισταθούμε στην ισοπέδωση. Ο ελληνικός λαός είναι πολιτικοποιημένος και διαθέτει δημοκρατική μνήμη και πολιτική κρίση. Το πιο δυναμικό του τμήμα ασφυκτιά από τη «δίδυμη κρίση» της πολιτικής και της οικονομίας και αναζητεί διέξοδο.
Απαιτείται εθνικό μέτωπο κάθαρσης και διαφάνειας, δηλαδή εθνικό μέτωπο αποκατάστασης και αναγέννησης της πολιτικής και της δημοκρατίας. Αυτά προϋποθέτουν ριζοσπαστικές προτάσεις και κυρίως αντίστοιχες συμπεριφορές και πρακτικές της πολιτικής και των φορέων της.
Εδώ ο ρόλος της προοδευτικής πολιτικής είναι κεντρικός. Η προοδευτική πολιτική πρέπει να ξεπεράσει επί της ουσίας και ηγεμονικά τη συντήρηση. Οχι απλά να τη φθείρει. Να φέρει νέες προτάσεις, σύνθετες και δημιουργικές, που αφήνουν πίσω και το δικό της θετικό αλλά ξεπερασμένο παρελθόν. Η επιστροφή της προοδευτικής πολιτικής ως νέα προσδοκία της κοινωνίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο προοδευτικός χώρος πρέπει ν’ αρνηθεί τον «εύκολο» δρόμο του καταγγελτισμού, της δημαγωγίας, της πλειοδοσίας, της υπεκφυγής, της μετάθεσης ευθυνών. Με άλλα λόγια, ν’ αρνηθεί τη συντηρητικοποίησή του. Να επιλέξει τον «δύσκολο» δρόμο μιας νέας και ουσιαστικής προοδευτικής πολιτικής η οποία συνδυάζει ρεαλιστικές και συγκεκριμένες απαντήσεις στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα με τη διαρκή αναζήτηση ενός καλύτερου κοινωνικού οράματος.