Οι εκλογές της αστάθειας

Στο ταραγμένο 1946 λοιπόν και λίγο πριν ξεσπάσει ξανά η λαίλαπα του εμφυλίου πολέμου ο λαός καλείται στην κάλπη. Η αριστερά, λόγων των γνωστών γεγονότων κηρύσσει αποχή. Τα αστικά κόμμα της εποχής χωρίς τη σύγχρονη ιδεολογική και οργανωτική συνοχή, λειτουργώντας ως συνοθύλευμα προσωπικότητων στον απόηχο των προπολεμικών σχηματισμών (φιλελεύθερο κόμμα – Λαϊκό Κόμμα) και με φανερή την επίδραση των Η.Π.Α. που αντικαθιστούν πλέον τη Μ. Βρετανία ως ηγέτιδα δύναμη στον από τότε αποκληθέντα δυτικό κόσμο, κυβερνούν τη χώρα μέχρι το 1950.
Τρεις πρωθυπουργοί οι Κ. Τσαλδάρης, Δ. Μάξιμος και Θεμ. Σοφούλης κυβέρνησαν με την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης να δίδεται από το παλάτι.
Στην διετία 1950 -1951 κάθε χρόνο έχουμε εκλογές. Το Μάρτιο του ’50 και τον Σεπτέμβριο του ’51 οι πολίτες – μόνοι οι άνδρες, αφού οι γυναίκες ακόμα δεν έχουν δικαίωμα ψήφου – καλούνται στις κάλπες, αλλά βιώσιμη κυβέρνηση δεν σχηματίζεται ποτέ. Ο Μαύρος Καβάλαρης, ο πολέμαρχος των αγώνων στο μικρασιατικό μέτωπο Νικόλας Πλαστήρας κυβερνά κάποιο διάστημα τη χώρα, αλλά οι φιλελεύθερες απόψεις του στο μετεμφυλιακό κράτος, θεωρούνται ακραίες.
Από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1952 το σκηνικό αλλάζει και οι εκλογές, όπως και όταν γίνονται, σχεδόν πάντα δίνουν βιώσιμες κυβερνήσεις.
Η ώρα του Στρατάρχη
Το 1952 ο στρατάρχης Παπάγος με τον «Ελληνικό Συναγερμό» που ιδρύει κερδίζει με 49,2% την αυτοδυναμία και κυβερνά μέχρι το 1955 όταν και πεθαίνει. Το Παλάτι δια της γνωστής πολιτικής θεωρίας «των κηπουρών», αναθέτει την πρωθυπουργία στον Κ. Καραμανλή, μέχρι τότε υπουργό Δημοσίων Έργων παρακάμπτοντας τους δύο αντιπροέδρους της κυβέρνησης Παπάγου Στ. Στεφανόπουλο και Παν. Κανελλόπουλο.
Εννέα μήνες πριν ολοκληρωθεί ο βίος της Βουλής από τις εκλογές του 1952, τον Φεβρουάριο του 1956, ο Κ. Καραμανλής ιδρύει την Ε.Ρ.Ε. και προκηρύσσει εκλογές. Οι εκλογές αυτές έμειναν στην ιστορία για δύο πράγματα.
Η ώρα του Καραμανλή
Πρώτον, ότι σ’ αυτές ψηφίζουν για πρώτη φορά και οι γυναίκες και δεύτερον, η ΕΡΕ κερδίζει τη Δημοκρατική Ένωση (συμμαχία κέντρου και αριστεράς για πρώτη και τελευταία φορά στη μεταπολεμική ιστορία αν και πρέπει να θυμίσουμε ότι το 1951 δεν κατήλθε στις εκλογές αριστερό σχήμα) χάρη σ’ ένα εκλογικό νόμο που έδωσε πλειοψηφία στη Βουλή αν και έλαβε το 47,38% των ψήφων υπολειπόμενη κατά 0,8 % της Δημοκρατικής Ένωσης που έλαβε το 48,15% των ψήφων.
Τα χρόνια περνούν (δύομιση για την ακρίβεια) και τον Οκτώβριο του 1958 προκηρύσσονται νέες εκλογές καθώς αποχωρούν από την ΕΡΕ 11 βουλευτές μεταξύ των οποίων γνωστά στελέχη του κόμματος (Ράλλης, Παπαληγούρας κ.ά.).
Ο Κ. Καραμανλής και η ΕΡΕ κερδίζουν και τις εκλογές του 1958 αλλά σ’ αυτές η αριστερά με την ΕΔΑ κατορθώνει για πρώτη φορά στην ιστορία της να αναδειχθεί δεύτερο κόμμα.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 1961, ο Κ. Καραμανλής οδηγεί τη χώρα σε νέες εκλογές τις αποκληθείσες ως τις «εκλογές βίας και νοθείας», με υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον Δόβα. Κερδίζει την αυτοδυναμία με 50,88%, έναντι 33,56% του Κέντρου και 14,62% της ΕΔΑ.
Κυβερνά κάτι παραπάνω από 19 μήνες και φεύγει, για λίγο καιρό στο Παρίσι, καθώς η πολιτική πίεση που υφίσταται είναι ασφυκτική μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη τον Μάιο του 1963 στη Θεσσαλονίκη από γνωστούς παρακρατικούς. Τον διαδέχεται η μικτή (υπηρεσιακή μεν αλλά με πολιτική υποστήριξη) κυβέρνηση του Πιπινέλη. Επιστρέφει από το Παρίσι και με την καθαρά υπηρεσιακή κυβέρνηση Μαυρομιχάλη πηγαίνει σ’ εκλογές τον Νοέμβριο του 1963 με αντίπαλο την ήδη ανδρωθείσα Ένωση Κέντρου υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Η εποχή
του Γέρου της Δημοκρατίας
Η ΕΡΕ με 34,77% χάνει την πλειοψηφία καθώς η Ένωση Κέντρου αναδεικνύεται πρώτο κόμμα με 42,04%.
Η ΕΔΑ με 14,34% αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα καθώς η Ε.Κ. δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο Γ. Παπανδρέου αρνείται τη στήριξη της ΕΔΑ και στις 16 Φεβρουαρίου 1964 ο λαός καλείται και πάλι στις κάλπες. Το αποτέλεσμα είναι θριαμβευτικό για την Ένωση Κέντρου που παίρνει το 52,72% των ψήφων, ποσοστό που θα υπερκεραστεί μόνο από τον Κ. Καραμανλή με τη σημερινή Ν.Δ., υπό τις ειδικές συνθήκες του 1974.
Η ΕΡΕ με 35,26% υφίσταται καθίζηση και ο Κ. Καραμανλής αναχωρεί για δεύτερη φορά μέσα στο ίδιο έτος για το Παρίσι όπου και θα παραμείνει μέχρι τον Ιούλιο του 1974.
Ο Γ. Παπανδρέου κυβερνά μέχρι τον Ιούλιο του 1965 όταν τα Ανάκτορα ουσιαστικά τον ανατρέπουν. Ο πρωθυπουργός θέλει ν’ αλλάξει το υπουργό Άμυνας του, του Π. Γαρυφαλιά αναλαμβάνοντας ο ίδιο το υπουργείο Άμυνας. Και ο νεαρός τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος – ουσιαστικά η μητέρα του Φρειδερίκη από το παρασκήνιο – αρνείται. Ο Γ. Παπανδρέου παραιτείται, και αρχίζει μια αλυσίδα διαδοχικών εντολών σχηματισμού κυβέρνησης σε γνωστά στελέχη της Ε.Κ. – ως αποστάτες καταγράφηκαν στην πολιτική ιστορία.
Η εποχή του ...γύψου
Επί δύο σχεδόν χρόνια η χώρα παραμένει ακυβέρνητη και οι επόμενες εκλογές προκηρύσσονται για τις 28 Μαίου 1967. Πρόλαβε όμως ο Γ. Παπαδόπουλος και έβαλε στο γύψο τους δημοκρατικούς θεσμούς. Η επτάχρονη τυραννία υπό το βάρος της εθνικής τραγωδίας και του εγκλήματος κατά της Κύπρου καταρρέει τον Ιούλιο του 1974 και επιστρέφει από το Παρίσι ο Κ. Καραμανλής.
Ξανά η ώρα του Εθνάρχη
Ο Κ. Καραμανλής ιδρύει τη Ν.Δ. και στις εκλογές του Οκτωβρίου σαρώνει με 54,37%. Δεύτερο κόμμα η Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις με 20,42% και τρίτο το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Η συμμαχία των αριστερών με 9,47% παίρνει την τρίτη θέση.
Ο Κ. Καραμανλής επικαλούμενος εθνικούς λόγους προκηρύσσει εκλογές το Φθινόπωρο του 1977. Τις κερδίζει αλλά με ποσοστό 41,84%, ενώ το ΠΑΣΟΚ με 25,34% κερδίζει τη μάχη για τη διαδοχή του κεντροαριστερού χώρου από το υπόλειμμα της Ένωσης Κέντρου (11,95%). Η άκρα δεξιά όμως αναθαρεί και παίρνει το όχι ευκαταφρόνητο 6,82% ενώ η αριστερά «σπάει» με το ΚΚΕ και το ΚΚΕ εσωτ. να κατέρχονται αυτόνομα και να παίρνουν το 9,36% και 2,72% αντίστοιχα των ψήφων. Σημειώστε επίσης ότι στις εκλογές αυτές κατέρχεται και ο Κ. Μητσοτάκης με το κόμμα Νεοφιλελευθέρων και με 1,08% μπαίνει στη Βουλή και αργότερα προσχωρεί στη Ν.Δ. Το 1980 ο Κ. Καραμανλής εκλέγεται Πρόεδρος Δημοκρατίας και την πρωθυπουργία αναλαμβάνει ο Γ. Ράλλης επικρατώντας στη μάχη της διαδοχής του Ευάγ. Αβέρωφ.
Η εποχή της Αλλαγής
και του Ανδρέα
Τον Οκτώβριο του 1981 κανονικά δηλαδή, γίνονται οι νέες εκλογές και το ΠΑΣΟΚ με τον Ανδρ. Παπανδρέου κερδίζει άνετα με 48,06% έναντι 35,86% της Ν.Δ., 10,93% του ΚΚΕ, 1,69% της Εθνικής Παράτραξης και 1,37% του ΚΚΕ εσωτ.
Τέσσερις μήνες πριν την κανονική διενέργεια τω εκλογών ο Α. Παπανδρέου, επικαλούμενος εθνικούς λόγους, προκαλεί πρόωρες εκλογές και μάλιστα για αναθεωρητική Βουλή. Κερδίζει και αυτές τις εκλογές με 45,82% , μία Ν.Δ. (40,35%) που έχει αλλάξει ήδη δυο αρχηγούς. Ο Γ. Ράλλης μετά το ’81 παραιτείται, την αρχηγία της Ν.Δ. αναλαμβάνει ο Ευάγ. Αβέρωφ, αλλά και αυτός μετά την ήττα της Ν.Δ. στις ευρωεκλογές του 1984, όταν το ΠΑΣΟΚ και πάλι πήρε την πρώτη θέση, αντικαθίσταται από τον Κ. Μητσοτάκη.
Το ΚΚΕ με 9,89% και το ΚΚΕ εσωτ. με 1,84% ακολουθούν ήδη συνολικά ως αριστερά φθίνουσα πορεία.
Μία από τις σπάνιες φορές που η τετραετία εξαντλείται κανονικά είναι η κοινοβουλευτική περίοδο 1985 – 1989.
Η κυβέρνηση
της Εξεταστικής
Τον Ιούλιο του 1989 οι εκλογές δεν δίνουν πλειοψηφία σε κανένα κόμμα (Ν.Δ.: 44,25%, ΠΑΣΟΚ 39,15%, Ενιαίος ΣΥΝ: 13,12%, ΔΗΑΝΑ: 1,01%). Σχηματίζεται κυβέρνηση ΝΔ – ΣΥΝ υπό τους Τζ. Τζαννετάκη με μοναδικό σημείο συμφωνίας την κάθαρση από τα σκάνδαλα και τη σκανδαλολογία της εποχής που είχαν δηλητηριάσει την πολιτική ζωή της χώρας. Στις 5 Νοεμβρίου 1989 οι νέες εκλογές δεν δίνουν και πάλι πλειοψηφία σε κανένα κόμμα (Ν.Δ.: 46,19%, ΠΑΣΟΚ: 40,67%, ενιαίος ΣΥΝ: 10,97%, Οικολόγοι 0,58%).
Τα τρία μεγάλα κόμματα μπροστά στο αδιέξοδο σχηματίζουν κυβέρνηση με ημερομηνία λήξεως υπό τον Ξεν. Ζολώτα.
Μητσοτάκης επιτέλους
Το πρόσχημα για τη διάλυση και της Βουλής αυτής δίδεται τον Απρίλιο του 1990. Η Ν.Δ. κατορθώνει να εξασφαλίσει 150 έδρες και με την υποστήριξη του Αχμέτ Σαντίκ και του βουλευτή Κατσίκη (της ΔΗΑΝΑ) που αργότερα ενσωματώθηκε πλήρως κυβερνά μέχρι της 9 Σεπτεμβρίου 1993. Για την Ιστορία, το 1990 η Ν.Δ. μαζεύει το 46,88% των ψήφων, το ΠΑΣΟΚ 38,62%, ο ενιαίος ΣΥΝ 10,28%, η ΔΙΑΝΑ 0,67% και οι Οικολόγοι 0,77%.
Ο Ανδρέας επιστρέφει
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1993 ένας κιλκισιώτης βουλευτής ο Γ. Συμπιλίδης ανεξαρτητοποιείται, η Ν.Δ. χάνει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και στις εκλογές του Νοεμβρίου χάνει και την κυβέρνηση.
Τα αποτελέσματα: ΠΑΣΟΚ 46,88%, Ν.Δ. 39,39%, ΠΟΛ.ΑΝ 4,87% (νεοϊδρυθέν κόμμα υπό τον Αντώνη Σαμαρά), ΚΚΕ 4,53%, ΣΥΝ 2,94%.
Σημίτης στο τιμόνι
Το 1996 είναι χρονιά σταθμός για το ΠΑΣΟΚ. Πεθαίνει ο φυσικός του ηγέτης Ανδρέας Παπανδρέου και τον διαδέχεται ο Κώστας Σημίτης που κερδίζει τους Γεράσιμο Αρσένη και Άκη Τσοχατζόπουλο στην ψηφοφορία της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ. Καλοκαίρι του ίδιου χρόνου ύστερα από το συνέδριο του κόμματος ο Κ. Σημίτης εισηγείται τη διάλυση της Βουλής για τρίτη φορά μεταπολιτευτικά προκηρύσσονται εκλογές με την επίκληση της αντιμετώπισης εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας (άρθρο 41, παράγραφοι 2 και 3 του συντάγματος) στις 22 Σεπτεμβρίου 1996. Τις εκλογές κερδίζει το ΠΑΣΟΚ . Η Ν.Δ που μετά το 1993 έχει αλλάξει αρχηγό και στη θέση του παραιτηθέντος Κ. Μητσοτάκη ηγείται του συντηρητικού κόμματος ο Μ. Έβερτ, βρίσκεται ξανά σε αναζήτηση ηγεσίας. Ο Μ. Έβερτ το Φθινόπωρο του 1998 συγκαλεί έκτακτο συνέδριο θέτει την προεδρία του υπό την κρίση των συνέδρων, κερδίζει τον Γ. Σουφλιά στην εσωκομματική μάχη, αλλά λίγους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2007 ανατέλλει το άστρο του Κ. Καραμανλή. Ο ανεψιός του φυσικού ηγέτη της Ν.Δ. αναδεικνύεται πανηγυρικά πρόεδρος του κόμματος, αλλά στις εκλογές της 9ης Απριλίου 2000 που προκηρύσσονται και πάλι για αντιμετώπιση σπουδαίου εθνικού λόγου, για τέταρτη φορά μεταπολιτευτικά, ο Κ. Σημίτης και το ΠΑΣΟΚ με διαφορά μιας μονάδας ξανακερδίζουν και είναι η πρώτη φορά μεταπολεμικά – η συντηρητική παράταξη κέρδισε τέσσερις συνεχόμενες φορές 1952, 1956, 1958, 1961, αλλά τις δυο πρώτες ως Συναγερμός και τις άλλες δυο ως ΕΡΕ) – που ένα κόμμα κερδίζει διαδοχικές τρεις εκλογικές αναμετρήσεις.
Η ώρα του Καραμανλή
του νεότερου
Οι επόμενες εκλογές, οι τελευταίες πριν τις προσεχείς, προκηρύσσονται με την εξάντληση της τετραετίας κανονικά για τις 7 Απριλίου 2004. Το ΠΑΣΟΚ από τον Ιανουάριο του 2004 έχει προβεί σε αλλαγή ηγεσίας και ο Κ. Σημίτης παρέδωσε την ηγεσία στον μέχρι τότε υπουργό Εξωτερικών και γιο του Ανδρέα Παπανδρέου Γεώργιο Παπανδρέου.
Ωστόσο ελάχιστοι αμφιβάλλουν ότι ήρθε η ώρα της Νέας Δημοκρατίας και του Κώστα Καραμανλή. Με διαφορά τεσσάρων μονάδων η Ν. Δ. κερδίζει και ο Κ. Καραμανλής κυβερνά μέχρι τις μέρες μας.
Και για να αποδειχθεί ότι το έκτακτο αποτελεί το σύνηθες για την χώρα αυτή, πριν λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, για πέμπτη φορά μεταπολιτευτικά - χωρίς να υπολογίζονται οι εκλογές του Νοεμβρίου 1989 και Απριλίου 1990 για τους ειδικούς λόγους που εκτέθηκαν ήδη- εισηγήθηκε και διέλυσε τη Βουλή προκηρύσσοντας εκλογές για την αντιμετώπιση σπουδαίου εθνικού θέματος.
Για 23η φορά στις κάλπες
Στις 16 Σεπτεμβρίου λοιπόν οι Έλληνες για 23η φορά μεταπολεμικά θα προσέλθουμε στις κάλπες. Συνήθως γκρινιάζουμε, διαμαρτυρόμαστε, βλέπουμε εχθρούς και συνομωσίες σε βάρος μας και άλλα γνωστά παρόμοια.
Μια ψυχραιμότερη ωστόσο ανάλυση της ιστορικής μας πορείας, ίσως θα αναδείκνυε και τα τεράστια άλματα που έκανε η Χώρα σε αυτόν τον μισό αιώνα. Παρότι ξεκίνησε με μια αδελφοσφαγή που - πέραν των άλλων τραγικών συνεπειών - καθυστέρησε κατά τέσσερα χρόνια την ανασυγκρότηση της από τα ερείπια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, σήμερα βρίσκεται στον πυρήνα της προς ενοποίηση Ευρώπης, στον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής οικογένειας, ασφαλής όσο ποτέ άλλοτε, υπερδύναμη στα Βαλκάνια, ευημερούσα όσο καμιά άλλη στα Βαλκάνια και στην ανατολική Μεσόγειο, στις πρώτες 25 περισσότερο ευημερούσες χώρες του κόσμου.
Τα ίδια ισχυριζόμουν και έγραφα παραμονές εκλογών του 2004, τα ίδια ισχύουν και τώρα. Ανεξάρτητα από τις εσωτερικές μεταβολές ή την βραχυπρόθεσμη επιδείνωση ή εξυγίανση οικονομικών και κοινωνικών δεικτών.
Και χωρίς να λησμονούμε τα πολλά και σημαντικά προβλήματα που έχει η χώρα και για τα οποία αξίζει την καλύτερη δυνατή κυβέρνηση. Αυτή που θα επιλέξουμε στις 16 Σεπτεμβρίου. Με τα ίδια μας τα χέρια.