Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Δευτέρα, 05 Νοεμβρίου 2018 22:56

Η Μάχη του Κιλκίς - 4 Νοεμβρίου 1944

Του Γεωργίου Βαρδάκα, Συνταγματάρχη ε.α.

 

Έχουν ειπωθεί και γραφεί πολλά σχετικά με την μάχη του Κιλκίς της 4ης Νοεμβρίου 1944. Σε πολλούς όμως διαφεύγει – ίσως εσκεμμένα – και ανάλογα σε ποια πλευρά ανήκουν, αριστερά ή δεξιά, αρκετά στοιχεία και γεγονότα.
Ας πάρουμε με την σειρά για να δούμε πως φθάσαμε σε αυτή την εμφύλια αιματηρή Μάχη και ο καθένας ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.


Στις 14 Οκτωβρίου 1944 φεύγει και ο τελευταίος Γερμανός από την Αθήνα. Στις 18 Οκτωβρίου 1944 αποβιβάζεται στο Κερατσίνι από το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου που συστάθηκε στο Κάϊρο και στην οποία συμμετείχαν και έξι (6) Υπουργοί του ΕΑΜ. Την υποδέχεται ο Στρατηγός Σκόμπυ ο οποίος με την συμφωνία της Καζέρτας (26 Σεπτεμβρίου 1944) είχε αναγνωρισθεί από όλες τις πολιτικές παρατάξεις ως ανώτατος Διοικητής όλων των ενόπλων αντιστασιακών και συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Από τις αντιστασιακές δυνάμεις υπογράφει για τον ΕΛΑΣ ο Σαράφης και από τον ΕΔΕΣ ο Ζέρβας.
Ο ΕΛΑΣ δεμένος με την συμφωνία της Καζέρτας δεν μπαίνει στην Αθήνα μόλις φεύγουν οι Γερμανοί, αλλά είναι στα περίχωρα των Αθηνών και στην Πάρνηθα.
Τι γίνεται όμως στην υπόλοιποι Ελλάδα όταν σιγά – σιγά αποχωρούν οι Γερμανοί; Παντού όπου απελευθερωνόταν οι πόλεις έμπαινε ο ΕΛΑΣ (παντοδύναμος τότε στην επαρχία) και εγκαθιστούσε την εξουσία του ΕΑΜ με τους λαοκρατικούς θεσμούς. Μόνη εξαίρεση η ΗΠΕΙΡΟΣ όπου κυριαρχούσε ο ΕΔΕΣ.
Πρόβλημα εξουσίας είχε πρόσκαιρα ανακύψει για την Θεσσαλονίκη η οποία με την συμφωνία της Καζέρτας είχε μείνει ασαφής και υπήρχε μόνο μία φράση στο κείμενό της ότι βραδύτερον η Θράκη (συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης) θα είναι υπό την διοίκηση ενός Αξιωματικού υποδειχθησομένου υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως.
Με αυτή την διάταξη όταν οι Γερμανοί θα αποχωρούσαν από την Θεσσαλονίκη (απεχώρησαν την 30 Οκτωβρίου 1944) 0 Στρατηγός Σκόμπυ όριζε σαφώς ότι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ δεν επιτρεπόταν να μπούνε στη Ζώνη μεταξύ των ποταμών Αξιού και Στρυμώνα, την εξουσία της οποίας θα ανελάμβανε προσωρινά η χωροφυλακή έως ότου αφιχθούν Βρετανικές Δυνάμεις, ενώ την πολιτική διοίκηση θα την ασκούσε αντιπρόσωπος της κυβέρνησης σαν γενικός διοικητής. Στη θέση αυτή ορίσθηκε ο Γ. Μόδης.
Όμως η ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας (0ΜΜ) του ΕΛΑΣ (6η – 9η – 10η και 11η Μεραρχίες) με Διοικητή τον Στρατηγό Μπαρκιτζή και καπετάνιο τον Μάρκο Βαφειάδη αγνοεί τις διαταγές του πρωθυπουργού και του Σκόμπυ και αφού ξεκαθαρίζει την Δυτική και Κεντρική Μακεδονία από τα Τάγματα ασφαλείας, ΠΑΟ, τοπικά Τμήματα Τουρκόφωνων και ορισμένων Ποντίων, κινεί την 10η και 11η Μεραρχίες πέραν του Αξιού προς Θεσσαλονίκη. Ο Στρατηγός Σκόμπυ ζητά από το Γενικό Στρατηγείο (ΓΣ) του ΕΛΑΣ (Σαράφης) να διατάξει τις δύο αυτές Μεραρχίες να σταματήσουν. Το ΓΣ του ΕΛΑΣ συμμορφώνεται αλλά η ομάδα Μεραρχιών αγνοεί το ΓΣ του ΕΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ 30 Οκτωβρίου 1944 μπαίνει στην Θεσσαλονίκη εγκαθιστά κεντρικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του ΕΑΜ και της πολιτοφυλακής Μακεδονίας.
Όταν αργότερα έφθασαν στη Θεσσαλονίκη Βρετανικές Δυνάμεις (1 Ινδική Μεραρχία) δεν τόλμησαν να επιχειρήσουν ανατροπή της εξουσίας και αναγκάσθηκαν να στρατωνιστούν στο Μικρό και Μεγάλο Καραμπουρνού.
Ο τελευταίος Γερμανός φεύγει από το Κιλκίς στις 27 Οκτωβρίου 1944 και ήλθε η απελευθέρωση.
Οι έριδες όμως μεταξύ των Ελλήνων που δημιουργήθηκαν κατά την κατοχή μεγάλωσαν. Άλλοι πολέμησαν τον κατακτητή ενώ άλλοι συνεργάσθηκαν μαζί του. ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΝΑ ΛΥΣΟΥΝ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥΣ. Όχι με διάλογο – συνεννόηση και νόμιμο τρόπο, αλλά με την δύναμη των όπλων.
3 Νοεμβρίου 1944 συγκεντρώνονται στο Κιλκίς περίπου 9.000 άνδρες που κατά την άποψη του ΕΑΜ είναι φιλοαξονικές. Πρέπει να παραδοθούν ή να εξοντωθούν. Επειδή οι δυνάμεις αυτές γνώριζαν ότι θα γινόταν επίθεση από τους Ελασίτες στους οποίους δεν υπήρχε εμπιστοσύνη στο λόγο τους, άρχισαν να οχυρώνονται με αμυντικό τους στήριγμα τον λόφο του Αγίου Γεωργίου, το Νοσοκομείο και τις αποθήκες Καπνού του Σιδηρόπουλου. Πέριξ του Κιλκίς αναπτύσσονται μονάδες του ΕΛΑΣ οι οποίοι στέλνουν επιστολή στον Μητροπολίτη απαιτώντας απομάκρυνση ή παράδοση των τμημάτων επικεφαλής των οποίων είναι ο Κ. Παπαδόπουλος, ο Τσιρέλης, ο Τσιπε Παππάς, ο Κιτς Μπατζάκ και άλλοι.
Ενημερώνονται από τον Νομάρχη Αμπατζόγλου και ο μόνος που φεύγει με το τμήμα του προς Ροδώνα είναι ο Κ. Παπαδόπουλος.
Ξημέρωμα Σαββάτου 4 Νοεμβρίου 1944 αρχίζει η Μάχη. Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΡΑΞΗ. Έλληνες εναντίον Ελλήνων. Η Μάχη κλίνει υπέρ των ελασιτών. Έλληνες εναντίων Ελλήνων. Η Μάχη κλείνει υπέρ των Ελασιτών. Οι δρόμοι γεμίζουν πτώματα. Λήγει το απόγευμα στις 4 ώρα. Πολλοί αιχμαλωτίσθηκαν και την άλλη ημέρα στο πρόχειρο Λαϊκό Δικαστήριο που στήθηκε σε κινηματογράφο του Κιλκίς καταδικάζονται σε θάνατο.
Η έκθεση του Νομάρχη Αμπατζόπουλου είναι αρκετά παραστατική για το μίσος που κυριαρχούσε μεταξύ των δύο παρατάξεων και που στον νικητή έφθασε σε σημείο βαρβαρότητας.
Νεκροί και εκτελεσθέντες σε αριθμό ποικίλουν ανάλογα από ποια πλευρά προέρχονται. Μεταξύ των νεκρών συγκαταλέγονται ο μοίραρχος Λειβαδίτης Διευθυντής χωροφυλακής Κιλκίς, ο Διευθυντής της Νομαρχίας Παρίσης, ο υπάλληλος της Προνοίας Χιωτίδης, ο δασάρχης Δαμουράς, ο Διευθυντής Ενώσεως Γεωργικών Συνεταιρισμών Καρατζάς ο Συμβολιογράφος Δημουλάς, ο δάσκαλος Αυγερινός και Υπουλοχαγός Ζάρος.
Αν και έχουν περάσει 74 χρόνια από τότε το μίσος και οι διαμάχες μεταξύ αριστερών και δεξιών συνεχίζονται. Χαρακτηρισμοί και λέξεις οι οποίες έχουν απαγορευθεί δια νόμου μετά το 1989 συνεχίζονται ακόμα και σήμερα.
Κύριοι, εσείς που εκπροσωπείτε τις αντιστασιακές ενώσεις κατεβάστε τους τόνους. Εμπρηστικοί λόγοι, φανφάρες και σκληρές δημοσιεύσεις για το αιματοκύλισμα της 4ης Νοεμβρίου 1944 δεν χρειάζονται.
Ένα απλό μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αδικοχαμένων ΝΑΙ
Εκμετάλλευση της θυσίας των ΟΧΙ.