Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), με έκθεσή του το 2003 , άσκησε ιδιαίτερη κριτική στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνοντας ότι «Η Επιτροπή δεν διαθέτει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με το κατά πόσο η κατάταξη των μειονεκτικών περιοχών (ΜΠ) είναι έγκυρη. [Ακόμη,] παρά το γεγονός ότι ορισμένοι μακροοικονομικοί και κοινωνικοοικονομικοί δείκτες μεταβλήθηκαν αισθητά και ότι ορισμένες κατατάξεις μπορεί να μην ισχύουν πλέον, η Επιτροπή δεν πρότεινε τροποποίηση των υφιστάμενων κανονιστικών διατάξεων». Και συνεχίζει «Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν ευρύ φάσμα δεκτών για να προσδιορίζουν κατά πόσο οι περιοχές είναι μειονεκτικές η όχι, γεγονός που μπορεί να συνεπαχθεί διαφορές ως προς τη μεταχείριση των δικαιούχων».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιδρώντας στην κριτική του ΕΕΣ, ξεκίνησε διαδικασία αλλαγής του τρόπου οριοθέτησης των μειονεκτικών περιοχών της παραγράφου 3.4 της Οδηγίας 75/268/ΕΟΚ (άρθρο 19 Καν(ΕΚ) 1257/1999), καθώς οι ορεινές περιοχές οριοθετούνται με μετρήσιμα κριτήρια, κοινά για όλα τα κράτη – μέλη, ενώ η έκταση των περιοχών με ειδικά μειονεκτήματα υπόκειται σε ανώτατο όριο ανάλογα με την έκταση της χώρας.
Κανονιστικά, η νέα οριοθέτηση βασίστηκε σε βιοφυσικά κριτήρια κοινά για όλα τα κράτη – μέλη, ώστε να εντοπιστούν οι περιοχές που υπόκεινται σε φυσικούς περιορισμούς «ιδίως χαμηλή παραγωγικότητα του εδάφους ή κακές κλιματικές συνθήκες, και η διατήρηση εκτατικής γεωργικής δραστηριότητας να είναι σημαντική στις περιοχές αυτές για τη διαχείριση της γης». Ο αρχικός ορίζοντας εφαρμογής της νέας οριοθέτησης ήταν η 1/1/2010, γι’ αυτό και το νέο καθεστώς συμπεριελήφθη στον Καν(ΕΚ) 1698/2005 (άρθρο 50.3(α)), από οπού προέρχεται και η παραπάνω αναφορά. Η εφαρμογή όμως δεν κατέστη δυνατή, καθώς οι διαδικασίες διαβούλευσης και προσομοίωσης των κριτηρίων της νέας οριοθέτησης αποδείχθηκαν ιδιαίτερα χρονοβόρες, με συνέπεια η έναρξη της εφαρμογής να μετατεθεί για περίοδο 2014 – 2020 (άρθρα 31,32 και Παράρτημα ΙΙΙ καν. (ΕΕ) 1305/2013).
Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 31 του Καν (ΕΕ) 1305/2013, η νέα οριοθέτηση θα έπρεπε να τεθεί σε ισχύ το αργότερο μέχρι την 1/1/2018 αλλά με τον Καν (ΕΕ) 2017/2393 (Omnibus) η προθεσμία εφαρμογής μετατέθηκε για την 1/1/2019.
Οι ενισχύσεις περιοχών που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα ειδικά μειονεκτήματα προβλέπονται στο άρθρο 31 του Καν (ΕΕ) 1305/2013, ενώ στην παράγραφο 3 του άρθρου 32 περιγράφεται ο τρόπος καθορισμού των περιοχών.

Διαδικασία οριοθέτησης για τη χώρα μας.
Προκειμένου η χώρα μας να οριοθετήσει τις περιοχές με φυσικούς περιορισμούς ανάθεσε σχετική μελέτη έτσι ώστε να διαπιστωθεί ποιες περιοχές και σε τι ποσοστό πληρούν τα βιοφυσικά κριτήρια που θέτει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός (ΕΕ) 1305/2013. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της σχετικής μελέτης, που εκπονήθηκε από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο του μέτρου Τεχνικής Στήριξης του ΠΑΑ 2014 - 2020, για το πρώτο στάδιο οριοθέτησης, σχεδόν το σύνολο της μη ορεινής χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης της χώρας υπόκειται σε βιοφυσικούς περιορισμούς, με κυριότερο την ξηρασία.
Στη συνέχεια προκειμένου να διαπιστωθεί αν συνεχίζουν να ισχύουν οι φυσικοί περιορισμοί ή έχουν ξεπερασθεί μετά από την πραγματοποίηση επενδύσεων εξετάστηκε αν έχουν γίνει αρδευτικά έργα δεδομένου ότι ο κύριος περιορισμός είναι η ξηρασία. Στη βάση αυτή εξετάστηκε και το ποσοστό άρδευσης ανά Δημοτική / Τοπική Κοινότητα. Για την εκτίμηση των αρδευόμενων εκτάσεων χρησιμοποιήθηκαν τόσο τα δεδομένα γεωργικής απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ όσο και δεδομένα αρδευόμενων αγροτεμαχίων του ΟΣΔΕ. Οπότε εκτιμήθηκε ότι στις Δημοτικές / Τοπικές Κοινότητες, στις οποίες η αρδευόμενη έκταση είναι μεγαλύτερη του 50% έχει αρθεί ο φυσικός περιορισμός και επομένως εξαιρέθηκαν.
Επιπλέον, εκτιμήθηκε η οικονομική δραστηριότητα, με υπολογισμό της τυπικής απόδοσης ανά νομό και εξαιρέθηκαν οι Νομοί που παρουσιάζουν τυπική απόδοση μεγαλύτερη του 80% του μέσου όρου της χώρας, καθώς στις περιοχές αυτές φαίνεται ότι οι γεωργικές πρακτικές έχουν προσαρμοστεί στις συνθήκες, έτσι ώστε να αμβλύνεται η επίδραση των φυσικών περιορισμών.

Ειδικά μειονεκτήματα
Με βάση την παράγραφο 4 του άρθρου 32 Καν(ΕΕ) 1305/2013, μπορούν να καθοριστούν περιοχές, πέραν των ορεινών και αυτών που υπόκεινται σε άλλους φυσικούς περιορισμούς, «[…] εάν αντιμετωπίζουν ειδικά μειονεκτήματα και η διαχείριση γης πρέπει να συνεχισθεί προκειμένου να διατηρηθεί ή να βελτιωθεί το περιβάλλον, να διατηρηθεί η ύπαιθρος, να διαφυλαχθεί το τουριστικό δυναμικό της περιοχής ή να προστατευθεί η ακτογραμμή.
Στις περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα συγκαταλέγονται οι γεωργικές περιοχές εντός των οποίων οι φυσικές συνθήκες παραγωγής είναι παρόμοιες και η συνολική έκταση των οποίων δεν υπερβαίνει το 10 % της έκτασης του συγκεκριμένου κράτους μέλους.»
Με βάση αυτή τη διάταξη και με σκοπό τη διατήρηση της υπαίθρου ή/και τη διαφύλαξη του τουριστικού δυναμικού,ορίζονται ως περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα:
• οι περιοχές της Θράκης που δεν εμπίπτουν σε κάποιον από τους λοιπούς χαρακτηρισμούς·
• οι περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας που εφάπτονται στα χερσαία σύνορα και δεν εμπίπτουν σε κάποιον από τους λοιπούς χαρακτηρισμούς·
• οι νησιωτικές περιοχές που δεν εμπίπτουν σε κάποιον από τους λοιπούς χαρακτηρισμούς, και συγκεκριμένα Δημοτικές / Τοπικές κοινότητες των νησιών της Περιφέρειας Αττικής, της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Επισημαίνεται ότι η ως άνω οριοθέτηση των περιοχών με φυσικούς περιορισμούς και των περιοχών με ειδικά μειονεκτήματα υπόκειται στην έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων γνωστοποιεί ότι προκειμένου η χώρα μας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Κανονισμού (ΕΕ) 1305/2013 για να έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει να ενισχύει τις περιοχές με φυσικούς περιορισμούς (εκτός των ορεινών) θα πρέπει να προβεί σε νέα οριοθέτησή τους.
Για το λόγο αυτό το Υπουργείο έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για νέα οριοθέτηση σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού και τη θέτει σε δημόσια διαβούλευση. Στο έγγραφο της διαβούλευσης παρουσιάζεται χάρτης και κατάλογος των νέων περιοχών με φυσικούς περιορισμούς και των περιοχών με ειδικά μειονεκτήματα ανά Περιφέρεια, Δήμο, Τοπική/Δημοτική κοινότητα.
Ερωτήματα, σχόλια και παρατηρήσεις στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης μπορούν να υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους από σήμερα Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου μέχρι τη Δευτέρα 1η Οκτωβρίου 2018 στη διαδικτυακή πλατφόρμα του ΥΠΑΑΤ, http://pconsult.minagric.gr/index.php/el/92-oriothetisi_perioxwn

Οι περιοχές του ν. Κιλκίς που εντάσσονται:

Δήμος Κιλκίς
Τοπική Κοινότητα Ακρίτας
Τοπική Κοινότητα Αμαράντων
Τοπική Κοινότητα Ανθοφύτου
Τοπική Κοινότητα Αντιγονείας
Τοπική Κοινότητα Βαπτιστού
Τοπική Κοινότητα Γαλλικού
Τοπική Κοινότητα Γερακαρίου
Τοπική Κοινότητα Δροσάτου
Τοπική Κοινότητα Ευκαρπίας
Τοπική Κοινότητα Ηλιόλουστου
Τοπική Κοινότητα Καμπάνη
Τοπική Κοινότητα Καστανεών
Τοπική Κοινότητα Κοιλαδίου
Τοπική Κοινότητα Κρηστώνης
Τοπική Κοινότητα Μανδρών
Τοπική Κοινότητα Μαυρονερίου
Τοπική Κοινότητα Μεγάλης Βρύσης
Τοπική Κοινότητα Μεγάλης Στέρνας
Τοπική Κοινότητα Μεσιανού
Τοπική Κοινότητα Μικροκάμπου
Τοπική Κοινότητα Νέας Σάντας
Τοπική Κοινότητα Νέου Αγιονερίου
Τοπική Κοινότητα Νέου Γυναικοκάστρου
Τοπική Κοινότητα Ξυλοκερατέας
Τοπική Κοινότητα Παλαιού Αγιονερίου
Τοπική Κοινότητα Πεδινού
Τοπική Κοινότητα Πλαγιάς
Τοπική Κοινότητα Σταυροχωρίου
Τοπική Κοινότητα Τερπύλλου
Τοπική Κοινότητα Χέρσου
Τοπική Κοινότητα Χωρυγίου

Δήμος Παιονίας
Δημοτική Κοινότητα Γουμένισσας
Δημοτική Κοινότητα Πολυκάστρου
Τοπική Κοινότητα Αξιοχωρίου
Τοπική Κοινότητα Άσπρου
Τοπική Κοινότητα Βαφιοχωρίου
Τοπική Κοινότητα Γοργόπης
Τοπική Κοινότητα Ειδομένης
Τοπική Κοινότητα Ειρηνικού
Τοπική Κοινότητα Ευζώνων
Τοπική Κοινότητα Κορώνας
Τοπική Κοινότητα Λιμνοτόπου
Τοπική Κοινότητα Μικρού Δάσους
Τοπική Κοινότητα Πενταλόφου
Τοπική Κοινότητα Πευκοδάσους
Τοπική Κοινότητα Πλαγιών
Τοπική Κοινότητα Πολυπέτρου
Τοπική Κοινότητα Ποντοηρακλείας
Τοπική Κοινότητα Ρυζιών
Τοπική Κοινότητα Στάθης
Τοπική Κοινότητα Τούμπας
Τοπική Κοινότητα Φιλυρίας