Παρασκευή, 29 Μαρτίου 2024, 9:38:58 πμ
Τετάρτη, 14 Μαρτίου 2018 21:30

Το χρέος της ευθύνης

Το περασμένο Σάββατο 3 Μαρτίου 2018, ο Δήμος ΠΑΟΝΙΑΣ σε ειδική εκδήλωση "ΕΡΓΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΙΣ 2018", μεταξύ των άλλων Διακριθέντων και Βραβευθέντων, βραβεύθηκε στο πρόσωπό μου και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο, που δημιουργήσαμε στο χωριό μου Μεταμόρφωση, που υπάγεται στο Δήμο Παιονίας.
 Το Μουσείο, τα εγκαίνια του οποίου κάναμε τον Αύγουστο του 2010, στεγάστηκε  στο παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού μας, αφού πρώτα το αναστηλώσαμε και το ανακαινίσαμε.

 

Το ιστορικό αυτό κτίριο, κατασκευάστηκε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920, με προσωπική εργασία όλων ανεξαιρέτως   των κατοίκων του χωριού. Και λέγω, όλων ανεξαιρέτως, γιατί σε κουβέντα που έκανα με τον Γιώργο τον Σιδηρόπουλο (τη κορόσχ), αναφερόμενος  στο χτίσιμο του σχολείου, μου είπε "....ο Βασίλης ο Αγαθίδης δεν είχε τότε παιδιά και αρνήθηκε να πάει στην προσωπική εργασία, οι γέροντες του χωριού τον αποπήρανε λέγοντάς τον, νέπε κι’ εντρέπεσε, ατώρα ναι, κι’ έεις παιδία, όταν θα ευτάς παιδία σ’ όποιον σχολείον θα πάνε; ο Βασίλης έσκυψε το κεφάλι και την άλλη μέρα, πρωί-πρωί, ήταν από τους πρώτους που παρουσιάστηκε για την προσωπική εργασία......"
 Όλοι  μαζί  λοιπόν, οι ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές τους εστίες εκείνοι οι άνθρωποι, που η Ελλαδική πολιτεία, παρά τις υποσχέσεις της, δεν γύρισε να τους κοιτάξει,    με  τα  ίδια τους τα χέρια έπλασαν τα πλιθιά (τα κιαρπίτσα στην ποντιακή διάλεκτο) με πρώτη ύλη το χώμα, το νερό και το άχυρο] που κείνα τα τραγικά χρόνια του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, αποτελούσαν, για τις οικονομικές δυνατότητες των ταλαιπωρημένων εκείνων ανθρώπων, το μοναδικό σχεδόν οικοδομικό υλικό που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για το χτίσιμο της τοιχοποιίας. Έτσι μ’ αυτόν τον τρόπο έστησαν αυτό το κτίριο, για να στεγάσουν τα παιδιά τους, που θα πήγαιναν στο σχολείο, να μάθουν τα πρώτα τους γράμματα.
Το πρώτο αυτό σχολείο του χωριού μας, παρά του ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1960, με εξαιρετικά φιλότιμες προσπάθειες, του τότε  Μεταμορφωσιώτη δάσκαλου, Σιδηρόπουλου Τάκη (Δημητρίου) του Νικολάου, συντηρήθηκε, δε λειτουργούσε πια από τη δεκαετία του 1980 ακόμα και έτσι εγκαταλειμμένο στην τύχη του και στη φθορά του χρόνου, βρισκότανε υπό κατάρρευση.
Το κτίριο αυτό, για όλους εμάς που μάθαμε τα πρώτα μας γράμματα σ’ αυτό το χώρο, έχει ανεκτίμητη ιστορική και συναισθηματική αξία. Η παραχώρησή  του, για τη στέγαση του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου, έδωσε σε μας βαθύτατη ικανοποίηση, γιατί είχε σαν αποτέλεσμα, τη διάσωσή του και τη χρήση του και πάλι, σαν έναν χώρο Γνώσης και διάσωσης της Ιστορικής Μνήμης των συγκλονιστικών εκείνων γεγονότων, που συνετέλεσαν καθοριστικά για την πορεία που ακολούθησαν οι ζωές των ανθρώπων  μας, στα αμέσως επόμενα χρόνια , αλλά και σαν έναν χώρο Πολιτισμού.  
Είναι φορές που βρίσκεται κανείς μπροστά στο δίλημμα, τι να πρωτοπεί!
 Τι να πει για τα τραγικά γεγονότα του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, που  την ασίγαστη νοσταλγία για το γενέθλιο τόπο, διετύπωσε σε δύο εκπληκτικούς στοίχους του, ο μεγάλος της ποίησής μας, Κωστής Παλαμάς, που το νόημά τους με συγκλόνισε, όταν στο πρώτο μου ταξίδι το 1997 είχα την εξαιρετική τύχη να βρεθώ μέσα στο σπίτι όπου γεννήθηκε ο πατέρας μου, εκεί ψηλά στον Καύκασο, στο Κιλεπέρτ (σήμερα Τσαμλιτσατάκ) του κυβερνείου του Καρς και που  λένε :
                ......το σπίτι όπου γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι
                      στοιχειό είναι και με κρατεί, ψυχή και με προσμένει.....
Τι να πει κανείς, για τα ματωμένα αλλά και θρυλικά χρόνια της κατοχής, που οι μαχητές της Εθνικής Αντίστασης, ζωστήκανε τ’ άρματα και δώσανε επικές μάχες με ζηλευτή αντρειοσύνη ενάντια στους κατακτητές, πολεμώντας για τη Λευτεριά και για Δίκιο.
Για κείνους τους Αντρειωμένους που παλεύανε με το Χάροντα πατώντας το θάνατό τους,   ο ποιητής (Ν. Παπαπερικλής) κείνα τα χρόνια, τραγούδησε το χαμό του παλικαριού, και  μεταξύ άλλων  είπε :
                .......τον αντρειωμένο μη τον κλαις.........
               ........μέσα σ’ αμέτρητες καρδιές
                       αυτός δεν πέθανε ποτές
                       δείχνει ένα δρόμο και προστάζει!
Ή για τις θυελλώδεις μέρες του αδερφοκτώνου σπαραγμού, που μάτωσε και αφάνισε τον ανθό της Ελληνικής νεολαίας και που έκανε τον Μίκη να γράψει εκείνη  τη συγκλονιστική μουσική και τους στοίχους  που  λένε :
                  ......δυό γιούς είχες μανούλα μου
                        δυο δέντρα δυο ποτάμια..........
     ......ο ένας για την ανατολή κι ο άλλος για τη δύση..........  
Όλα αυτά τα γεγονότα που σημάδεψαν βαθειά τις ζωές των ανθρώπων   της ξεριζωμένης γενιάς και εκείνης του μεσοπολέμου, στον τόπο μας και στο χωριό μας, στη Μεταμόρφωση, ψάχνοντάς τα, γεννήθηκε μέσα μου το Χρέος. Το Χρέος για το σώσιμο αυτής της ιστορικής μνήμης. Της Ιστορικής Μνήμης, που   κρύβει μέσα της, χρόνια τραγικά, αλλά και χρόνια θρυλικά, ηρωικά και ένδοξα! Μέρες θυελλώδεις,  μέρες ματωμένες, αλλά και μύριες μυθικές στιγμές που σε μαγεύουν!
Έχω πει και άλλη φορά : ....τα κομμάτια αυτής της ιστορίας, τα ενώνουμε τώρα σιγά-σιγά με ατσάλινους κρίκους, δουλεμένους μέσα στο εργαστήρι της ψυχής μας!
Τα λόγια αυτά δεν αποτελούν απλά ένα σχήμα λόγου. Μέσα σ’ αυτά τα λόγια εμπεριέχεται μία βαθύτερη αλήθεια. Όλα αυτά τα ιστορικά γεγονότα, συλλέγονται από αφηγήσεις των ανθρώπων που τα έζησαν. Είναι ζωντανές μαρτυρίες των ανθρώπων που συμμετείχαν στη δημιουργία τους. Αυτή η αμεσότητα με το πρωτογενές ιστορικό υλικό, σε συγκλονίζει και σου μεταδίδει το βάρος της ευθύνης για το σώσιμό του. Αν δεν βάλεις ένα κομμάτι της Ψυχής σου, ένα μέρος της Καρδιάς σου και του Είναι σου ολόκληρου, δύσκολα αντέχεις αυτό το βάρος, αυτό το Χρέος της Ευθύνης!        
Η δημιουργία του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου, εκπληρώνει ένα μέρος μόνο, αυτού του Χρέους.
Εμείς βέβαια όταν ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια, δεν στοχεύαμε σε κάποιο βραβείο ή έπαινο, όμως η βράβευση αυτή αποτελεί για μας, μιι ηθική δικαίωση και ιδιαίτερη τιμή. Η τιμή αυτή ανήκει και σε όλους εκείνους που βοήθησαν στην πραγματοποίηση αυτού του έργου.
Η τιμή αυτή, επιπρόσθετα, είναι μια αναγνώριση και επιβεβαίωση της αξίας του μέχρι τώρα πραγματοποιηθέντος έργου και μας δίνει κουράγιο και δύναμη, να συνεχίσουμε με την ίδια ένταση και μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Θέλω να απευθύνω και πάλι, θερμές ευχαριστίες, στον Δήμαρχο του Δήμου Παιονίας, κ. Χρήστο Γκουντενούδη, στον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου, κ. Ιωάννη Παπαδόπουλο και σε όλες τις κυρίες και τους κυρίους Δημοτικούς Συμβούλους, για την τιμή που μας κάνανε.

Έκθεση εικόνων