Ασπαζόμεθα πάλιν ορατώς μεν την σεπτή Της εικόνα, νοητώς δε το πρωτότυπο. Προσκυνούμε το σεμνοπρεπές Της εκτύπωμα, αλλά και περιπτυσσόμεθα πνευματικώς τας αχράντους χείρας Της (που ανυψώνει τόσους αιώνες δεητικά υπέρ ημών).
Υπήρξεν άγιος που να μην έζησε εν αισθήσει ψυχής “την Αυτής ευσπλαχνίαν”; Υπήρξε δίκαιος που να μην ελεήθηκε με την δική Της μεσιτεία; Υπήρξε σεσωσμένος που να διέβη την θύρα του Παραδείσου χωρίς την δική Της ευλογία; Αλλά και πόσοι από μας δεν δοκίμασαν φανερά ευεργεσίες, χάρις “εις τας πολλάς Της πρεσβείας”;
***
Όλοι μας νιώθουμε την ανάγκη αναφοράς μας προς το πρόσωπον της Κυρίας Θεοτόκου ως καταφύγιο και ελπίδα, πιο κατεπείγουσα, καθώς προκύπτουν κρίσιμες οι παγκόσμιες ραγδαίες μεταλλάξεις, με “δείκτες” προόδου από τους οποίους ελλείπει παντελώς ο άνθρωπος ως πρόσωπο, ως θεοπλαστούργητο μοναδικό ον κι αιωνική ύπαρξη, ως αξιολογικό επίκεντρο παντός σχεδιασμού. Όλοι μας νιώθουμε την ανάγκη να καταφύγουμε σ’ Εκείνην, να εμπνευσθούμε από Εκείνην, να ενδυναμωθούμε από Εκείνην, καθώς μας αγγίζει η αγχώδης μειονεξία του σημερινού ανθρώπου, που αποτελεί τον ανίσχυρο αποδέκτη του έκφρονος παγκοσμίου πυρετού των μεγάλων συμφερόντων και του τέρατος του νέου πολιτισμού, του δικαιωματισμού.
Μέσα από την ακρωτηριασμένη χριστολογία και ανθρωπολογία του κατακερματισμένου χριστιανισμού της Δύσης, η επιστήμη γίνεται εργαλείο που αρχίζει να «στοιχειώνει με ανείπωτο τρόμο τις κοινωνίες μας», οδηγώντας στην προβολή ενός μετα-ανθρώπου.
Αποκρυπτογραφώντας τα πολλαχόθεν προωθούμενα μηνύματα της μετανεωτερικής εποχής μας, διαπιστώνουμε ότι οι πανίσχυροι εργοδότες της σημερινής εκρηκτικής προόδου ετοιμάζονται να επενδύσουν τα τεχνολογικά προγράμματα της λεγομένης “παγγνωσίας”, “παντοδυναμίας” και “παγκυριαρχίας” της τεχνητής νοημοσύνης στον 21ο αιώνα με ταχύτερους ρυθμούς ανελέγκτων εφαρμογών. Οι σοφοί του νέου αιώνος με πρόσφατες αναλύσεις και επιστημονικές ή και φιλοσοφικές προβλέψεις σαφώς ομιλούν για την “Νέα Εποχή” της αυθυπαρξίας και αυτοαξίας του κόσμου, της αυθερμηνείας και αυτονοηματοδοτήσεως, της αυτοπραγμάτωσης και αυτολατρείας.
Όλος αυτός ο νέος “πολιτισμός” έχει αφετηρία και πάλι την Αμερική. Όμως δεν είναι λίγοι από τους Αμερικανούς που ασκούν κριτική σε αυτόν τον πολιτισμό. Επιτρέψτε μου να σας παρουσιάσω δι’ ολίγων σειρών την αυτοκριτική του αμερικανικού αυτού πολιτισμού από τον Frank Schaefter στο κυκλοφορηθέν πριν από χρόνια σε ελληνική μετάφραση βιβλίο του “Χορεύοντας μόνος – αναζητώντας την ορθόδοξη πίστη” (εκδ. Μακρυγιάννης, μετ. Αρχιμ. Αυγουστίνου Μύρου): «... Σε σύγκριση με άλλους πολιτισμούς, εμείς οι αμερικανοί είμαστε ίσως οι πιο υλιστές και πιο μολυσμένοι άνθρωποι στη γη. Όμως, σύμφωνα με αυτά που λέμε για τους εαυτούς μας, είμαστε ένας “θρησκευτικός”, κι ακόμη ένας “καλός” λαός... τα ηθικά προβλήματα που μας κατακλύζουν δεν οφείλονται στην έλλειψη θρησκευτικότητας στην κοινωνία μας· αντίθετα οφείλονται στην τόσο μεγάλη πίστη σε πλανεμένες θρησκείες... η πίστη στη διδασκαλία της ιστορικής Εκκλησίας —με άλλα λόγια της Ορθόδοξης Εκκλησίας— είναι εκτός μόδας στην Αμερική... Η σύγχρονη ζωή είναι διαχωρισμένη σε πνευματικές και κοσμικές σφαίρες».
***
Καθώς αυτός ο βαθειά αλλοτριωμένος πολιτισμός έχει εισβάλει σε μας με την μόδα, τον τρόπο διασκεδάσεως, την ανταλλαγή πολιτιστικών αγαθών, τον μονόδρομο της διεθνούς πολιτικής σε ζητήματα διακρατικών σχέσεων, με την επίσημη “πολιτιστική γραμμή” της Ευρωπαικής Ενώσεως, αναρωτιέμαι κι αγωνιώ, αδελφοί μου:
ΟΤΑΝ πιστεύουμε και υποστηρίζουμε δημοσίως ότι η πίστη είναι ένα ατομικό γεγονός, χωρίζοντας τον Θεό από την καθημερινή ζωή μας·
ΟΤΑΝ ανασπούμε τις δικές μας πολιτιστικές ρίζες, χάριν εξομοιώσεως με ένα πολιτισμό τόσο διαβρωμένο·
ΟΤΑΝ οικοδομούμε το μέλλον της κοινωνίας μας χωρίς τον ζώντα Θεό της ιστορικής χριστιανικής Εκκλησίας·
ΟΤΑΝ νομιμοποιούμε την ασαφή εικόνα της παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας·
ΤΟΤΕ, που και πως και με ποια προοπτική θα δομηθή το μέλλον μας; με ποια ελπίδα θα διατηρηθή η υπόστασή μας;
Η σημερινή σύναξη για την επανενθρόνιση της εικόνος της Παναγίας μας δείχνει τον ορθόδοξο δρόμο (την Εκκλησία) και τον ορθόδοξο τρόπο (την λεβεντιά της μετάνοιας – επιστροφής στον Χριστό, όπως ο Άσωτος υιός της σημερινής παραβολής) και τον ορθόδοξο στόχο (την ενθέωση – εμβίωση των εσχάτων).
Η εορτή της Παναγίας μας προσφέρει “αντίδοτον του μη αποθανείν” απέναντι στο αντιφατικό κοσμοείδωλο του συγχρόνου ανθρώπου: ένα κοσμοείδωλο που θεωρεί τον άνθρωπο αφενός ως “ελαχιστότητα” μέσα στις τόσες χρηστικές αξιολογήσεις του (οικονομικές, βιολογικές, γενετικές και άλλες)· και ταυτόχρονα τον θεωρεί ως μια θεωρητικά “μεγιστοποιημένη οντότητα” με τόσα ατομικά δικαιώματα που του υφαιρούν την αίσθηση της θυσίας – αγάπης ως τρόπου προσωπικής υπάρξεως και τελειώσεως (βλ. π. Αλ. Σμέμαν, Η Παναγία, σ. 61 εξ.).
Η Παναγία μας υποδεικνύει την μεγαλοσύνη της ταπεινώσεως – υπακοής, της αγάπης – αυτοπροσφοράς, της χριστιανικής ελευθερίας, που θεμελιώνονται στην βιβλική αποκάλυψη και την εκκλησιαστική εμπειρία της θεοδόμητης προσωπικής μοναδικότητος ενός εκάστου ως εικόνος της Εικόνος του Πατρός, του Ιησού Χριστού.
Προσπίπτουμε ευλαβικά ενώπιόν Της, αντικρίζουμε το ιλαρόν και παναλκές βλέμμα Της και Την παρακαλούμε να ανοίξει «το αείλαλον πρεσβευτικό Της στόμα υπέρ παντός του γένου» των ορθοδόξων και όλου του κόσμου (βλ. αγ. Θεοδώρου Στουδίτου, ενθ. αν.).
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΗΣ, ΑΞΙΟΥΠΟΛΕΩΣ & ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟΥ
