Τα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας απογραφής (μεταξύ αυτών και του νομού μας) είναι άκρως ανησυχητικά. Η εικόνα στα χωριά μας, ακόμη και στα λεγόμενα κεφαλοχώρια είναι αποκαρδιωτική. Τα ακατοίκητα σπίτια χρόνο με το χρόνο γίνονται περισσότερα από τα κατοικήσιμα. Τα περισσότερα από αυτά τα σχολεία εδώ και χρόνια είτε συγχωνεύτηκαν είτε έκλεισαν και αντί για μαθητές στεγάζουν τον πολιτιστικό σύλλογο (αν υπάρχει) του χωριού.
Σχολεία που φτιάχτηκαν με το υστέρημα και με προσωπική ακόμη δουλειά των χωριανών, στέκουν σήμερα έρημα και βουβά γεμάτα από αναμνήσεις και μικρές παιδικές ιστορίες. Στέκουν εκεί για να μας θυμίζουν μια άλλη όχι και τόσο μακρινή εποχή, τότε που οι αυλές τους έσφυζαν από φωνές και παιδικά παιχνίδια. Καθένα από αυτά στο διάβα του χρόνου έχει να μας διηγηθεί την δική του ξεχωριστή ιστορία άλλοτε μεγάλη και άλλοτε μικρή.
Μια τέτοια μικρή ιστορία είναι και η παρακάτω, η οποία αφορά το μικρό σχολείο του μικρού χωριού Κορώνα, που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα ελληνοσκοπιανά σύνορα.
Στην τειχισμένη πάνω από την είσοδο του σχολείου μάρμαροπλάκα, υπάρχει το εξής κείμενο:
«Το διδακτήριο τούτο ανηγέρθη δαπάναις των μαθητών του κολλεγίου Αθηνών εν έτη 1965»
Το πρώτο πράγμα που αναρωτήθηκα όταν πρωτοείδα το παραπάνω κείμενο που ήταν το κόστος μαθητές ενός εκπαιδευτηρίου της μακρινής Αθήνας επέλεξαν να συμβάλλουν οικονομικά στην ανέγερση του σχολείου στο ακριτικό χωριό του Κιλκίς, την Κορώνα.
Η απάντηση στο ερώτημα μου ήρθε από την εφημερίδα «Καθημερινη της Κυριακής»(19/01/2025). Γράφει στο άρθρο της με τον τίτλο ένας αιώνας προσφοράς στην υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης από το κολλέγιο Αθηνών.
Σωτήριον έτος 1925. «Τότε ανοίγει ένα σχολειάκι σε νοικιασμένο κτίριο στην οδό Άνδρου στην κυψέλη με μόλις 18 μαθητές και αβέβαιο μέλλον». Αυτό το ταπεινό ξεκίνημα έγινε εν τέλει ένας σπουδαίος εκπαιδευτικός θεσμός που ο κύριος σε καθοριστικά την ελληνική κοινωνία έχοντας αποφοίτους σπουδαίες προσωπικότητες: επιστήμονες επιχειρηματίες πολιτικοί καλλιτέχνες διανοούμενοι βγήκαν από αυτό το φυτώριο η ιδέα να δημιουργηθεί ένα σχολείο στην Αθήνα που να συνδυάζει την ελληνική παράδοση με το αμερικανικό προοδευτικό πνεύμα έπεσε στο τραπέζι το 1918 από τους αποφοίτους της Ροβερτείου σχολής στην Κωνσταντινούπολη. Το υποστήριζε και ο ελευθέριος Βενιζέλος όμως η πρώτη απόπειρα που θα γινόταν με τις ευλογίες και το κλίμα των Ελλήνων της διασποράς και Αμερικανών το 1919 απέτυχε. Στην συνέχεια και παρά την εξαιρετικά δυσχερή λόγω της μικρασιατικής καταστροφής κατάσταση συστήθηκε μια επιτροπή για να προωθήσει αυτό το σχέδιο. Έτσι στις 13/08/1925 συνεδρίασαν στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία τα μέλη της ιδρυτικής επιτροπής και αποφάσισαν τη σύσταση κοινωφελούς σωματείου με το όνομα «ελληνοαμερικανικόν εκπαιδευτικόν ίδρυμα» εγκρίνοντας και το καταστατικό του. Κορυφαίο ρόλο έπαιξε ο Εμμανουήλ Μπενάκης πατέρας της Πηνελόπης δέλτα και ο σύζυγός της και ο σύζυγός της Στέφανος Δέλτας μαζί με λίγους φωτισμένους συμπατριώτες μας και αμερικανούς που δεν το έβαζαν εύκολα κάτω.
Το πρώτο βήμα είχε γίνει και κάπως έτσι γεννήθηκε στη συνέχεια το κολλέγιο Αθηνών που συνοδοιπόροι σε αίτημα βήμα με την Ελλάδα του εικοστού αιώνα εισάγοντας τρομερές καινοτομίες στο εγχώριο εκπαιδευτικό σύστημα από τις μεθόδους διδασκαλίας έως τις υποτροφίες σε χαρισματικά παιδιά από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Δεν ήταν όμως μόνο η διοίκηση που έφερνε ένα νέο αέρα αλλά και οι μαθητές που ξεχώριζαν έκαναν αγαθοεργίες και πρωτοστατούσαν στην αλληλεγγύη. Λίγοι λ.χ. Συνεχίζει η κυρία Πουρνάρα, γνωρίζουν ότι τη δεκαετία του 60 τάξεις του κολλεγίου συνεισέφεραν στην ανέγερση μόνο θέσεων δημόσιων δημοτικών σχολείων σε ολόκληρη τη συνοριακή γραμμή του ελληνικού βορρά αλλά και σε δύσβατες περιοχές της ενδοχώρας.
Στα πλαίσια της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση το έχουν προγραμματιστεί ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις έτσι στις 23 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε ένα μεγάλο φιλανθρωπικό οικονομικής ενίσχυσης στο μέρος όπου συμβολικά γεννήθηκε το κολέγιο δηλαδή στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία.
Την τιμητική τους σε αυτή την πρώτη εορταστική βραδιά είχαν οι γυναίκες αφανείς και επώνυμες που όλες αυτές τις δεκαετίες ως σύζυγοι διοικητικά στελέχη διδακτικό προσωπικό αλλά και ως μαμάδες γιαγιάδες εθελόντριες απόφοιτες έβαλαν το δικό τους λιθαράκι για να προχωρήσει παρακάτω το ιστορικό αυτό σχολείο.
Η ιστορία του δημοτικού σχολείου Κορώνας
το πρώτο σχολείο κατασκευάστηκε με λαμαρίνες (που ξέμειναν στην περιοχή από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο) 2 χρόνια μετά τον ερχομό των προσφύγων (25-30 οικογένειες) από τον Καύκασο και αποτελούνταν από μια μικρή αίθουσα. Ο πρώτος δάσκαλος που δίδαξε ήταν ο ιερέας Παρκοσίδης Αλέξανδρος έως το 1925 έχοντας 25 μαθητές. Το 1926 ανέλαβε ο ίδιος Στυλιανός και το 1928 ως το 1935 ο Τσαγγαρίδης Παναγιώτης ο οποίος αγόρασε ένα σπίτι και το μετέτρεψε σε χώρο διδασκαλίας.
Ο ακατάλληλος αυτός χώρος διατηρήθηκε έως το 1947 οπότε και καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Την περίοδο της κατοχής το σχολείο λειτουργούσε με ιδιώτες δασκάλους οι οποίοι πληρώνονταν με έναν τενεκέ σιτάρι από τους κατοίκους. Το 1947 οι κάτοικοι λόγω των συγκρούσεων έφυγαν από το χωριό για να ξαναγυρίσουν 3 χρόνια αργότερα. Τα χρόνια αυτά τα μαθήματα γίνονταν στα σπίτια που με κόπο κατάφεραν να ξαναφτιάξουν οι κάτοικοι. Με προτροπή του Παπαϊωάννου Σταμάτη χτίστηκε ένα μικρό κτίριο το οποίο όμως δεν είχε ούτε πάτωμα ούτε παράθυρο. Τα χρόνια εκείνα δίδαξαν το Ξιφιλίνος Κωνσταντίνος από το Χωρύγι, ο Περπερίδης Γρηγόρης, ο Σιδηρόπουλος Δημήτριος, ο Ιωαννίδης Δημήτριος και ο Γεωργιάδης Πολυχρόνης. Το 1960 ανέλαβε ο Σαρρής Αλέξανδρος.
Το 1963 μαθητές του κολλεγίου Αθηνών προσέφεραν χρήματα για να χτιστεί καινούργιο σχολείο. Οι εργασίες του σχολείου ολοκληρώθηκαν το 1965 χρονιά κατά την οποία φοιτούσαν 17 μαθητές. Το σχόλιο της κορώνας λειτούργησε ως το 1984 οπότε και έκλεισε. Τελευταίος δάσκαλος ήταν ο Δημητριάδης Γεώργιος από το διπλανό χωριό ακρίτας.
Έκτοτε το μικρό σχολείο με την εκκλησία παραδίπλα παραμένει έρημο και βουβό όπως και τόσα άλλα στα χωριά μας που αργοπεθαίνουν.
