Έτσι, ως ΔΟΪΡΑΝΗ, είναι απαθανατισμένη στον Άγνωστο Στρατιώτη, στο Σύνταγμα!
Όμως η προϊστορική Δόβηρος, από 20 αιώνες πριν έπαυσε να αναφέρεται, ενώ από τους ελληνιστικούς, τους ρωμαϊκούς και κυρίως τους βυζαντινούς χρόνους, μέχρι τουλάχιστον τον 15ομ.Χ. αιώνα, ήταν γνωστή στην περιοχή πόλη, με το άλλο, επίσης ελληνικό και αυτό, ωραίο όνομα ΠΟΛΥΑΝΗ! Αλλά και με αυτό το όνομα την βρίσκομε, από ένα σημείο και ύστερα, μόνο στα εκκλησιαστικά κατάστιχα. Είναι γνωστή η εμμονή του Πατριαρχείου στα αρχαία και παραδοσιακά παλαιά ονόματα: Μητρόπολη ΠΟΛΥΑΝΗΣ και Κιλκισίου σήμερα…
Παραδόξως, από την ολοκλήρωση της Οθωμανικής κατάκτησης στα Βαλκάνια, η πόλη ΠΟΛΥΑΝΗ, παύει να αναφέρεται από τους περιηγητές και ταξιδιώτες, ενώ την βρίσκομε στα γραπτά κείμενα, ως ΔΟΪΡΑΝΗ, ονομασία με την οποία συνεχίζει να λέγεται ως τα σήμερα, αν και άλλαξε δυο – τρεις επικυρίαρχους στους πέντε τελευταίους αιώνες…
Το συντηρητικό όμως Πατριαρχείο επιμένει στην παλιά ονομασία: Επισκοπή ΠΟΛΥΑΝΗΣ στην αρχική κοιτίδα και Μητρόπολη ΠΟΛΥΑΝΗΣ και ΚΙΛΚΙΣΙΟΥ από το 1924 στη νέα της έδρα! Και εννοεί την επισκοπή, που είχε έδρα την Δοϊράνη, πάλαι ποτέ Πολυανή, με την προσθήκη και Κιλκισίου, λόγω μεταφοράς της έδρας…
Δεν είμαι γλωσσολόγος, ούτε καν των θεωρητικών επιστημών, αλλά με τις λίγες γραμματολογικές και ιστορικές γνώσεις που διαθέτω, δυσκολεύομαι να καταλάβω, τη μετεξέλιξη του ονόματος της πολύ παλαιάς και αρχαίας Παιονικής πόλης ΔΟΒΗΡΟΥ, που βρισκόταν από την πλευρά του Δροσάτου (Μακαρόνας, Θώμη Σαββοπούλου), σε Δοβηράνη και εκείθεν στην σημερινή Δοϊράνη. Όσο και αν ηχητικά ‘’βολεύει’’ αυτό στο αυτί! Όταν μάλιστα η δύσκολη, σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν την εξέλιξη της γλώσσας, ‘’μετάλλαξη’’ της συλλαβής -βη, της Δοβηράνης, σε -ϊ, της Δοϊράνης, (από Δοβηράνη σε Δοϊράνη), γίνεται μέσα στους πρώτους σκοτεινούς αιώνες της Οσμανικής επέλασης. Η Δόβηρος και η εξ αυτής(;) Δοβηράνη, εξέλειπαν προ πολλών αιώνων. Από τους ιστορικούς χρόνους και καθ’ όλη την διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων και της Βυζαντινής περιόδου, είπαμε, έπαψαν να υπάρχουν και να αναφέρονται, ενώ αναφέρεται η ανάπτυξη στη δυτική όχθη της λίμνης η Πολυανή, η οποία ορίζεται και έδρα επισκοπής, από τους πρώτους χρόνους της εξάπλωσης του χριστιανισμού στη Βαλκανική.
Από εδώ αρχίζει το ερώτημα: Πως μας προέκυψε η Δοϊράνη, δύο χιλιάδες χρόνια μετά την Δόβηρο, ενώ υπήρχε η Πολυανή και μάλιστα εν μέση Τουρκοκρατία;
Από την ιστορία μαθαίνομε ότι ο τελευταίος αυτοκράτορας της Τραπεζούντας Δαυΐδ ο Μεγαλο-Κομνηνός, μετά την συμβιβαστική παράδοση της Τραπεζούντας στον Μωάμεθ Β΄ τον πορθητή το 1461, (15ος αιώνας), εξορίσθηκε για ένα διάστημα, πριν τον αποκεφαλισμό του, στο Μέλαν όρος (άλλα ονόματα Δύσωρον, Καράνταγ, Μαυροβούνι, Κρούσια) από την πλευρά των Σερρών, όπου του παραχωρήθηκαν εκτάσεις της κοιλάδας του Στρυμόνα*. Το Μέλαν όρος είναι το αρχαίο Δύσωρο όρος, λέξη που σημαίνει μέλαν (σκοτεινό) κάστρο, γιατί από την πλευρά των Σερρών φαίνεται σκοτεινό, μαύρο βουνό, σε αντίθεση με το βουνό Κερκίνη, που όλη την ημέρα φωτεινό (λευκό, μπέλλο, εξ ου και Μπέλλες). Το αναφερόμενο Μέλαν όρος, που φιλοξένησε τον δυστυχή Αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, δεν είναι άλλο από τα ‘’τραγουδισμένα’’ μετά από τετρακόσια χρόνια Κρούσια των Ποντοκαυκασίων, το Καράνταγ** των Τούρκων και το Μαυροβούνι των ελληνικών στρατιωτικών χαρτών, όπως έγραφα και παλαιότερα. (Ο Δαβίδ Μεγαλο – Κομνηνός και το Μέλαν όρος – Κρούσια, θα μας απασχολήσουν σε άλλο κείμενο)
Ο ιστορικός της παράδοσης στους Τούρκους της Τραπεζούντας αναφέρει, ότι ο Δαβίδ ο Μεγαλοκομνηνός συνοδεύονταν, ύστερα από συμφωνία και από τους Δορανίτες,(ή Δωρανίτες), τη γνωστή οικογένεια της Αυτοκρατορικής Αυλής των Ποντίων ευγενών της Τραπεζούντας, στους οποίους ο Πορθητής παρεχώρησε επίσης, για εκμετάλλευση, το εύφορο λεκανοπέδιο από τον Στρυμόνα ως τη λίμνη, μέχρι τότε λεγόμενη Πρασιάδα! (Δημ. Αποστολίδου: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ 1935, σελ. 59)***
Από την εποχή εκείνη της τουρκικής κατάκτησης και ύστερα, μετά δηλαδή την εγκατάσταση των Δορανιτών, παύει η χρήση του ονόματος Πολυανή και εμφανίζεται στα λίγα γραπτά μνημεία, που υπάρχουν και προφανώς και στον προφορικό λόγο, το όνομα της πόλης και λίμνης, ως Δοϊράνη.
Έχοντας υπόψη ότι η εύπλαστη ελληνική γλώσσα, στον προφορικό της ιδίως λόγο, ευκολότατα μπορεί, ποιητικά, να μετατρέψει το ρόδι σε ρόϊδι, όπως και τη λέξη βόδι σε βόϊδι, κάνω την σκέψη, πως έτσι και το Δορανίτες, (αλλού και Δωρανίτες και με υπογεγραμμένη στο ω), να μετέπεσε, κατ’ αναλογία του ρόδι σε ρόϊδι, από Δορανίτες σε Δοϊρανίτες, (θα μας το πουν οι ειδικοί γλωσσολόγοι, εγώ αναφέρομαι σε ιστορικούς λόγους) και τελικά η πόλη και λίμνη σε Δοϊράνη…, όπου αποδεδειγμένα εγκαταστάθηκαν οι επώνυμοι Πόντιοι ευγενείς από το 1461, εποχή που εμφανίζεται στην καθομιλουμένη και συνεχίζεται η ονομασία Δοϊράνη!
Και για να μη χαρακτηρισθώ, ως ‘’εθνικιστής Πόντιος’’, ότι και στα Κρούσια του σημερινού Κιλκίς, ως και το λεκανοπέδιο της Δοϊράνης, Μουριών και Πορροΐων έχομε ιστορικά δικαιώματα, εκ Πόντου εμείς, όπως από εκεί και ο Δαυΐδ ο Μεγαλο – Κομνηνός, τελευταίος Αυτοκράτορας Τραπεζούντας του Πόντου και οι ευγενείς Τραπεζούντιοι Δορανίτες, θα παρακαλούσα την διαφορετική άποψη κάθε ειδικού γλωσσολόγου, φιλολόγου, θεολόγου, ιστορικού, ως και κάθε φιλολογούντα και ιστοριολογούντα του Κιλκίς και όχι μόνο του Κιλκίς…
Όλες οι απόψεις, τεκμηριωμένες ή μη, έχουν, νομίζω, θέση στην γενική τοπική ιστορία, ακόμη και στην τοπική μυθ-ιστορία…
*Κυρ. Παπακυριακού: Ιστορία του νομού Σερρών σελ. 426, όπου και Κωνστ. Παπαρρηγόπουλος (ιστορικά ανάλεκτα), Πέννας (ιστορία των Σερρών σελ.66), Πανάρετος Τοπαλίδης (ο Πόντος ανά τους αιώνας σελ. 82 – 84)
**Καρά νταγ: Το βουνό Κρούσια στην τουρκική. Η οδός 21ης Ιουνίου από ένα σημείο και μετά ονομαζόταν πριν την απελευθέρωση, αλλά και τα πρώτα χρόνια μετά, ως οδός Καρά νταγ (Μαύρου βουνού). Την πληροφορία την αντλούμε από τουρκικές συμβολαιογραφικές πράξεις, όπως της αγοραπωλησίας το 1902 του μύλου Σαμαρά, κειμένου, ως αναγράφεται, επί της οδού Καρά νταγ, του δρόμου που οδηγεί από το Κιλκίς στο Καρά νταγ (Κρούσια)!
***Ο Δημήτριος Αποστολίδης, Πόντιος, διετέλεσε Δήμαρχος της Αργυρούπολης του Πόντου Τουρκίας (Κιουμουσχανάς) το 1916 – 1917, τον καιρό της τσαρικής Ρωσικής προέλασης στον Πόντο. Στην Ελλάδα υπηρέτησε ως έπαρχος Παιονίας στη Γουμένισσα κατά τον μεσοπόλεμο. Σημαντικό συγγραφικό του έργο η Ιστορία του Ελληνισμού του Πόντου Θεσσαλονίκη 1935.
