Μέχρι το 1895 παρακολούθησε στο Ακ Νταλ Ματέν αρχικά το ελληνικό σχολείο, από το οποίο αποφοίτησε το 1905. Το 1908 πήγε στην Άγκυρα και ασχολήθηκε όπως και ο πατέρας του με το εμπόριο υφασμάτων. Το 1911 παντρεύεται τη Μαρία Καλφόγλου και αποκτούν τρεις κόρες (την Μαίρη, την Πολυάννα, Ναταλία) και δυο γιους, Γεώργιο και Αριστείδη. Το 1912 επιστρέφει στο Ακ Νταμ Ματέν όπου χειροτονήθηκε διάκονος και παράλληλα διατηρεί κατάστημα υφασμάτων. Το 1914 προκειμένου να αποφύγει τη γενική επιστράτευση (Α παγκόσμιος πόλεμος) κατέφυγε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και με την μεσολάβηση του ξαδέρφου του Παντελή Καραχισαρίδη (σχολάρχης της τοπικής αστικής σχολής), χειροτονείται από τον μητροπολίτη Καισαρείας Νικόλαο Β. Σακκόπουλο, ιερέας.
Έτσι απέκτησε το όνομα Ευθύμιος ή παπά Ευθύμ, ενορία όμως μπόρεσε να βρει μόλις το 1918 όταν στην κωμόπολη Κεσκίν ο εκεί ιερέας Παναγιώτης Παπαδόπουλος για λόγους υγείας μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Πριν αρχίσει την αντεθνική του δράση ο παπα Ευθύμ συμμετείχε στον ελληνικό σύλλογο της πόλης Κεσκίν «Φθάνει ο Ύπνος». Διαπιστώνοντας όμως πως η προοπτική δημιουργίας ανεξάρτητου Ποντοαρμένικου κράτους ήταν κάτι ανέφικτο και πως η άνοδος του Κεμαλικού Εθνικιστικού κινήματος ήταν ραγδαία, άρχισε να προσεγγίζει παράγοντες του κινήματος αυτού και συγκεκριμένα τον βουλευτή Ανδριανούπολης Μεχμέτ Σερέρ.
Παράλληλα πίεζε τους προύχοντες της κοινότητας να συγκεντρώσουν για την ενίσχυση των κεμαλικών.
Η δημογεροντία και οι άλλοι τοπικοί άρχοντες δυσανασχετούσαν με την διαχείριση των κοινοτικών οικονομικών εκ μέρους του, ενώ επέστρεψε και διεκδικούσε την ενορία του ο Ιερέας Παναγιώτης Παπαδόπουλος, με αποτέλεσμα να προκληθεί ενδοκοινοτικό χάσμα.Από τη μια μεριά οι κοινοτικοί άρχοντες και από την άλλη οι κάτοικοι που υποστήριζαν τον παπά – Ευθύμ
Το Πατριαρχείο, προκειμένου να διευθετηθεί η ενδοκοινοτική διαμάχη, έστειλε ως μεσολαβητή τον παπά-Θόδωρο Μαυρόπουλο.
Όταν όμως θα πάρει το μέρος του παπά-Θόδωρου, ο παπά-Ευθύμ θα κατηγορήσει το Φανάρι για παραγνώριση των Ελληνοκαππαδοκικών κοινοτήτων. Έτσι διόρισε νέα δημογεροντία στην ενορία του, διέκοψε τις σχέσεις του με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, εξανάγκασε τους Καππαδόκες να μετάσχουν στις οθωμανικές εκλογές και βοήθησε στην εκλογή του κεμαλικού Κεσκινλή Ριζά. Στη συνέχεια μετέβε στην Άγκυρα όπου και συνάντησε τον Μουσταφά Κεμάλ και με δεδομένο ότι το Κεσκίν βρισκόταν στα όρια της ελληνορθόδοξης Μητρόπολης της Άγκυρας, ο Κεμάλ ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τις πρωτοβουλίες του παπά-Ευθύμ. Την άνοιξη του 1921 σημειώνεται πιο έντονη κινητικότητα σχετικά με την ίδρυση ανεξάρτητης Τουρκορθόδοξης Εκκλησίας και στην Κεμαλική εφημερίδα της Άγκυρας δημοσιεύεται επιστολή – αίτημα για την ίδρυση Τουρκορθόδοξου Πατριαρχείου και κατ΄ επέκταση την ανεξαρτοποίησή τους από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Το επόμενο βήμα του παπά-Ευθύμ ήταν να καλέσει τις χριστιανικές κοινότητες της Μικράς Ασίας να στείλουν αντιπροσώπους στην Καισαρεία για να λάβουν μέρος στην εκεί σχεδιαζόμενη εθνοσυνέλευση των τουρκορθόδοξων με στόχο να διεκδικήσει τη θέση του επικεφαλής της τουρκορθόδοξης εκκλησίας.
Τον Νοέμβριο του 1921 ο παπά Ευθύμ θα παρέμβει για πρώτη φορά δημόσιά, δηλώνοντας δια μέσου του τύπου ότι ήταν γενικός επίτροπος των Τουρκορθόδοξων χριστιανών και απηύθυνε έκκληση για την ίδρυση αυτοκέφαλης τουρκορθόδοξης εκκλησίας.
Επιστρέφοντας στην Άγκυρα σύστησε γραφείο διεκπεραίωσης θεμάτων της μειονότητας, πέτυχε το κλείσιμο 68 ορθόδοξων εκπαιδευτηρίων στην Καππαδοκία και απαγόρευσε τους ιερείς να κυκλοφορούν εκτός ναών φορώντας τα άμφιά τους.
Απαιτούσε οι ηγέτες της Εκκλησίας να μιλούν την τούρκικη γλώσσα και να έχουν τούρκικη υπηκοότητα.
Την άνοιξη του 1922 θα συγκαλέσει προσωρινή επιτροπή στην Καισαρεία και διορίζει αντικανονικά τον Μελέτιο Χρηστίδη ως Μητροπολίτη Καισαρείας που ήταν επίσκοπος Πατρών, στη θέση του Νικόλαου Σακκόπουλου, ο οποίος είχε καταφύγει στο Φανάρι. Προκειμένου να εξασφαλίσει την εύνοια των ορθόδοξων πληθυσμών πέτυχε την αποφυλάκιση 30 Καππαδόκων και την επιστροφή 1500 εξόριστων.
Όταν ξεκίνησε η διαδικασία ανταλλαγής των πληθυσμών θα προσπαθήσει μάταια να πείσει την τουρκική κυβέρνηση να εξαιρέσει από την ανταλλαγή τους τουρκόφωνους ορθόδοξους από τους ελληνορθόδοξους. Το 1923 θα εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη και θα συνεχίσει τους σφετερισμούς, τις καταχρήσεις και τη βία σε βάρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ η δράση του θα στιγματιστεί από τη διεθνή κοινή γνώμη. Τον Δεκέμβριο του 1923 θα επιχειρήσει να καταλάβει το Πατριαρχείο με βία. Κατάλαβε τις ελληνορθόδοξες εκκλησίες του Γαλατά, την Παναγία Καφφατιανή (1924) Σωτηρία Χριστού (1928)και Άγιος Ιωάννης του Γαλατά (1965) . Το 1929 απέστειλε επιστολή στον δικτάτορα Μουσολίνι με την οποία τον συγχαίρει για τη συμπαράστασή του στο τουρκικό κράτος, επιδιώκοντας έτσι να αναγνωριστεί η εκκλησία του από την φασιστική Ιταλία. Επόμενη παράγραφος το επόμενο βήμα ήταν να μεταφέρει την έδρα της τουρκορθόδοξης εκκλησίας από την Καισάρεια στην Κωνσταντινούπολη η δε εντολή του Κεμάλ να μη θιγεί ο παπα Ευθύμ, τηρήθηκε πιστά μέχρι τον θάνατό του.
Το 1934 η υποχρεωτική απόκτηση επιθέτου από όλους τους πολίτες της Τουρκίας τον οδήγησε στην αλλαγή του ονόματός του σε Zeki Erenerol. Το 1944 του παραχωρούνται πολυκατοικίες στη συνοικία του Pέραν και το 1952 με επιστολή του προς τον Aτνάν Μεντερές του ζητά την οικονομική στήριξη και την έγκριση δανειοδότησης από τουρκικές τράπεζες τόσο της εκκλησίας όσο και της οικογένειάς του. Το 1953 τίθεται επικεφαλής διαδήλωσης κατά του οικουμενικού πατριαρχείου και υπέρ της απομάκρυνσης του πατριάρχη Αθηναγόρα. Το 1962 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο το οποίο τον καθήλωσε και τον υποχρέωσε να παραιτηθεί από τη θέση του. Πέθανε το 1968 επειδή το οικουμενικό πατριαρχείο τον είχε αφορίσει δεν δέχτηκε να τον θάψουν στο ελληνορθόδοξο κοιμητήριο του Σισλί στην Κωνσταντινούπολη. Μετά όμως από παρέμβαση του προέδρου της μεγάλης τουρκικής εθνοσυνέλευσης τελικά τάφηκε εκεί. Στον τάφο του χαράχτηκε μια δήλωση του Μουσταφά Κεμάλ «Ο παπα Ευθύμ άξιζε όσο μια στρατιωτική μεραρχία»
πηγή: Wikipedia
εγκυκλοπαίδεια ποντιακού ελληνισμού Mαλλιάρης Παιδεία
