…Για τέρε μίαν αβούτα τα πλάκας τη αδεφλού μ’, γιατρέ μ’. (Σε παρακαλώ γιατρέ, δες μια στιγμή αυτές τις ακτινογραφίες του αδερφού μου…)
Είχε αγωνία και ήταν βιαστικός, όπως είπα.
Με πρότεινε ακτινογραφίες στομάχου σε φάκελο του Νοσοκομείου. Εκείνες τις ασπρόμαυρες αρνητικές πλάκες, παλιές πλέον, γιατί τώρα κανείς δεν καταφεύγει στις ξεπερασμένες, ως διαγνωστική μέθοδο, ακτίνες, την κλασσική ακτινοσκόπηση - ακτινογραφία στομάχου, δωδεκαδακτύλου en serie και σε θέση Trendelemburg, (όπως λέγαμε τότε και αναγράφαμε), διότι γενικεύτηκε η πιο εύκολη τεχνικά και πιο σίγουρη διαγνωστικά, γαστροσκόπηση.
…Δες, σε παρακαλώ γιατρέ μου, μια στιγμή αυτές τις πλάκες του αδερφού μου… επανέλαβε !
… Δεν έχω πολύ καιρό στη διάθεσή μου. Θα χάσω το λεωφορείο, που φεύγει στις δύο η ώρα.
Τοποθέτησα τις ακτίνες στο διαφανοσκόπιο, που είχα γι’ αυτό τον λόγο δεξιά στον τοίχο στο ύψος της κεφαλής.
Η εικόνα σε μένα, που ήμουν αρκετά εξοικειωμένος με τις ακτινογραφίες στομάχου, ήταν απογοητευτική. Το έγραφε άλλωστε και ο ακτινολόγος του νοσοκομείου στη γνωμάτευσή του. Έλλειμμα πλήρωσης στο σώμα του στομάχου κατά τους ακτινολόγους, ανθοκραμβοειδής καρκίνος κατά τους παθολογοανατόμους, πολύ άσχημης πρόγνωσης κατά τους κλινικούς ιατρούς, (όπως εγώ)!
Μου φάνηκε, πως κάτι ήξερε ο Θεόφιλος Σ. Υπέθεσα πως ίσως να ήθελε να διασταυρώσει την διάγνωση με μια δεύτερη γνώμη έμπιστου, φιλικού και συμπατριώτη Ποντίου ιατρού, όπως ήμουν εγώ για πολλούς Κιλκισιώτες τον καιρό εκείνο. Συνήθως ήμουν καθησυχαστικός στους ασθενείς και τους συγγενείς, αλλά στην προκειμένη περίπτωση η εικόνα ήταν απαγορευτική για καλά και παραπλανητικά λόγια. Δεν άφηνε περιθώρια αισιοδοξίας! Έδειξα σιγουριά στην διάγνωσή μου και αποφασιστικότητα περί του πρακτέου από μέρους του φτωχού και συμπαθητικού γνωστού μου χωρικού ασθενούς εκ Μεταξοχωρίου (Μουτούλοβο).
…Κοίταξε να δεις Θεόφιλε, ‘’ο αδελφός σου’’ δεν είναι καλά! Μη σας κοροϊδέψει κανείς και υποβληθείτε σε περιττά έξοδα καταφεύγοντας στη Θεσσαλονίκη για περαιτέρω εξετάσεις και θεραπείες σε ιδιωτικές κλινικές….
Δεν το είπα, αλλά εννοούσα ότι λίγα είναι τα ψωμιά του ‘’υποθετικού’’, όπως αποδείχθηκε, ασθενούς αδελφού. Λέγω υποθετικού γιατί δεν υπήρχε αδερφός! Οι ακτινογραφίες με τον καρκίνο στομάχου ήταν δικές του! Του ίδιου του Θεόφιλου…
Έφυγε κατηφής, για να προλάβει, όπως είπε, το λεωφορείο του ΚΤΕΛ για το Μεταξοχώρι. Δεν θυμάμαι να είπε ευχαριστώ!
Την επόμενη μέρα μου μετέφεραν οι χωριανοί, που βρέθηκαν στο καφενείο του χωριού, όπου και η στάση του λεωφορείου, ότι διερωτήθηκαν με νόημα, με την απρόσμενη και ασυνήθιστη συμπεριφορά του Θεόφιλου!
…Τι τον είπες χθες και τον έκανες άλλον άνθρωπο τον Θεόφιλο, γιατρέ; Τον ακούαμε να μονολογεί: Ο Τάσον έξ’ ’κι ρούζ’! …Καλός γιατρός ο Τάσον!... (Ο Τάσος δεν πέφτει έξω!... Καλός γιατρός είναι ο Τάσος!...)
Νωρίς το απόγευμα το καφενείο του χωριού μαζεύει τους λίγους χωριανούς, βλέπουν και τις αφίξεις, πριν να πάνε για τις βραδινές υποχρεώσεις τους στο σπίτι και το μαντρί. Ο Θεόφιλος Σ. κατέβηκε τελευταίος από το λεωφορείο της γραμμής. Δεν ήταν άνθρωπος του έξω! Σπάνια ‘’ζέσταινε’’ καρέκλα καφενείου! Σαν ακούραστο μυρμήγκι περνούσε την ημέρα του γύρω από το χωριάτικο σπιτάκι του. Άκακος και συμπαθής, δεν είχε πολλές κοινωνικές σχέσεις με τους πολλούς! Όμως αυτή τη φορά πήγε και κάθισε κοντά στην πόρτα του μαγαζιού και πρόσταξε στον χωριανό του καφετζή, τον γιο του Τζίτζη:
…Κέρασε όλους όσοι βρίσκονται εδώ ένα ούζο και αν θέλει κανείς και δεύτερο, μην το αρνηθείς!...
Ήπιαμε, μου λένε οι χωριανοί, το αναπάντεχο κέρασμα του Θεόφιλου! Ευχηθήκαμε στην υγειά του!
Ήπιε και ο ίδιος ένα και ύστερα ακόμη ένα!...
Οι γείτονες χωριανοί δεν πίστευαν σε ότι άκουαν και έβλεπαν. Ο Θεόφιλος να πιει και πιο πολύ παράξενο να κεράσει ξαφνικά! Μα αυτός δεν πατούσε ποτέ στο καφενείο!...
Αλλά τώρα ο άνθρωπος με τις ακτίνες στο χέρι τους ξάφνιασε! Τον άκουσαν να λέει και να επαναλαμβάνει… Ο Τάσον λάθος ‘κι εφτάει!... Ο Τάσον έξ’ ’κι ρούζ’!… Καλός διατρός έν’ ο Τάσον… Ο Τάσον λάθος ’κι ευφτάει…
(ο Τάσος, εννοούσε τον Τάσο τον γιατρό, εμένα δηλαδή: ο Τάσος δεν κάνει λάθος!... Καλός γιατρός είναι ο Τάσος… Ο Τάσος δεν πέφτει έξω!...).
Δαγκώθηκα! Λυπήθηκα ειλικρινά και μέμφθηκα τον εαυτό μου, που απερίφραστα δεν άφησα περιθώρια ελπίδας και ρίσκαρα με σιγουριά την διάγνωση και προχώρησα στην σκληρή παραπέρα αντιμετώπιση χωρίς να διασταυρώσω την ταυτότητα των ακτινογραφιών.
Ο Έλληνας και πολύ περισσότερο ο Πόντιος Έλληνας είναι πολύ συναισθηματικός. Δεν είναι ο Αμερικανός, η ο Ευρωπαίος, ούτε ο ψυχρός Γερμανός και ο βόρειος Σκανδιναυβός. Προέρχεται από άλλα κλίματα και άλλον πολιτισμό! Μπροστά στην αρρώστια θέλει να του χαϊδεύουν τα αυτιά. Δεν την αντέχει την σκληρή αλήθεια και την ανελέητη πραγματικότητα! Ένας μεγάλος Γάλλος ογκολόγος ιατρός ο Νταβίντ Καγιάτ, (τον ξέρουν πολλοί σχετικοί), στο θαυμάσιο βιβλίο του Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ (εκδόσεις Καλέντης 2014), γράφει την γνώμη του βγαλμένη από την μακροχρόνια αντιμετώπιση καρκινοπαθών: Το να θεραπεύεις το σώμα του ασθενούς, είναι χωρίς αμφιβολία το θεμελιώδες, αλλά και το να επαγρυπνείς ώστε να μην πληγώσεις την ψυχή του είναι εξ ίσου σημαντικό…
Προσωπικά πιστεύω, ότι στο κοινωνικό περιβάλλον της Ελλάδας που ζούμε, δεν ωφελεί σε τίποτε η πλήρης ειλικρίνεια, ως προς την διάγνωση, κατά πρόσωπο με τον ασθενή. Απεναντίας δημιουργεί έντονα ψυχολογικά προβλήματα. Το κάνουν στην Αμερική και οι Βόρειοι Ευρωπαίοι, όπου εξειδικεύονται και απ’ όπου ‘’παίρνουν’’ και εφοδιάζονται με ντοκτορά δικοί μας, πιστεύω για νομικούς λόγους, όπου οι αγωγές κατά ιατρών δίνουν και παίρνουν. Δε λέγω να αποκρύπτεται η αλήθεια περί την διάγνωση, αλλά καλόν είναι να γνωρίζουν οι συγγενείς και το οικογενειακό περιβάλλον, σύζυγοι, παιδιά, αδέλφια, γονείς.
Η πολύχρονη άσκηση της γενικής ιατρικής, να βρίσκομαι πρώτος στον δρόμο του ασθενή, να τον συνοδεύω στην μαρτυρική πορεία που τον οδηγεί η αρρώστια και τέλος να βρίσκομαι πολύ κοντά στο τέλος του, με οδήγησαν στο συμπέρασμα, ότι ο ασθενής πρέπει να αφεθεί να ελπίζει…
Ο Θεόφιλος Σ. δεν ξαναφάνηκε! Πληροφορήθηκα αργότερα ότι πέθανε μέσα στις επόμενες δεκαπέντε ημέρες…
Μπορεί να είχε μια βαριά, μη αναστρέψιμη, παθολογική αιτία θανάτου, είναι όμως βέβαιο, πως το τέλος του ίσως, λέγω ίσως, να επισπεύσθηκε κατόπιν και των ειλικρινών, πλην άστοχων και επιβλαβών για τον ψυχισμό του ασθενή, φραστικών ενεργειών του γιατρού. Κατά τα άλλα,
Καλός διατρός εν ο Τάσον!... ( Καλός γιατρός είναι ο Τάσος!…).
Ο Τάσον, λάθος ’κι εφτά’ει!... (Ο Τάσος δεν κάνει λάθος!...).
Ο Τάσον, έξ’ ’κι ρούζ’ !... (Ο Τάσος δεν πέφτει έξω!...)
Ο ΕΥΡΩΠΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ
ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ
Εκείνη την ημέρα, μία των ημερών, βρέθηκα να εξετάζω με ιδιαίτερη προσοχή ασθενή με κλασική στηθαγχική συμπτωματολογία. Η διάγνωση για τον μεσήλικα ασθενή, που παραπονιόταν ότι τον σφίγγει ένας πόνος στο στήθος, όταν βαδίζει στον ανήφορο, ή τα σκαλιά που βγάζουν στην οδό Μητροπόλεως, (εκεί στο κτίριο της Μητρόπολης που στεγαζόταν η παλιά Νομαρχία), ενόχληση που τον οδήγησε στο ιατρείο μου, επιβεβαιώθηκε με το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Είχα τελειώσει την κλινική εξέταση του ασθενούς και απέμεινε η συνταγή και οι οδηγίες, κυρίως οι οδηγίες, που σε αυτές τις περιπτώσεις της στηθάγχης και στεφανιαίας ανεπάρκειας, ακολουθούσα την πλήρη ενημέρωση του ασθενούς του ιδίου. Διότι θεωρούσα και θεωρώ ότι σε αυτές τις περιπτώσεις των καρδιολογικών περιστατικών, ο ασθενής πρέπει να ξέρει και να φυλάγεται. Διότι οι περισσότεροι πέφτουν θύματα στη συνέχεια από τις απροσεξίες τους. Θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί πολλά, εάν… Γι’ αυτό μια σοβαρή ενημέρωση είναι επιβεβλημένη, για να αποφευχθούν τα απρόβλεπτα, που δεν ήταν και δεν είναι σπάνια και ασυνήθη.
Όσο εξηγούσα στον ασθενή για την σοβαρότητα της κατάστασης και τα προληπτικά υγειινοδιαιτητικά και τρόπου ζωής μέτρα, που έπρεπε να ακολουθήσει, ο επόμενος ανυπόμονος ‘’πελάτης’’ ήταν ήδη ορθός στη μισάνοιχτη πόρτα του μικρού γραφείου και άκουγε τις οδηγίες, που έδινα στον προηγούμενο.
…Μπράβο γιατρέ, ο άρρωστος πρέπει να ξέρει! Να ξέρει τι έχει και τι πρέπει να κάνει. Στη Γερμανία, που ζω, τα λένε όλα κατάμουτρα στον άρρωστο!
Αυτά είπε και ήρθε η σειρά του…
Παρακαλώ…
…Δεν έχω τίποτε γιατρέ, αφού πήρε το λόγο από μόνος του, πριν να προλάβω να πω, εσύ τι έχεις…
… Θέλω να μετρήσεις μόνον την πίεση και τράβηξε ήδη το μανίκι του αριστερού βραχίονα. Προ παντός του αριστερού…(Για να μη παρεξηγηθώ με το ‘’αριστερό’’, το επαναλαμβάνω και αλλού, γιατί στο μυαλό των περισσοτέρων έχει εδραιωθεί η άποψη ότι το αριστερό χέρι είναι πιο κοντά στην καρδιά και άρα έχει περισσότερη σχέση με την αυτήν! Άλλωστε στην Ελλάδα, οι οκτώ στους δέκα είναι ‘’γιατροί’’)
Έβαλα την περιχειρίδα και κόλλησα τη κάψα στον αγκώνα. Η βελόνη του πιεσόμετρου, άρχισε να κτυπά στα αυτιά μου στο είκοσι και να σβήνει στο δώδεκα, ή διακόσια με εκατόν είκοσι, όπως το θέλουν οι εξ Ευρώπης μετανάστες. (Ποτέ δεν μπήκα στον κόπο να εξηγήσω, ότι είναι το ίδιο πράγμα με την σχέση εκατοστών και χιλιοστών, διότι ήταν μάταιος κόπος)
Είκοσι πίεση έχεις, το ξέρεις; Είκοσι με δώδεκα, ή διακόσια την μεγάλη, την συστολική και εκατόν είκοσι την μικρή, την διαστολική, ή της’’καρδιάς’’ όπως την θέλει ο κόσμος…(Άλλη υπερβολική αντίληψη να συσχετίζουν ή και να ταυτίζουν και να ενοχοποιούν για κάθε επιβαρυντική ενέργεια στην καρδιά μόνον την διαστολική την μικρή, γιαυτό και την αποκαλούν ‘’ πίεση της καρδιάς’’, παρόλο που δεν την άκουσαν έτσι από κανένα γιατρό)
Ξέρω ότι έχω πίεση γιατρέ, παίρνω και χάπια στη Γερμανία όπου εργάζομαι, αλλά γιατί το λες τόσο απότομα, με τρόμαξες, να το πεις με τρόπο και δεν είναι ανάγκη να ξέρω όλη τη αλήθεια… Εσύ δώσε τα φάρμακα και τις οδηγίες για το είκοσι και εγώ ας ξέρω για λιγότερη πίεση.
Σε πέρασα για ‘’Γερμανό’’, είπα, αλλά εσύ παραμένεις γνήσιος Βαλκάνιος Έλληνας και ανατολίτης Πόντιος, είπα και τον καθησύχασα ότι δεν ήρθε και η συντέλεια του κόσμου.
Για τον προηγούμενο, όμως του τόνισα, καλά έκανα, όταν τα είπα έξω από τα δόντια, ενώ για εσένα χρειάζονταν και κάποιο τακτ, ή τουλάχιστον να έλεγα τη μισή αλήθεια.
Ή όπως λέει ο λαός μας: Σε ξένο κώλο, χίλιες ξυλιές, ενώ σε μας…
