Τετάρτη, 1 Μαΐου 2024, 11:04:50 πμ
Παρασκευή, 08 Απριλίου 2016 22:39

Νίκος Σιάνας : Τα τριαντάφυλλα της Σμύρνης

Δεν ξέρω τι ένιωσαν οι Έλληνες και ιδιαίτερα οι προσφυγικής καταγωγής, όταν είδαν τον πρωθυπουργό της χώρας μας στη Σμύρνη να μοιράζει με τον Τούρκο πρωθυπουργό τριαντάφυλλά στις γυναίκες δημοσιογράφους (ήταν, βλέπετε, η ημέρα της γυναίκας).

Αν το έκανε ο κύριος Τσίπρας για να σώσει την αξιοπρέπεια της Ευρώπης και του «σουλτάνου» ο οποίος φιμώνει και λογοκρίνει τα Μ.Μ.Ε. της χώρας του τότε του «αξίζουν» συγχαρητήρια. Όμως το ερώτημα είναι: την αξιοπρέπεια της πατρίδος μας ποιος θα την σώσει; Μάλλον ο πρωθυπουργός μας την έχει ξεχασμένη σε κάποιο προεκλογικό του συρτάρι, μαζί με τις υπόλοιπες προεκλογικές του κορώνες. Βλέποντας και εγώ τις «όμορφες επικοινωνιακές» εικόνες των δύο πρωθυπουργών στην προκυμαία της Σμύρνης πέρασαν σαν αστραπή από το μυαλό μου εικόνες  και ακούσματα από την καταστροφή και τους «συνωστισμένους» της Σμύρνης.
Ο πρωθυπουργός της χώρας βρέθηκε στη Σμύρνη αναζητώντας κάποια συμφωνία με την Τουρκία, έτσι ώστε να περιοριστούν οι ροές των προσφύγων και μεταναστών προς τα ελληνικά νησιά. Ενενήντα τρία χρόνια πριν μια άλλη συμφωνία, αυτής της Λωζάνης, έφερνε στην Ελλάδα καραβιές Ελλήνων προσφύγων και Έλληνες στρατιώτες. Ενενήντα τρία χρόνια μετά η Ελλάδα στήνει και πάλι σκηνές για πρόσφυγες, αυτή τη φορά όχι για Έλληνες αλλά για αλλόγλωσσους ανθρώπους. Τότε και τώρα τα θύματα είναι πάντα αθώοι πολίτες, όχι πέντε ή δέκα ή χιλιάδες, αλλά ολόκληροι λαοί.  Βλέπετε, ο «πυρετός» της κυριαρχίας φλόγιζε και φλογίζει τις «Μεγάλες Δυνάμεις».
Έτσι όταν δεν περνούν οι «αμερικανιές» τότε αναλαμβάνουν τα στρατά, με τα αεροπλάνα, τις έξυπνες βόμβες και τους έξυπνους πυραύλους. Αυτός ο «πυρετός» για παγκόσμια κυριαρχία διέλυσε τη Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό σ’ όλους μας: χώρες κατεστραμμένες, χιλιάδες οι νεκροί και σακατεμένοι και εκατομμύρια πρόσφυγες, ολόκληροι λαοί χωρίς όνειρα, ελπίδες και οράματα. Και αφού φάγανε (όπως λέει και μια παροιμία) με τους λύκους τα πρόβατα, έρχονται μετά και κλαίνε υποκριτικά με τους ιδιοκτήτες τους. Στέλνουν και κάποιες Μ.Κ.Ο. και κάποιους δικούς τους (παλιά στέλνανε καθρεπτάκια) έτσι για να δείξουν την συμπόνια τους.
Όχι δεν στέλνουν όποιον όποιον, αλλά κάποιες δικές τους αναγνωρίσιμες και πονόψυχες κυρίες του δικού τους πολιτισμού, δηλαδή του χολυγουντιανού εκτροφείου, για να συμπονέσουν τάχα μου τους ξεκληρισμένους που παράγουν… οι πατρίδες τους.  Βανέσα Ρεντεγκρέιβ, Σούζαν Σάραντον και τελευταία η Αντελίνα Τζολί συμπόνεσαν και δάκρυσαν ήδη με τους ταλαιπωρημένους πρόσφυγες που μας έρχονται από τα τουρκικά παράλια. Σίγουρα θα μας έρθουν και άλλοι, άλλωστε το είπε ο πρωθυπουργός μας, η Ελλάδα σώζει την αξιοπρέπεια της Ευρώπης, έτσι δεν θα μείνει κανένα νησί μας και κανένα στρατόπεδο, συγνώμη ανοικτά κέντρα φιλοξενίας ήθελα να πω, παραπονούμενο, αφού οι πρόσφυγες από δω και πέρα μόνο θα «λιάζονται» στη χώρα μας. Οι παραπάνω λοιπόν κυρίες αφού έκαναν τις γνωστές δακρύβρεκτες δηλώσεις στις κάμερες (η δουλειά τους αυτή είναι) και βγήκαν και φωτογραφίες, επέστρεψαν στις πανάκριβες σπιταρόνες τους, αφού όμως έπλυναν πρώτα καλά τα χέρια τους και απολυμάνθηκαν καλά. Όχι τις  πονόψυχες αυτές κυρίες και λοιπούς  επισκέπτες που κάνουν περαντζάδα, δεν τους είδαμε να βάζουν το χέρι στην τσέπη, είπαμε είναι πονόψυχοι και ανθρωπιστές, όχι όμως και κορόϊδα!
Επανέρχομαι όμως στη Σμύρνη, όχι του σήμερα αλλά της  Μικρασιατικής καταστροφής του ’22. Από το βιβλίου του Βασίλη Τζανακάρη «Δακρυσμένη Μικρασία» επέλεξα δύο μικρά αποσπάσματα, χαρακτηριστικά γεγονότα από τις τραγικές ημέρες που έζησε η πυργοφόρος Σμύρνα, η κόρη του ιδρυτή της, Θεού Θησέα, η πόλη των γκιαούρηδων όπως την ονομάζουν οι Τούρκοι. Ας είναι λοιπόν αυτά τα αποσπάσματα δύο τριαντάφυλλα που δεν θυμήθηκε να ρίξει στη θάλασσα ο πρωθυπουργός μας για τους Έλληνες που χάθηκαν κατά τον «συνωστισμό» της Σμύρνης. Δεν πειράζει κύριε Τσίπρα ίσως μια άλλη φορά, νέος είστε ακόμη.
«…Το αλησμόνητο εκείνο Σάββατο 27 Αυγούστου 1922 είχε μυρίας φάσεις και εναλλαγάς.  Τα συμμαχικά αγήματα έχουν τόσην απάθειαν είς την όψιν των. Και ανάμεσα εις την παγερήν ησυχία μια αλλόφρων φωνή διασχίζει τον αέρα σαν ξέσπασμα κεραυνού:
«Έρχονται οι Τούρκοι
Θέε μου»!
«Είναι ο Μπεχλιβάν!» «Ο Μπεχλιβάν!»
Εις την προκυμαίαν παρελαύνουν τώρα μεγαλοπρεπείς και αφρισμένοι οι έφιπποι Τσέτες του διαβόητου λήσταρχου Μπεχλιβάν. Από παντού τώρα εισέρχεται εις την πόλιν της Σμύρνης ακατάσχετος ο τούρκικος στρατός. Και μαζί με τους Τούρκος πανηγυρίζουν και οι Εβραίοι, κρατώντας τούρκικες σημαίες. Προς το παρόν και εν όσω οι αρχηγοί των Τούρκων δεν έχουν φθάσει ακόμη, οι κατακτηταί αγριοβλέπουν μόνον του Έλληνες χωρίς να τους πειράξουν. Προς το βράδυ όμως ο τούρκικος όχλος με τον στρατό εκχύνονται προς τας Ελληνικάς συνοικίας και αρχίζουν οι πρώτες λεηλασίες τους αραίους φόνους και τους τραυματισμούς.
Το πρωί μια ατμάκατος με ξένη σημαία πλευρίζει το ιταλικό «Βενέτσια» προερχόμενη από το Κορδελλιό. Από τους επιβάτας της οι Έλληνες θα πληροφορηθούν ότι οι Τούρκοι εισέβαλαν εις την εκκλησίαν της Αγίας Τριάδος, έσφαξαν καμία δεκαριά γυναικόπαιδα και απήγαγαν όλα όσα ευρίσκονταν εκεί. Αυτή η σφαγή υπήρξε η αρχή του τέλους. Και έτσι ξημέρωσε η Κυριακή. Η απαίσια Κυριακή της πανηγυρικής εισόδου του Νουρεντίν πασά εις την Σμύρνη και της κρεουργήσεως του Ιεράρχου Χρυσοστόμου έξω από το Διοικητήριο. Για τρεις στην συνέχεια ημέρας η πόλις είχε βουβαθεί καταχωνιασμένη εις την αγωνία της. Και την τέταρτη μετεβλήθη απ’ άκρον εις άκρον είς ένα φριχτό πυροτέχνημα εν μέσω φλογών των καπνών και των τριγμών, εκ του οποίου δεν ηκούοντο παρά αι λυσσαλέαι κραυγαί των Τούρκων:
«Γιαγκίν! (φωτιά)
Και οι γόοι των θυμάτων:
«Σελαμέτ!» (Σωτηρία)
Σε λίγο οι τραγικές «υλακές της Εκάβης» δεν θα έχουν σε τίποτα να ζηλέψουν αυτές της ομώνυμης σμυρνιάς μάνας.
Μόνο που για την Εκάβη υπήρξε ένας Όμηρος, ενώ γι’ αυτήν…
«…Το χάραμα της 4ης Δεκεμβρίου 1923 ένα ελληνικό ατμόπλοιο το «Αρχιπέλαγος μπαίνει στο λιμάνι της κατεστραμμένης Σμύρνης με τη γαλανόλευκη να κυματίζει στον ιστό. Είναι ένα παγερό πρωινό και στην προκυμαία της άλλοτε πανέμορφης πόλης βρίσκονται αρκετοί, ιδίως ξένοι! Το «Αρχιπέλαγος» ερχόταν να παραλάβει μια ακόμη «φουρνιά» αιχμαλώτων από εκείνους που είχε συμπεριλάβει η συμφωνία ανταλλαγής εδώ και μερικούς μήνες.
Μόνο που αυτήν τη φορά η απόφαση του πλοιάρχου ήταν ρητή. «Δεν μπαίνω στο λιμάνι, χωρίς την ελληνική σημαία». Μέχρι τότε οι Τούρκοι, με απόφαση της στρατιωτικής διοίκησης δεν επέτρεπαν την ελληνική σημαία στα πλοία που παραλάμβαναν τους αιχμαλώτους. Έπρεπε να μπαίνουν και να βγαίνουν από το λιμάνι της Σμύρνης αφού προηγουμένως την υπέστελλαν. Τώρα όμως ο πλοίαρχος είναι επίμονος.
Περισσότερο από ένα χρόνο είχε να κυματίσει η γαλανόλευκη στη Σμύρνη, από εκείνο το ζοφερό απόγευμα της 26ης Αυγούστου που κατέβηκε από τον ιστό του μέχρι τότε ελληνικού Διοικητηρίου. Και να που ένα ελληνικό πλοίο μπαίνει στο λιμάνι της άλλοτε «Γκιαούρ Ισμίρ» περήφανο με την σημαία στην κορυφή του πιο ψηλού ιστού… Σε όλο το μήκος της προκυμαίας του θρυλικού Και και πίσω από αυτό η Σμύρνη κείτεται σε ερείπια», η Σμύρνη είναι μια πόλη – φάντασμα μια νεκρή πόλη. Κρύα και άψυχη. Κι αυτές οι ατελείωτες πομπές των αιχμαλώτων που καταφθάνουν από τον «Σταυρό» όπου ήταν τα διαβόητα παραπήγματα και τα στρατόπεδα αιχμαλώτων  δεν είναι παρά ό,τι απέμεινε από την άλλοτε ένδοξη ελληνική στρατιά. Οι Τούρκοι τους έχουν ταίσει καλά τις τελευταίες ημέρες, τους έχουν ντύσει υποφερτά, πρώτη φορά τους έχουν φερθεί ανθρώπινα. Τους ενδιαφέρουν οι εντυπώσεις των ξέων, πρέπει να τις κερδίσουν.
Έτσι το 6ο και το 8ο Τάγμα των αιχμαλώτων, που δείχνουν απορημένοι καθώς ατενίζουν την ελληνική σημαία να κυματίζει περήφανη στον υψηλότερο ιστό του «Αρχιπελάγους» ακούν τις μηχανές να παίρνουν μπροστά, η άγκυρα σηκώνεται, και την Σμύρνη ή  ό,τι απέμεινε από αυτήν να χάνεται στο βάθος του ορίζοντα.
Ύστερα από 2.800 χρόνια ο ελληνισμός αποχωρεί βαριά τραυματισμένος από την πέρα του Αιγαίου πελάγους χώρα, την καθ’ ημάς Ανατολή, αφήνοντας πίσω του 2.400 ελληνικές πόλεις και χωριά, χάνοντας 302.000.000 χρυσές λίρες, θρηνώντας 1.250.000 νεκρούς, μετρώντας μια ατελείωτη σειρά από πρόσφυγες.
Ο ιωνικός κρίνος, το ιωνικό κιονόκρανο, το παγκόσμιο σύμβολο σοφίας  η Σμύρνη… Η Μικρά Ασία, που σε όλες τις περιόδους της ιστορίας βρέθηκε πρωτοπόρος στα μεγάλα οράματα και στα λαμπρά επιτεύγματα του ελληνισμού και του χριστιανισμού.
Ήταν μια Ελλάδα που κρατούσε από βουνό σε βουνό την αιώνια φρυκτωρία του ελληνικού πνεύματος…

Έκθεση εικόνων