Ο Ρομέρο είχε αποκληθεί “άγιος των φτωχών”, “φωνή των ανθρώπων που δεν έχουν φωνή”. Στα κηρύγματά του υπερασπιζόταν τους ακτήμονες, κατήγγειλε την οικονομία της ελεύθερης αγοράς που έκανε τότε τα πρώτα βήματά της στην αμερικανική ήπειρο και αποστράγγιζε τα εισοδήματα των φτωχών, κατήγγειλε τη βία της Χούντας που στρεφόταν ακόμα και ενάντια σε ιερωμένους:
“Σε λιγότερο από τρία χρόνια, περισσότεροι από πενήντα ιερείς έχουν προπηλακιστεί, απειληθεί και κακοποιηθεί. Έξι είναι ήδη μάρτυρες – δολοφονήθηκαν. Κάποιοι έχουν υποστεί βασανιστήρια, άλλοι έχουν εκδιωχθεί απ' τη χώρα. Διωγμό έχουν υποστεί επίσης και γυναίκες μοναχές. Αν όλα αυτά έχουν συμβεί σε πρόσωπα που είναι οι πιο επιφανείς εκπρόσωποι της Εκκλησίας, μπορεί να φανταστεί κανείς τι έχει συμβεί σε απλούς χριστιανούς […] Είναι όμως σημαντικό να σημειώσουμε γιατί η Εκκλησία έχει υποστεί διωγμό. Δεν έχουν διωχθεί όλοι οι ιερείς, ή ο οποιοσδήποτε ιερέας, ούτε ο οποιοσδήποτε θεσμός. Διωγμούς και επιθέσεις έχει δεχθεί εκείνο το τμήμα της Εκκλησίας που έθεσε τον εαυτό του στο πλευρό των ανθρώπων, και υπερασπίστηκε τους ανθρώπους. Εδώ και πάλι βρίσκουμε την κλείδα για την κατανόηση του διωγμού της Εκκλησίας: Τους φτωχούς...”.
Ο Όσκαρ Ρομέρο δεν χρειαζόταν την αγιοποίηση για να εγγραφεί στις καρδιές του λαού του. Μάλλον η ρωμαϊκή Εκκλησία την χρειαζόταν στα αδιέξοδα που έχει η ίδια βρεθεί. Επί 38 χρόνια την κρατούσε στα χαρτιά, για να μην συνηγορήσει στην αριστερόστροφη “Θεολογία της Απελευθέρωσης” που άνθιζε τα χρόνια εκείνα στη Λατινική Αμερική, και υποστήριζε πως η σωτηρία της ψυχής περνά μέσα απ' τον αγώνα για τη σωτηρία του σώματος. Υποστηρικτής της θεολογίας αυτής ήταν και ο Αρχιεπίσκοπος της Βραζιλίας, Χέλντερ Καμάρα – της χώρας με το πολυπληθέστερο Καθολικό ποίμνιο στον κόσμο. Ο ίδιος ο σημερινός Πάπας Φραγκίσκος είχε πολεμήσει τη θεολογία αυτή ως Αρχιεπίσκοπος Αργεντινής. Σήμερα που η Αριστερά δεν συνιστά πια απειλή για την Εκκλησία, ο Πάπας αντιλαμβάνεται πως ο κίνδυνος της αθεΐας προέρχεται πλέον απ' το καπιταλιστικό στρατόπεδο – το στρατόπεδο της ισοπέδωσης των χριστιανικών αξιών και των παραδόσεων. Και την ώρα που η Καθολική Εκκλησία μαστίζεται απ' τα σκάνδαλα παιδεραστίας, ο ηγέτης της βγάζει τον Ρομέρο από την ναφθαλίνη για να τον προβάλει ως πρότυπο. Τίποτα δεν είναι τυχαίο – τίποτα δεν είναι άχρηστο.
Αξίζει ωστόσο να επιστρέψουμε για λίγο, σε μία επισήμανση του χριστιανού νεομάρτυρα, που έχει για μας βαρύνουσα σημασία: Δεν είναι όλη η Εκκλησία που δέχεται διωγμό: Διωγμό δέχεται το τμήμα εκείνο που υπερασπίζεται ενεργά τους φτωχούς και τους αδικημένους.
Σε μία σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία, θεωρητικά μια τέτοια συνηγορία δεν είναι απαραίτητη. Θα μπορούσε μάλιστα να είναι και οπισθοδρομική: Ο φτωχός και ο αδικημένος της ζωής, δεν χρειάζεται συνηγόρους και ιππότες υπερασπιστές – χρειάζεται ανθρώπινα δικαιώματα, χρειάζεται έναν Τύπο που να μπορεί να καταγράφει την αλήθεια χωρίς τον φόβο διώξεων. Η Δημοκρατία οφείλει να δίνει στους πολίτες της το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, το δικαίωμα της ψήφου, της ισότιμης προσφυγής στη Δικαιοσύνη, αλλά και ο πολίτης οφείλει να ανταποκρίνεται με δέος στην παρακαταθήκη αυτή. Τι απ' όλα αυτά ωστόσο, πραγματικά ισχύει στην πράξη;
Νοσταλγοί της βίας και της δικτατορίας, εμφανίζονται σήμερα ως λαϊκοί σωτήρες. Άνθρωποι που προσβάλλουνε τη μνήμη νεκρών, διεκδικούν και βρίσκουνε δημόσιο βήμα. Δημόσιοι λειτουργοί χρησιμοποιούνε γλώσσα που θα έκανε ακόμα και λαχαναγορίτη να κοκκινίζει. Ομνύουνε στις παραδόσεις της φυλής, στην Εκκλησία του Χριστού – αλλά η ίδια η Εκκλησία μένει σιωπηλή. Έχει θαλπωρή αυτή η σιωπή; Αν μείνει μες στη θαλπωρή της, θα το πληρώσει πρώτα η ίδια.