Πέμπτη, 25 Απριλίου 2024, 8:17:56 πμ
Παρασκευή, 23 Οκτωβρίου 2009 04:59

Θανάσης Χατζημητάκος : ΟΔΟΙ ΚΙΛΚΙΣ

Οδός βασιλίσσης Σοφίας. Είναι η σημερινή οδός Πολυτεχνείου.
Η βασίλισσα Σοφία ήταν πριγκίπισσα της Πρωσσίας, που την παντρεύτηκε ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνος στα 1889, όταν ήταν δεκαεννéα ετών. Πέθανε στην Φραγκφούρτη και τα οστά της μετακομίστηκαν στην Αθήνα σtα 1936.
Στα 1928 η οδός μετονομάστηκε σε Μοναστηρίου και πάλι στα 1935 σε βασιλίσσης Σοφίας -οπότε στα 1981 πήρε την ονομασία οδός Πολυτεχνείου.



Οδός Βουλγαροκτόνου. Ήταν από τους δρόμους στη συνοικία των Στενημαχιτών, που κάποτε άλλαξε όνομα (βλέπε Βαφειάδη σελ. 100).
Ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος ήταν αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στα χρόνια 976-1025. Οι πόλεμοί του κατά των Βουλγάρων ήσαν συνεχείς, αλλά τελικά τους νίκησε στη μάχη της Κλεισούρας στο Κλειδί της Μακεδονίας στα 1018 και φέρθηκε πολύ σκληρά απέναντι τους -τύφλωσε 15.000 αιχμαλώτους και τους έστειλε πίσω στη Βουλγαρία, στο βασιλιά τους Σαμουήλ, οδηγούμενους από ένα μονόφθαλμο στους εκατό· γιαυτό και το επώνυμο Βουλγαροκτόνος.
Οι Στενημαχίτες και οι Μεσημβρινοί πρόσφυγες του Κιλκίς προφανέστατα επέλεξαν αυτό το όνομα για οδό της συνοικίας τους για τα δεινά και τις διώξεις του Ελληνισμού από τους Βούλγαρους στις ημέρες τους και για την προσφυγιά τους.

Οδός Μιχαήλ Γκανιόγλου. Δεν ξέρουμε ποιά σημερινή οδός στα Στενημαχίτικα είναι διάδοχος της οδού Γκανιόγλου.
Ο Μιχαήλ Γκανιόγλου ήταν έφεδρος ανθυπολοχαγός του ελληνικού στρατού, που επικεφαλής τριακοσίων εθελοντών από τη Θράκη πολέμησε κατά των Τούρκων στον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 -ήταν από τη Στενήμαχο; Ήταν από την Μεσημβρία; Δεν αναφέρει σχετικά ο Βαφειάδης στο βιβλίο του (σελ. 104).

Οδός Διοικητηρίου. Είναι η σημερινή οδός Ουτσκούνη.
Πρέπει την ονομασία Διοικητηρίου να την είχε η οδός, μέχρι που ο Ουτσκούνης, ομογενής της Αμερικής από τη Στενήμαχο, ευεργέτησε την πόλη με μεγάλα χρηματικά ποσά στη δεκαετία του 1960 (βλέπε την ομώνυμη οδό).
Διοικητηρίου ονομάστηκε προφανέστατα, επειδή οδηγούσε στο Διοικητήριο της πόλης, το παλιό διατηρητέο κτήριο της τουρκικής διοίκησης, που για χρόνια στεγάστηκε σ’ αυτό η Νομαρχία Κιλκίς.

Οδός Στέλιου Δραγουμάνου. Είναι η σημερινή οδός Βασιλείου Ρώρα, που παλιότερα ονομαζόταν Αφροδίτης.
Ο Στέλιος Δραγουμάνος ήταν έφεδρος αξιωματικός του ελληνικού στρατού, που σκοτώθηκε στην περιοχή των Μουριών μάλλον το 1948 στις εκκαθαρίσεις των ανταρτικών υπολειμμάτων κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Πρέπει ο Δήμος Κιλκίς να πρότεινε τη μετονομασία δύο δρόμων συγχρόνως, αυτού σε οδό Στέλιου Δραγουμάνου και του άλλου που βγάζει φάτσα στην παλιά Νομαρχία σε οδό Σταματίου Ρεγκούκου -ήταν κι αυτός νεκρός στην ίδια περιοχή, έφεδρος ανθυπολοχαγός.

Οδός 21ης Απριλίου. Είναι η σημερινή Ελευθερίου Βενιζέλου, που άλλαξε μέχρι σήμερα πολλά ονόματα: Δεκαπέντε Μαρτύρων, Λεωφόρος Νίκης, 4ης Αυγούστου, 37ης Ταξιαρχίας, 21ης Απριλίου και τέλος Ελευθερίου Βενιζέλου.
Η 21η Απριλίου είναι η ημέρα του πραξικοπήματος της Χούντας των Συνταγματαρχών (1967-1974) -οι άνθρωποι της Χούντας ήθελαν και θέλουν να την ονομάζουν Επανάσταση, όχι Πραξικόπημα.
Ονομάστηκε λοιπόν έτσι η οδός την περίοδο της Επταετίας, οδός 21ης Απριλίου.

Λεωφόρος Ελευθερίας. Έτσι μετονομάστηκε η οδός Ακ Αλάν στα 1929 (βλ. Βαφειάδη σελ. 101).
Η έννοια της Ελευθερίας είναι συνώνυμη με την έννοια της Ελλάδος. Αυτήν ύμνησε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός εξαίροντας τα κατορθώματα της ελληνικής Επανάστασης του 1821. Αρκούμαστε σ’ αυτά τα λόγια για μιά έννοια που πολλαπλώς δονεί τις καρδιές μας. Αυτά.

Οδός Κιγκινάτου. Είναι η σημερινή οδός Γεωργίου Αργυρίου Μακεδονομάχου (του Κυπραίου). Η μετονομασία έγινε επί δημαρχίας Τάσου Αμανατίδη (1990-1998).
Ο Κιγκινάτος (Λεύκιος Κόιντος Κιγκινάτος) ήταν Ρωμαίος πολιτικός και στρατηγός, που διετέλεσε και ύπατος στα 460 π.Χ. -το αξίωμα του υπάτου στη ρωμαϊκή δημοκρατία ήταν αιρετό για ένα χρόνο. Με το τέλος της θητείας αρνήθηκε να επανεκλεγεί και αποσύρθηκε στους αγρούς του, που τους καλλιεργούσε μόνος του. Αλλά στα 458 π.Χ. κινδύνεψε η Ρώμη από την επιδρομή των Αικούων και η ρωμαϊκή Σύγκλητος τον ανακήρυξε δικτάτορα -αξίωμα που δινόταν σε πολιτική ή στρατιωτική προσωπικότητα με απεριόριστη εξουσία σε περίπτωση που κινδύνευε η χώρα. Οι συγκλητικοί τον βρήκαν να οργώνει το χωράφι του, όταν πήγαν να του ανακοινώσουν την εκλογή του ως δικτάτορα. Νίκησε του εχθρούς και μετά την τέλεση του θριάμβου στη Ρώμη παρέδωσε τη δικτατορική εξουσία -για να λειτουργήσει και πάλι η Δημοκρατία- και ξαναγύρισε στα χωράφια του.
Τις αρετές του, το ήθος του και κυρίως την ανδρεία και φιλοπατρία του τις κατέγραψε η ιστορία.

Οδός Ιωάννου Κόντου. Και γι’ αυτήν την οδοό στα Στενημαχίτικα δεν ξέρουμε τη διάδοχη ονομασία της (βλ. Βαφειάδη σελ. 100). Για τον άνδρα και τη δράση του  -ασφαλώς κάποιος Ανατολικορωλιώτης θα ήταν- δεν ξέρουμε τίποτε.

Οδός Γ. Κωνσταντινίδου. Δεν ξέρουμε τη διάδοχη ονομασία της οδού, ωστόσο ο Βαφειάδης (σελ. 101) αναφέρει ότι η Κοινότητα Κιλκίς στις 25 Αυγούστου 1930 ονομάζει “την άγουσαν οδόν κάτωθεν της οικίας Ν. Σπορίδου, ένθα το αστυνομικό κατάστημα, ως οδόν Γ. Κωνσταντινίδου εις αναγνώρισιν των μεγάλων δωρεών, ας προσέφερε εις διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα της Ελλάδος εκ της εγκαταλειφθείσης περιουσίας του εν τω εξωτερικώ ο αποβιώσας Γ. Κωνσταντινιδης, την καταγωγήν εκ Πόντου”.
Τώρα τρέχα γύρευε να μάθεις σε ποιό δρόμο βρισκόταν η οικία Ν. Σπορίδου και το αστυνομικό κατάστημα...

Οδός Λέοντος Σοφού. Είναι η σημερινή οδός Αδελφών Παναγιώτου -και πάλι τονίζω ότι κακώς επεκράτησε να γράφεται στις ταμπέλες της οδού και να λέγεται “οδός Νίκου Παναγιώτου”, διότι το Κιλκίς με τις δωρεές τους το ευεργέτησαν εξίσου και τα δύο αδέρφια, Νίκος και Γιώργος Παναγιώτου.
Ο Λέων ΣΤ’ ο Σοφός ήταν αυτοκράτορας της βυζαντινής αυτοκρατορίας στα έτη 886-912, δευτερότοκος γιος του αυκράτορα Βασιλείου Α’ του Μακεδόνος. Μαθητής του περίφημου πατριάρχη Αγίου Φωτίου απέκτησε μεγάλη μόρφωση και γιαυτό τον ονόμασαν “σοφό”. Παρόλη τη μόρφωσή του όμως ήταν “άτακτος” στην ερωτική του ζωή, γιαυτό τον μέμφονταν διαδοχικά οι πατριάρχες Φώτιος και Νικόλαος ο Μυστικός -κι αυτός τους “έπαυσε” αντικαθιστώντας τους.
Βούλγαροι, Σαρακηνοί, Ρώσοι έδωσαν βαριά πλήγματα στην αυτοκρατορία στις ημέρες του, ωστόσο με παραχωρήσεις σ’ αυτούς τα κατάφερνε να κυβερνά την αυτοκρατορία.
Ασχολήθηκε και με τη συγγραφή -άφησε συγγράμματα στρατιωτικά, νομικά και θρησκευτική ποίηση· τα περίφημα ένδεκα αναστάσιμα εωθινά δοξαστικά που ψέλνονται στον Όρθρο των Κυριακών είναι δικά του.

Οδός Γρηγορίου Μαρασλή. Κι αυτή ήταν οδός στα Στενημαχίτικα, που δεν ξέρουμε τη διάδοχη ονομασία της.
Γράφει για τον Μαρασλή στο βιβλίο του ο Βαφειάδης (σελ. 104): “Βαθύπλουτος έμπορος της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος είχε γεννηθεί στην Οδησσό από πατέρα Φιλιππουπολίτη και μητέρα Κωνσταντινουπολίτισσα. Βοήθηκε αποφασιστικά με τις πλούσιες συνδρομές του στην ίδρυση πολυάριθμων εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων τόσο στο ανεξάρτητο ελληνικό βασίλειο όσο και στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Δικό του έργο υπήρξαν οι ξακουστές Αστικές Σχολές της Φιλιππουπόλεως και του Φαναρίου”.
Κι εμείς προσθέτουμε ότι ο πατέρας του, Γρηγόριος κι αυτός, καταγόταν από το χωριό Μαράζ της Θράκης -προφανώς κοντά στη Φιλιππούπολη και γιαυτό “Μαρασλής” -εγκατεστημένος έμπορος στην Οδησσό πρόσφερε πολλά στον Αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821· μάλιστα μερίμνησε και για την ταφή στην Οδησσό του λειψάνου του απαγχονισμένου πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’.
Ο γιος Γρηγόριος Μαρασλής γεννήθηκε στα 1831 και πέθανε στα 1907 και συγκαταλάγεται στους μεγάλους εθνικούς ευεργέτες -όρα και τη “Μαράσλειο Σχολή” στην Αθήνα και τη “Μαράσλειο Βιβλιοθήκη”.

Οδός Μεταναστεύσεως. Ήταν κι αυτή μία οδός στα Στενημαχίτικα που αγνοούμε τη διάδοχη ονομασία της (βλέπε Βαφειάδη σελ. 100).
Προφανώς την προσφυγιά τους οι Ανατολικορωμυλιώτες στο Κιλκίς την θεωρούσαν “μετανάστευση” και πρότειναν αυτό το όνομα!