Ο Νίκος στενοχωριόταν αφάνταστα όταν στην εσωτερική εφημερία του, κάποιος από τους νοσηλευόμενους ασθενείς στον θάλαμο των βαρέων περιστατικών, συνήθως ηλικιωμένων, δεν ‘πήγαινε’ καλά! Μπαινόβγαινε διαρκώς στον θάλαμο και παρακολουθούσε την πορεία των ηλικιωμένων ασθενών. Βασάνιζε το μυαλό του αναζητώντας τους μηχανισμούς της μη αναστρέψιμης πορείας των λειτουργιών της ζωής. Αναζητούσε ενδείξεις και σημεία που προδίκαζαν το δυσοίωνο αποτέλεσμα. Η στενοχώρια του ήταν φανερή, εάν ένας ασθενής κατέληγε!
Ξέρεις, Τάσο, μου λέει κάποια μέρα, τι μου κάνει εντύπωση, πριν καταλήξει ένας καρκινοπαθής, ή ένας βαριά αγγειακός εγκεφαλικός ασθενής; Διαπιστώνω να εισχωρούν μύγες ορισμένα απογεύματα στον θάλαμο των βαριά πασχόντων. Δεν ξέρω από πού έρχονται, γιατί κανονικά δεν έχομε μύγες στους θαλάμους του νοσοκομείου! Μερικές, να σου πω, τριγυρίζουν, αίφνης, αυτόν με το βαρύ εγκεφαλικό. Είναι αυτός, που φοβούμαι, ότι μέχρι το βράδυ θα αφήσει την τελευταία του πνοή!
Ο νεαρός τότε γιατρός Νίκος Ξανθόπουλος δεν έπεφτε έξω στις δυσοίωνες προβλέψεις του. Πείσθηκα κι εγώ παρακολουθώντας το φαινόμενο. Το βαφτίσαμε ως ‘σύνδρομο μυίγας’ και το θεωρούσαμε ως βαρύ προγνωστικό σημείο, όταν βλέπαμε ‘απρόσκλητα’ μια μύγα να τριγυρίζει έναν βαριά ασθενή, όπως ήταν οι αφασικοί εγκεφαλικοί, ή με κακοήθη ασθένεια άρρωστοι.
Και δεν πέφταμε έξω…
Ίχνη καρκίνου
Η ελπίδα και το υπόλοιπο αισιοδοξίας του ανθρώπου για ζωή, που αντλούνται από την ευκολοπιστία, ποτέ δεν εγκαταλείπει τελείως τον άνθρωπο ασθενή από κακοήθη αρρώστια, ακόμη και όταν η ‘επάρατη’ έχει προχωρήσει και έχει φθάσει σε μη αναστρέψιμη κατάσταση, αρκεί ο ιατρός να τον φροντίζει στις δύσκολες στιγμές, να τον τονώνει και να τον ντοπάρει ψυχολογικά.
Το μάτι μου έπεσε σε ένα ανθρωπάκι χωμένο μέσα στις κουβέρτες κρεβατιού στη γωνία προς το παράθυρο του τρίτου θαλάμου, τον θάλαμο των ηλικιωμένων και βαριά ασθενών στην Παθολογική του Νοσοκομείου Κιλκίς. Δεν τον είδα στην πρωινή επίσκεψη και φυσικά πήγα από κοντά πριν αναλάβω εφημερία το απόγευμα.
Μυρίδης, μου φαίνεται το όνομα, Μυρίδης από Κάτω Ποταμιά ή Λειψύδριο, δεν έχει σημασία, το ίδιο είναι. Πάντα ρωτούσα όνομα και καταγωγή και δεν μετάνιωσα γι’ αυτό, αν και πολλοί δεν το θεωρούν απαραίτητο σε μία εξέταση ασθενούς. Μικρός το δέμας, όπως μου φάνηκε μαζεμένος στο κρεβάτι, απελπιστικά αδύνατος, λιπόσαρκος κατά την ορολογία των ιατρών, με όψη ως από ασβέστη, λόγω εμφανούς αναιμίας, με μικρή αλλά πολύ λεπτή και γαμψή ποντιακή μύτη και όταν χρειάσθηκε να τον εξετάσω, πετσί και κόκκαλο, όλα σε σμικρογραφία…
…Δεν έχω σοβαρά πράγματα γιατρέ! Νοσηλεύτηκα στο … Θεαγένειο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, απ’ όπου πήρα εξιτήριο πριν από λίγες εβδομάδες. Καλό νοσοκομείο!... Και γιατροί πολύ καλοί!... Με ‘ψάξανε’ καλά, δεν μπορώ να πω, αλλά δεν με βρήκαν σοβαρά πράγματα. Μόνον κάτι … ίχνη καρκίνου(!), …λίγα πράγματα δηλαδή, ελάχιστα, όχι σπουδαία πράγματα, …κατάλαβες;
…Με βγάλανε και με συμβούλεψαν, ότι από εδώ και πέρα, αν χρειασθεί κάτι, θα έχω να κάνω με το νοσοκομείο της περιοχής μας. Ένοιωσα κάτι αδυναμίες, πήγα στον διευθυντή Τηλιακό**, εμείς τον Τηλιακό έχουμε ανέκαθεν γιατρό κι εκείνος μ’ έβαλε ‘μέσα’. Κατάλαβες;
Κατάλαβα και πολύ καλά, του απάντησα με φυσικότητα. Είσαι τόσο καλά, που δεν θέλεις καν παραπέρα εξέταση για διάγνωση. Άλλωστε η εισαγωγή, με εντολή του διευθυντή, έγινε για την βαριά αναιμία του και την έστω προσωρινή ανόρθωσή του με μετάγγιση αίματος.
…Άκου ίχνη καρκίνου και να τα περιγράφει με άνεση, αφού τον έπεισαν οι γιατροί (και καλά έκαναν), πως πρόκειται για ασήμαντα ευρήματα! Επαιρόταν βέβαια ο αρχαίος Αισώπειος ήρωας, ότι δεν τον τρομάζουν τα ίχνη του λέοντος, αλλά κατέρρευσε χλωμός, όταν του υπέδειξαν τον ίδιο τον λέοντα στην κρύπτη του, ενώ ο ημέτερος ‘καυκάσιος’ της Κάτω Ποταμιάς ήταν ευχαριστημένος, που βρέθηκε ο ‘τορός’ και δεν τον ένοιαζε ο λύκος, που καραδοκούσε!...
Ο Νίκος Ξανθόπουλος, που εφημέρευε την άλλη ημέρα, στο περιθώριο της ανάλυσης της πρωινής επίσκεψης με τον διευθυντή Τηλιακό, μου λέει σιγά στο αυτί:
Ξέρεις Τάσο, τον αναιμικό ασθενή με την μετάγγιση, τον ‘τριγύριζε’ χθες το απόγευμα στην εφημερία μου, μια μύγα… Την ‘έδιωξα’ και την είδα ξανά! Τριγύριζε μόνον αυτόν… Λες; …
Την επομένη, στην καθιερωμένη πρωινή ενημερωτική επίσκεψη, το κρεβάτι στη γωνία του τρίτου θαλάμου της Παθολογικής, ήταν κενό .
*Ξανθόπουλος Νικόλαος: Εξαίρετος παιδίατρος στο Κιλκίς, με ιατρείο επί της οδού Σόλωνος, μέχρι πρότινος, που συνταξιοδοτήθηκε και αποσύρθηκε στη Θεσσαλονίκη. Γιος του Κιλκισιώτη ποτοποιού Θουκυδίδη (Δούκα) Ξανθόπουλου (ψηλά στην οδό της 21ης Ιουνίου) και αδερφός του επίσης ιατρού – χειρουργού Γιάννη Ξανθόπουλου, (συμμαθητή μου), που διέπρεψε στην Αμερική, όπου εξακολουθεί να διαμένει (Mundelein, Illinois), ως συνταξιούχος.
** Τηλιακός Αθανάσιος (1914 – 1984): Καλύμνιος ιατρός παθολόγος, επί σειράν ετών διευθυντής της Παθολογικής κλινικής του νοσοκομείου Κιλκίς, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Μαζί με τον επίσης Καλύμνιο χειρουργό ιατρό Ορφανό Ιωάννη, εγκαταστάθηκαν στο Κιλκίς, δημιούργησαν αξιόλογες οικογένειες με σημαντικούς απογόνους και εργάσθηκαν ευόρκως, διαθέτοντας σπουδαία επιστημονική κατάρτιση, εργατικότητα, αντοχή, ήθος και αποτελεσματικότητα στο Νοσοκομείο Κιλκίς από συστάσεώς του (1939). Η πατρίδα τους Κάλυμνος της Δωδεκανήσου ήταν τότε Ιταλοκρατούμενη. (Ενσωματώθηκαν το 1948).
Κιλκίς Οκτώβριος 2018
