Αιτία στάθηκε η αναφορά σε ενημερωτική στήλη για «Μαλτέζους και Μακεδόνες εργάτες και Ινδούς…». Για λάθος που «θα αποκατασταθεί την επόμενη ημέρα» κάνει λόγο, με δήλωσή του στις ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ο διευθυντής της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Στρατιωτικών Τάφων Μεσογείου, ζητώντας συγγνώμη από την ελληνική πλευρά.
Όλα έδειχναν πως στο Βρετανικό Μνημείο της Μάχης της Δοϊράνης θα είχαμε φέτος μια λαμπρή τελετή, με συμμετοχή υψηλόβαθμων παραγόντων της Βρετανίας και του Ελληνικού Στρατού, με τους Βρετανούς να γιορτάζουν τα 100 χρόνια από το Μακεδονικό Μέτωπο (1915-1918).
Για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων η Κοινοπολιτειακή Επιτροπή Στρατιωτικών Τάφων προχώρησε σε σημαντικά έργα στο Μνημείο των Λεόντων στη Δοϊράνη καθώς και στα στρατιωτικά κοιμητήρια της Δοϊράνης και του Πολυκάστρου. Οι εκδηλώσεις στη Δοϊράνη προγραμματίστηκαν να γίνουν αμέσως μετά τις καθιερωμένες εκδηλώσεις στο Διασυμμαχικό Μνημείο του Πολυκάστρου, εξασφαλίζοντας έτσι τη συμμετοχή μεγάλης Βρετανικής αντιπροσωπείας και για τις δυο εκδηλώσεις, αλλά και των άλλων συμμαχικών δυνάμεων.
Λίγο πριν ξεκινήσει η διοργάνωση της εκδήλωσης στο Μνημείο του Λόφου της Δοϊράνης δημιουργήθηκε «διπλωματικό επεισόδιο». Στην είσοδο του Βρετανικού Μνημείου είχαν στηθεί και θα αποκαλύπτονταν δυο ενημερωτικές στήλες, η μια στα Αγγλικά και η άλλη στα Ελληνικά, για την παρουσία των Βρετανικών δυνάμεων στο Μακεδονικό Μέτωπο.
Στις στήλες αυτές υπήρχε και η εξής αναφορά: «…Οι τακτικοί στρατιώτες, τα μέλη της εθνοφρουράς και οι έφεδροι της Κοινοπολιτείας υπηρέτησαν όλοι εδώ, υποστηριζόμενοι από πολλά υγειονομικά και διοικητικής μέριμνας στρατεύματα, Μαλτέζους και Μακεδόνες εργάτες και Ινδούς οδηγούς μουλαριών…»!
Ο υπολοχαγός που διάβασε το κείμενο πριν την αποκάλυψη της στήλης ενημέρωσε το διοικητή της 71ης Ταξιαρχίας Νικόλαο Χιόνη, ο οποίος αντέδρασε άμεσα. Αμέσως επικοινώνησε με το διοικητή του Γ’ Σώματος Στρατού αντιστράτηγο Ηλία Λεοντάρη, ο οποίος κατευθύνονταν προς τη Δοϊράνη για τις εκδηλώσεις. Μόλις του διάβασε το κείμενο της στήλης ο αντιστράτηγος έδωσε εντολή να αποχωρήσουν όλες οι στρατιωτικές δυνάμεις, με το άγημα και τη φιλαρμονική, και να μεταβούν στο χώρο των Ελληνικών Στρατιωτικών Κοιμητηρίων, που βρίσκονται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από το Βρετανικό μνημείο.
Ο ταξίαρχος κ. Χιονής ενημέρωσε τον επικεφαλής της Βρετανικής αντιπροσωπείας για την προκλητική αναγραφή στη στήλη και αποχώρησε.
Λίγο αργότερα ξεκινούσε η εκδήλωση του Ελληνικού Στρατού στα ελληνικά στρατιωτικά κοιμητήρια με επιμνημόσυνη δέηση, επετειακή ομιλία και κατάθεση στεφάνων, με την παρουσία και του Μητροπολίτη Κιλκίς κ. Εμμανουήλ.
Στο τέλος της εκδήλωσης ο αντιστράτηγος κ. Λεοντάρης μίλησε στους συγκεντρωμένους για να τους εξηγήσει το γιατί άλλαξε το πρόγραμμα και αποχώρησε ο Ελληνικός Στρατός από το Βρετανικό Μνημείο: «Η αναγραφή στη στήλη είναι αντίθετη με την ιστορία μας και τις θέσεις της ελληνικής πολιτείας. Δεν έχουμε κανένα λόγο εναντίον κανενός νεκρού και τους τιμούμε απανταχού γης και ανεξαρτήτως εθνικότητος. Οι σημερινοί απόγονοι όμως των νεκρών αυτών δε φαίνεται να σέβονται όπως σέβονται οι άλλοι… Ενώ αναφέρονταν με ονομασίες κρατών, όταν έπρεπε να αναφερθούν στους Ελληνες χρησιμοποίησαν άλλη λέξη (σ.σ.: «μακεδόνες») που εμείς δεν την αποδεχόμαστε. Αυτός ο τόπος κατοικείται από Ελληνες», τόνισε ο αντιστράτηγος καταχειροκροτούμενος από τους συγκεντρωμένους.
Συγγνώμη λάθος!
Ο διευθυντής της Κοινοπολιτειακής Επιτροπής Στρατιωτικών Τάφων Μεσογείου κ. Ντέιβιντ Σάιμονς έδειχνε αρχικά ενθουσιασμένος από την παρουσία της μεγάλης αντιπροσωπείας του Ελληνικού Στρατού που θα λάμπρυνε τις εκδηλώσεις. Όταν ενημερώθηκε από τον ταξίαρχο κ. Χιονή για το κείμενο της στήλης και την απόφαση αποχώρησης εξεπλάγην. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε τελικά με την παρουσία μόνο των Βρετανών.
Με την ολοκλήρωσή της ο κ. Σάιμονς μας δήλωσε την θλίψη του για ό,τι συνέβη. Δήλωσε πως πρόκειται για ένα λάθος και μια αβλεψία που θα αποκατασταθεί άμεσα και μάλιστα την επόμενη ημέρα με την αντικατάσταση της ενημερωτικής στήλης.
«Η Επιτροπή λυπάται πολύ και ζητά συγνώμη για την αναστάτωση που δημιουργήθηκε από το κείμενο στις ενημερωτικές στήλες που τοποθετήθηκαν στο Μνημείο της Δοϊράνης. Οι στήλες θα αφαιρεθούν αμέσως. Η τελετή που είχε σχεδιασθεί να πραγματοποιηθεί στο Μνημείο και στο Ελληνικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο κατά προτροπή της Επιτροπής είχε στόχο την επίτευξη ευρείας τοπικής συμμετοχής στην επιμνημόσυνη εκδήλωση για την θυσία των Ελληνικών και Κοινοπολιτειακών δυνάμεων κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το γεγονός ότι αυτή η από κοινού επιμνημόσυνη εκδήλωση δεν έγινε εφικτό να πραγματοποιηθεί αποτελεί πράγματι ένα πολύ λυπηρό θέμα».
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες μας ο κ. Σάιμονς θα αποστείλει στο διοικητή του Γ’ Σώματος Στρατού επιστολή με την οποία θα εκφράζει τη θλίψη του για το συμβάν, ζητώντας παράλληλα και συγγνώμη.
Ο κ. Σάιμονς ήταν απόλυτα ειλικρινής στις αντιδράσεις και στα λόγια του. Απόλυτα σωστή όμως ήταν την ίδια στιγμή και η απόφαση του διοικητή του Γ’ Σώματος Στρατού. Σε μια απόσταση 500 μέτρων από τα ελληνοσκοπιανά σύνορα τέτοια «λάθη» δεν συγχωρούνται εύκολα, σε μια εποχή και σ’ έναν τόπο ευαίσθητο με τα εθνικά μας θέματα.
Πιστεύουμε κι ελπίζουμε πως του χρόνου τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά.
Περίεργα πηγαινέλα
Πάντως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής το γεγονός πως το τελευταίο διάστημα οι Σκοπιανοί έχουν «ανακαλύψει» τα στρατιωτικά βρετανικά κοιμητήρια και το Μνημείο στο Λόφο της Δοϊράνης και τα επισκέπτονται, ενώ μέχρι τώρα φαίνεται πως τους ήταν άγνωστα!
Πιστεύουν οι αφελείς πως η αναφορά περί «Μακεδονικού Μετώπου» έχει να κάνει με το κρατίδιό τους και την προσπάθειά τους να πείσουν περί «Μακεδονικού έθνους»; Μήπως θεωρούν πως η αναφορά στην επιτύμβια στήλη του Μνημείου για «…πεσόντες εν Μακεδονία και Σερβία 1915-1018…» αφορά τη δική τους «Μακεδονία»;
Μπορεί να είναι τόσο αφελείς;
Κώστας Τερζενίδης
