Παρασκευή, 17 Μαΐου 2024, 10:39:29 πμ
Τρίτη, 14 Απριλίου 2020 19:25

Το ιστορικό πλαίσιο της Δίκης του Χριστού

Γράφει ο Παναγιώτης Αδάμου.

Την εποχή του Χριστού η Ιουδαία, όπως και όλες οι χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα, βρίσκεται υπό την κυριαρχία της Ρώμης. Η πανίσχυρη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η πρώτη παγκόσμια – για τα μέτρα της εποχής – αυτοκρατορία της Ιστορίας, έχει ενοποιήσει υπό την εξουσία της έθνη και λαούς από την Ισπανία στη Δύση μέχρι τη Μεσοποταμία στην Ανατολή, και από τη Βρετανία στο Βορρά μέχρι την Αίγυπτο στο Νότο.

 

Μέσα σ' αυτόν τον τεράστιο χώρο, όπου τα οικονομικά και πολιτισμικά σύνορα έχουν καταργηθεί, μπορούμε να μιλήσουμε για την πρώτη ''παγκοσμιοποίηση'' της Ιστορίας.

Είναι η περίφημη ''pax romana'', η ''ρωμαϊκή ειρήνη''. Όμως η pax romana, όπως άλλωστε όλα τα ανθρώπινα,  έχει δύο όψεις: από τη μία, ειρήνη, ασφάλεια, σχετική ευημερία, εξάπλωση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Κι από την άλλη, κάτω από την επιφανειακή λαμπρότητα: εξαθλίωση των κατώτερων κοινωνικών τάξεων, έκρηξη των ανισοτήτων, μαζική επέκταση του θεσμού της δουλείας, ηθικός ξεπεσμός και αμείλικτη καταστολή από τα ρωμαϊκά όπλα κάθε αντίθεσης προς την εξουσία των καισάρων.

Αλήθεια, τι μπορούσε να αμφισβητήσει έμπρακτα ένα τέτοιο παντοδύναμο σύστημα; Μήπως μια ένοπλη εξέγερση; Μάλλον μάταιο. Τότε τι; Η απάντηση είναι προφανής: μια καινούρια ιδέα! Μια ιδέα που θα μιλούσε στο μυαλό και την ψυχή των ανθρώπων και θα τους οδηγούσε να δουν τα πράγματα διαφορετικά και να κάνουν επανάσταση: όχι επανάσταση του ξίφους εναντίον της ρωμαϊκής εξουσίας, αλλά της ψυχής εναντίον του κακού μας εαυτού, εναντίον των παθών μας. Μια επανάσταση συνειδήσεων και ψυχών, που τελικά θα παράσερνε τα πάντα στην πορεία της. Το ενδιαφέρον είναι ότι η ίδια η Ρώμη, με την ενοποίηση που είχε επιβάλει στον κόσμο, είχε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις γρήγορης διάδοσης αυτής της καινούριας ιδέας!

Και τι νέο έφερνε αυτή η καινούργια ιδέα, το κήρυγμα του Χριστού, από το οποίο αισθάνθηκαν να απειλούνται θανάσιμα οι εξουσίες της εποχής, δηλαδή το ιουδαϊκό ιερατείο και η ρωμαϊκή διοίκηση; Ο Χριστός δεν έφερε τίποτα λιγότερο από την ανακαίνιση του κόσμου: το γεγονός ότι δεν έκανε διάκριση μεταξύ των ομοεθνών του Ιουδαίων και των Ελλήνων, μεταξύ ελευθέρων και δούλων, μεταξύ πλουσίων και φτωχών και μεταξύ ανδρών και γυναικών διαβάστηκε από την εξουσία της εποχής ως βόμβα στα θεμέλια του καθεστώτος, της καθεστηκυίας τάξης. Αυτό, μαζί με το ''αγαπάτε αλλήλους'' και ''αγαπάτε ακόμη και τους εχθρούς σας'', ήταν μη ανεκτά και δεν του τα συγχώρησαν. Μερικοί μάλιστα, σιωπηρά, δεν του τα συγχωρούν μέχρι και σήμερα... Ο επικίνδυνος, λοιπόν, έπρεπε να εξοντωθεί.

Βασική κατηγορία της δίκης, που διεξήχθη χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, χωρίς πρακτικά και συνηγόρους, ήταν η βλασφημία, δηλαδή η καταγγελία ότι ο Ιησούς ισχυριζόταν ότι ήταν ο Υιός του Θεού (πράγμα που αποτελούσε θρησκευτικό έγκλημα για τους Εβραίους) και δεύτερον, το ότι δήθεν ισχυριζόταν ότι ήταν βασιλιάς (πολιτικό έγκλημα για τη ρωμαϊκή εξουσία). Γνωρίζουμε βέβαια ότι οι ιερείς, προκειμένου να εκβιάσουν τον διστακτικό Πόντιο Πιλάτο ώστε αυτός να βγάλει καταδικαστική απόφαση, έδωσαν έμφαση στο δεύτερο σκέλος της κατηγορίας, δηλαδή παρουσίασαν το Χριστό ως εξεγερμένο επαναστάτη απέναντι στην pax romana.

Τα γεγονότα που ακολούθησαν είναι γνωστά: η αγριότητα των βασανιστηρίων, η φρίκη της σταύρωσης, το ''άφες αυτοις''-η συγχώρεση επί του σταυρού. Το Πνεύμα επιβλήθηκε στην υλική βία. Ο ξυλουργός από τη Ναζαρέτ νίκησε τον Καίσαρα.

Διαβάζοντας τα γεγονότα της δίκης, έχουμε την εντύπωση ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ανθρώπους τυφλούς: ο Άννας, ο Καϊάφας, ο Πιλάτος, το πλήθος. Τυφλοί όλοι... Κάποια στιγμή, μάλιστα, ο Πιλάτος, αφού ο Ιησούς του λέει ότι όσοι αγαπούν την αλήθεια ακούνε τη φωνή του, του θέτει το ερώτημα ''τι είναι η αλήθεια''; Μα ο Χριστός δεν του απαντά και σιωπά. Τι να του απαντήσει άλλωστε... Ο Πιλάτος, το πρωί εκείνο, είχε την αλήθεια απέναντί του, την αντίκρυζε, μπορούσε να την αγγίξει. Μα δεν το κατάλαβε. Το ίδιο άλλωστε δεν συμβαίνει λίγο-πολύ με όλους μας;