Στο Ηλιόλουστο του Κιλκίς, την Παρασκευή 19 Αυγούστου 2011, στις 9 μμ θα γίνει μια εκδήλωση μνήμης: Μελάφτσα, Ηλιόλουστο: Μνήμη πρώτων.Τρία χρόνια έρευνας κατέληξαν σε ένα υλικό που αποτυπώνει τη φυσιογνωμία του χωριού διά των ανθρώπων που το κατοίκησαν από το 1921 έως τη δεκαετία του 1960.
Οι Καυκάσιοι που έφυγαν από το Φαχρέλ του Καρς το Νοέμβριο του 1920 πρωταγωνιστούν σ’ αυτήν την εκδήλωση μαζί με τα παιδιά τους και τα πρώτα εγγόνια τους.
Από κοντά και λίγες οικογένειες Βλάχων που ακολούθησαν στη δεκαετία του 1930.
Οικογενειακές φωτογραφίες, δημόσια έγγραφα, αδημοσίευτα ημερολόγια, ανέκδοτο μυθιστόρημα, αποκόμματα εφημερίδων συνθέτουν μαζί με τις πληροφορίες της γνωστής βιβλιογραφίας έναν πολύχρωμο πίνακα με τα πορτραίτα των περισσοτέρων από τους 100 περίπου ΠΡΩΤΟΥΣ κατοίκους του Ηλιολούστου.
Βασικό στοιχείο της εκδήλωσης και η παράλληλη πορεία στο χρόνο των δύο τόπων και των λαών που τους κατοίκησαν: Το Φαχρέλ του Καρς και το Ηλιόλουστο της Μακεδονίας.
Έρευνα, παρουσίαση του υλικού και οργάνωση: Σπύρος Λαζαρίδης.
Χορηγός της εκδήλωσης είναι ο Ποντιακός Σύλλογος Ηλιολούστου «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ».
Ιστορικό Αρχείο
Ηλιολούστου
Εδώ και τρία χρόνια ξεκίνησε μία προσπάθεια καταγραφής του αρχειακού υλικού που βρίσκεται, κυρίως, στα σπίτια των κατοίκων του Ηλιολούστου. Πολλές οικογένειες ανταποκρίθηκαν μέχρι τώρα και συγκεντρώθηκε ένα αξιόλογο υλικό που περιλαμβάνει
κοντά στις 3500 φωτογραφίες καθώς και σημαντικά έγγραφα.
Παράλληλα με τη συγκέντρωση αυτών των τεκμηρίων έγινε και βιβλιογραφική έρευνα που αφορούσε και στο ίδιο το χωριό στο βάθος του χρόνου και στο χωριό καταγωγής των τελευταίων κατοίκων του Ηλιολούστου, το Φαχρέλ του Καρς.
Η έρευνα αυτή απέδωσε εκπληκτικά στοιχεία, η μελέτη και επεξεργασία των οποίων έφερε στο φως έναν κατάλογο Φαχρελιτών οι οποίοι στα 1927 ήταν ήδη εγκατεστημένοι από επταετίας στην Ελλάδα. Ο κατάλογος περιέχει μόνον τα ονόματα των αρχηγών οικογενειών και τη διασπορά τους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και έχει ρητή αναφορά στον τόπο καταγωγής και εγκατάστασης.
Ένα άλλο μέρος της έρευνας έγινε σε αρχειακό υλικό δημοσίων υπηρεσιών και απέδωσε επίσης εκπληκτικά στοιχεία. Ο κατάλογος των αρχηγών οικογενειών του 1927 καταλήγει σε μία καταγραφή ΟΛΩΝ των κατοίκων του Ηλιολούστου στα 1929, κατανεμημένων σε
οικογένειες ώστε να αποδοθεί αγροτικός κλήρος.
Η συλλογή λοιπόν του υλικού αποσκοπεί κυρίως στο να σχηματιστεί ένα πορτραίτο των ΠΡΩΤΩΝ κατοίκων του Ηλιολούστου της τελευταίας περιόδου ζωής αυτού του χωριού, μετά δηλαδή το 1920.
Αναζητήθηκαν οι ΠΡΩΤΟΙ και καταγράφηκε η πορεία των οικογενειών τους έως και τους γάμους των παιδιών τους. Όταν περίπου ολοκληρώνεται ένας κύκλος με την επανεμφάνιση των ονομάτων τους σε εγγόνια και δισέγγονα. Άνθρωποι που τους σημάδεψαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι κι ένας εμφύλιος, προσφυγιά και εξορίες γι’ αυτούς και μετανάστευση για τα παιδιά τους.
Το χωριό κατοικείται εκτός από Καυκάσιους και από Βλάχους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν αργότερα στη δεκαετία του 1930. Έτσι η έρευνα καταγράφει και τις πρώτες οικογένειες των Βλάχων του Ηλιολούστου.
Μια πρώτη παρουσίαση του υλικού θα γίνει στο χωριό στις 19 Αυγούστου 2011, ημέρα Παρασκευή με έκθεση και προβολή.
Οριστική αποτύπωση του υλικού αναμένεται να γίνει αργότερα με την έκδοση ενός λευκώματος.
Πρόθεση του ερευνητή είναι να παραδώσει το σύνολο του υλικού στους αρμόδιους φορείς του χωριού ή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ώστε να αποτελέσει την πρώτη ύλη ενός στορικού Αρχείου Ηλιολούστου.
Σπύρος Λαζαρίδης
Γεννήθηκε το 1958 στο Ηλιόλουστο του Κιλκίς και από το 1967 μένει στη Θεσσαλονίκη. Τελείωσε το Φυσικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης και εργάζεται ως καθηγη¬τής στη Μέση Εκπαίδευση. Συ¬νεργάστηκε με ποιήματα, δοκίμια και μελέτες με τα περιοδικά: «Διαγώνιος», «Οδός Πανός», «Εντευκτήριο», «Τραμ», «Η λέξη», «2 τροχοί», «Θεσσαλονικέων πόλις», «Ο δημότης», «Δυτικώς», «Τάμαριξ», «ΠΟΛΗ».
Ποιήματά του ανθολογήθηκαν στη σειρά «Φωνές» των εκδόσεων Πρόσπερος, στο «Κατάλυμα νέων ποιητών της Θεσσαλονίκης 1980-1989» των εκδόσεων Μπιλιέτο, στο ιταλικό περιοδικό «Private», N. 24, Bologna, Italia, χειμώνας 2002-03 και στην ανθολογία «A century of Greek poetry 1900-2000», Cosmos Publishing, River Vale, New Jersey, 2004.
ΒΙΒΛΙΑ
Ποίηση:
1) Γλυκιές σφαιρούλες απ’ τ’ όμορφό σου όπλο, Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλο¬νίκη, 1986.
2) Λαίμαργο βλέμμα, Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 1990.
Μελέτες:
1) Η μοτοσυκλέτα στην ελληνική λογοτεχνία, Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσσα¬λονίκη, 1987˙ β΄ έκδοση, εκδ. Ζήτρος, Θεσ¬σαλονίκη, 1998.
2) Λεμπέτ, έκδοση της Άλλης Πλευράς, Θεσσαλονίκη, 1993.
3) Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι, ιστορική καταγραφή μέχρι το 1920, εκδ. Ζή¬τρος, Θεσ¬σαλονίκη, 1997.
4) Μέρες ποδοσφαίρου, έκδοση του Δήμου Σταυρούπολης, Θεσσαλο¬νίκη, 2002.
Λευκώματα:
1) Δι’ εγκαταστάσεως 1914, έκδοση του Δήμου Σταυρούπολης, Θεσ¬σαλονίκη, 2001˙ β΄ έκδοση 2005˙ ηλεκτρονική έκδοση, www.tsalimi.gr, 2007.
2) Βιβλία Σταυρουπολιτών, έκδοση του Δήμου Σταυρούπολης, Θεσσα¬λονίκη, 2002.
3) Ξορκίζοντας το κακό, έκδοση του Δήμου Σταυρούπολης, Θεσσαλο¬νίκη, 2002.
Ανθολογίες: 1 ) Ανθολόγιο Σταυρούπολης Ι, βλ. «Το Κλειδί της ΠΟΛΗΣ», ετήσια έκδοση του περ. ΠΟΛΗ, Δεκέμβριος 2005.
2) Ενδοσκεληδόν, ανθολογία έργων της ελληνικής λογοτεχνίας με ήρωες μοτοσυκλέτες και μοτοσυκλετιστές, εκδ. Ζήτρος, Θεσσαλονίκη, 2007.
Θέατρο: Ο Σταύρακας ηγάπησεν, έκδοση του Δήμου Ευόσμου, Θεσσαλονίκη, Νοέμ¬βριος 2001˙ ηλεκτρονική έκδοση, www.tsalimi.gr, 2007.
ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ
1) Το αυτοκίνητο στη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης, μελέτη, περ. «Η λέξη», αρ. 158, Αθήνα, Ιούλιος-Αύγουστος 2000.
2) Το υδραγωγείο του Λεμπέτ, μελέτη, περ. «Θεσσαλονικέων πόλις», αρ. 4, Θεσ¬σαλονίκη, Φεβρουάριος 2001.
3) Ιστορίες απ’ τα χώματα, διηγήματα, σε συνέχειες στο περ. «Δυτικώς» τα 13 πρώτα, από τον Μάρτιο 2001 έως τον Σεπτέμβριο 2003˙ όλα τα διηγήματα (17) στο διαδίκτυο, ως αναρτήσεις στο blog «το τσαλίμι», http://tsalimi.blogspot.com, από τον Σεπτέμβριο 2006 έως τον Οκτώβριο 2007.
