Το ίδιο και για τις ανθρώπινες ανάγκες που συνθέτουν τη ραχοκοκαλιά μιας χώρας και, που στα βασικά τους σημεία, είναι κοινές.
Στο έργο του «Πρωταγόρας» ο Πλάτων αναφέρεται σ’ ένα διάλογο μεταξύ του Σωκράτη και του σοφιστή Πρωταγόρα. Στη συζήτηση, που έγινε στην οικία του Καλλία, πήραν μέρος ο Κριτίας, ο Αλκιβιάδης και ο Ιπποκράτης. Το επίμαχο ζήτημα του διαλόγου ήταν, αν η ηθική και η αρετή μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διδασκαλίας στη βελτίωση των συνθηκών ζωής μέσα στην πόλη.
Στο συγκεκριμένο έργο παρουσιάζεται ο Πρωταγόρας ως ένας έμπορος γνώσης που δεν γνωρίζει από φιλοσοφία. Στην ερώτηση του Σωκράτη προς αυτόν, σε τι θα ωφεληθεί ο Ιπποκράτης, αν τον ακολουθήσει, ο Πρωταγόρας λέει ότι θα του διδάξει την πολιτική τέχνη, μέσω της οποίας θα διαπλάσει καλούς και αγαθούς πολίτες. Ο Σωκράτης δεν πείθεται και προβάλλει επιφυλάξεις, αντιτείνοντας ότι αυτά που επιθυμεί να του διδάξει, δεν είναι διδακτά, γιατί η αρετή δεν διδάσκεται, (ου διδακτόν εστί).
Ο Πρωταγόρας αντί απάντησης, διηγείται έναν μύθο με αναφορά στον Επιμηθέα, σχετικό με την επιβίωση του ανθρώπου που γνωρίζει την πολιτική τέχνη, μέρος της οποίας είναι και η πολεμική τέχνη και που έχει ως πεδίο εφαρμογής της τις πλατιές κοινωνίες όπου συναθροίζονται πολλοί. Οι πυλώνες της κοινωνίας –λέει- ότι είναι δύο: η αιδώς και η δίκη (δικαιοσύνη). Χωρίς αυτούς τους πυλώνες δεν στέκεται πόλη.
Στις μέρες μας η αιδώς, με τα όσα αποτρόπαια, είναι ανύπαρκτη και η δικαιοσύνη διχασμένη από τους ίδιους τους εκπροσώπους της, γεγονός που προκύπτει από τις αντίθετες δικ(χ)αστικές αποφάσεις αναφορικά με τα μεγαλύτερα σκάνδαλα που ταλανίζουν τν τόπο. Και το ερώτημα είναι, αν η δικαστική εξουσία είναι πράγματι ανεξάρτητη; Κι αν όχι, γιατί υπάγεται στην εκτελεστική-πρωθυπουργική εξουσία, πώς είναι δυνατόν στα αμιγώς πολιτικά θέματα να αποδίδεται δικαιοσύνη;
Εκείνο που παρατηρούμε στο διάλογο μεταξύ του Σωκράτη και του Πρωταγόρα είναι ότι και οι δύο μετακινούνται αμοιβαία από τις θέσεις τους, υιοθετώντας εν μέρει ο ένας την άποψη του άλλου, με την υπόσχεση να συνεχίσουν τη συζήτησή τους, μέχρι που να βρεθεί λύση. Αυτό σημαίνει πολιτισμός. Ο διάλογος να βελτιώνει το λόγο με βάση την κοινή λογική και το κοινό όφελος.
Στην πολιτική του σήμερα το πάθος για την εξουσία ξεπερνά κάθε λογική, καθώς περιορίζεται στο «εγώ» του ανθρώπου. Από τη μια η ιδεολογική διαφορά ανάμεσα στα κόμματα κι από την άλλη η (δια)προσωπική διαφορά ανάμεσα σ’ αυτά συνθέτουν ένα αντιφατικό παζλ, διακομματικό κι ενδοκομματικό συγχρόνως.
Η φράση του Δαυίδ «πάντες οι λαοί κρατήσατε χείρας» έχει την ίδια αξία και τώρα, όπως κι όταν ειπώθηκε πριν από 3.000 χρόνια. Όταν όμως η φράση αυτή ντύθηκε με τα χρώματα της πολιτικής, μέσω της γνωστής μαρξιστικής διατύπωσης, «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε», θεωρήθηκε αριστερή. Αποτέλεσμα; Άλλοι να συμφωνούν με τα δύο παραπάνω ρητά πολιτικά και άλλοι θρησκειολογικά, κι ας μιλούν για το ίδιο πράγμα.
Η γνωστή σε πολλούς φράση του Λένιν, «Όσοι δεν είναι μαζί μου είναι εναντίον μου», δογματική ίσως για μερικούς και ρεαλιστική για άλλους, δεν έχει τίποτα να προσθέσει στα λόγια του Ευαγγελιστή: «Όστις δεν είναι μετ’ εμού είναι κατ’ εμού και όστις δε συνάγει μετ’ εμού σκορπίζει». Σε τι άλλωστε διαφέρει η φράση του Χριστού, «Εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνον μένει. Εάν δε αποθάνη, καρπόν πολύ φέρει» από το «Ένας στο χώμα, χιλιάδες στον αγώνα;»
Σε τι ξεχωρίζει η χριστιανική ρήση «Αγάπα τον πλησίον σου» από την αρχαιοελληνική του Θαλή, «Αγάπα τον πλησίον σου μικρά ελαττούμενος;» Ποια είναι στην ουσία η διαφορά ανάμεσα στο χριστιανικό «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τους μισούσιν υμάς» από εκείνη του Κλεόβουλου, «Τον εχθρόν φίλον ποιείν κι ευεργετείν;»
Κανείς δεν γίνεται Βουδιστής, υιοθετώντας το γνωμικό του Βούδα ότι «Μεγαλύτερος νικητής είναι αυτός που νίκησε τον εαυτό του», ούτε όμως και Πλατωνιστής εκφράζοντας την ίδια σκέψη με τα λόγια του Πλάτωνα: «Νικάν αυτόν εαυτόν πασών νικών πρώτη και αρίστη». Αλήθειες υπάρχουν παντού, πέρα από σύνορα και ταμπού. Το θέμα είναι αν έχουμε εμείς τη δύναμη να υπερβούμε τα δικά μας όρια για να τις ανακαλύψουμε!
