Η Οντέσσα (Οδησσός)
Η Οντέσσα, η Οδησσός για μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του ελληνισμού, αφού εκεί συστάθηκε η Φιλική Εταιρεία. Στη θέση της σημερινής Οδησσού υπήρξε αρχαία Ελληνική αποικία, δεν πρέπει όμως να συγχέεται με τη συνώνυμή της αποικία στην θρακική ακτή, τη σημερινή Βάρνα. Η πόλη γνώρισε σύντομα μεγάλη ανάπτυξη, κυρίως στα πρώτα 50 χρόνια του 19ου αιώνα. Η ανάπτυξή της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Δούκα του Ρισελιέ, Την Οδησσό κατοίκησαν Ρώσοι, Ουκρανοί, Έλληνες, Βούλγαροι, Εβραίοι, Αλβανοί, Αρμένιοι, Ιταλοί, Γάλλοι. υπήρχε μία αρκετά οργανωμένη ελληνική παροικία στις αρχές του 19ου αιώνα. Μερικοί απέκτησαν μεγάλη περιουσία. Ηπειρώτες, όπως οι αδελφοί Ζωσιμάδες, ο Ζώης Καπλάνης, Νησιώτες όπως ο Θόδωρος Ροδακανάκης από την Χίο, ο Μαρής Βαλιάνος και ο Ιωάννης Βουτσινάς από την Κεφαλονιά, Θρακιώτες όπως ο Γρηγόριος Μαρασλής από τα Μαράσια του Έβρου και οι αδελφοί Κυριάκος, Σταμάτης Αλέξανδρος Κουμπάρη από την Μεσήμβρια της Αν. Ρωμυλίας. Αλλά και Πελοποννήσιοι όπως οι αδελφοί Σέκερη από την Τρίπολη κ.ά.
Από το 1878 έως το 1895 διατέλεσε κυβερνήτης της Οδησσού ο Γρηγόριος Μαρασλής, γόνος ενός ευκατάστατου εμπόρου της πόλης, που είχε συμμετάσχει στην ίδρυση της Φιλική Εταιρείας. Στο σπίτι του της οδού Κράσνη (πάροδος Ν. 18) ιδρύθηκε και συνεδρίαζε η Φιλική Εταιρεία και σήμερα είναι μουσείο Φιλικής Εταιρείας,. Ο Μαρασλής χρηματοδότησε με τμήμα της προσωπικής του περιουσίας μεγάλο αριθμό δημοσίων κτισμάτων στην Οδησσό. Είναι μεγάλος εθνικός μας ευεργέτης.
Για τη σπουδαιότητα του ελληνικού πληθυσμού στη ζωή της πόλης εκείνης της περιόδου, μιλάει το γεγονός ότι στο θυρεό της πόλης, που δόθηκε το 1798 στην Οδησσό, είχε την επιγραφή στην Ρωσική, την Ελληνική, την Ιταλική και τη Γερμανική γλώσσα. Επίσης στα 1803 ο Τσάρος Αλέξανδρος δημιούργησε το «Ελληνικό τάγμα της Οντέσσας» με δύναμη 670 ανδρών από Έλληνες και χριστιανούς Αρβανίτες.
Η ελληνική κοινότητα της Οντέσσας συνέχισε ακμάζουσα και τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι και σήμερα. να σημειώσουμε ότι υπάρχει το ελληνικό πάρκο της Οδησσού και η οδός Ελλήνων καθώς και το άγαλμα του Γρηγορίου Μαρασλή.

Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας στην Οντέσσα (Οδησσό).
Ο Ρήγας Φεραίος έσπειρε την θύελλα και ο ο Αδαμάντιος Κοραής διαμόρφωσε την κοσμοθεωρία κάτω από την επίδραση της Γαλλικής Επανάστασης.
14 Σεπτέμβρη του1814. Γεννήθηκε στην Οντέσσα η Φιλική Εταιρεία. Οι ιδρυτές της φιλικής Εταιρείας ήταν σεμνοί και άγνωστοι σε όλους τους πατριώτες. Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ και Εμμανουήλ Ξάνθος. Όλοι προέρχονταν από τα εμπορικά στρώματα. Ο Σκουφάς πλούσιος έμπορας της Οντέσσας ο Τσακάλωφ υπάλληλος του έμπορα Βασίλη Ξένη και ο Ξάνθος που ήταν γιος πλούσιου έμπορα γουναρικών της Μόσχας και σπούδαζε στο Παρίσι. Εκεί μπήκε στη μασονική στοά.
Τον Νοέμβρη του 1813 γύρισε στην Οντέσσα. Εκεί γνωρίστηκε και συνδέθηκε φιλικά με τον Τσκάλωφ και τον Σκουφά. Εκεί γεννήθηκε και η ιδέα να ιδρύσουν μια μυστική επαναστατική εταιρεία για να ενώσει όλους τους Έλληνες και να οργανώσει τον αγώνα.
Αφού έκαναν μερικές τελειοποιήσεις στη σύνθεσή της, έδωσαν την ονομασία «Φιλική Εταιρεία».
Στη Ρωσία όταν έγινε αργότερα γνωστή η ύπαρξή της την έλεγαν «Γκεταιρίγια». Η διαφορά στην προφορά ερμηνεύεται με το ότι μερικές λέξεις της νεοελληνικής γλώσσας, προφέρονταν τότε στη Ρωσία με τρόπο αρχαιοελληνικό. Έλεγαν λογουχάρη «Γκελλάδα» αντί για «Ελλάδα» και «Γκέλληνες» αντί «Έλληνες».
Στην επεξεργασμένη σύνθεση που έκαναν οι ιδρυτές της είχαν επίδραση οι οργανωτικές αρχές των Καρμπονάρων, των Ιακωβίνων , των Μασόνων και των Δεκεμβριστών.
* Οι Καρμπονάροι ήταν μυστικές επανασατατικές οργανώσεις-εταιρείες που ιδρύθηκαν το 19ο αιώνα στην Ιταλία. Οι Ιταλοί καρμπονάροι επηρέασαν πολλές άλλες επαναστατικές ομάδες στην Ισπανία, τη Γαλλία, τη Ρωσία (Δεκεμβριστές π.χ.)
* Οι Ιακωβίνοι με παλαιότερη ονομασία Εταιρεία Φίλων του Συντάγματος ήταν πολιτική ομάδα κατά τη Γαλλική Επανάσταση.
* Οι Δεκεμβριστές, όπως αποκλήθηκαν, ήταν Ρώσοι επαναστάτες στο πρώτο τέταρτο του 19ου αιώνα, οι οποίοι σχεδίασαν και τελικά υλοποίησαν ένα καθαρά στρατιωτικό κίνημα με στόχο την κατάργηση του φεουδαρχικού συστήματος της Αυτοκρατορικής Ρωσίας.
* Η Μασονία, επίσης γνωστή ως Ελευθεροτεκτονισμός, ως αδελφότητα αντιπροσωπεύει την εξέλιξη των επαγγελματικών στοών. Ήδη από τα τέλη του 14ου αιώνα οι αρχιμάστοροι χτίστες μαζεύονταν σε καλύβες, που ως χώροι συγκέντρωσης αποτελούσαν στοές, για να τραφούν και να αναπαυτούν. Εν καιρώ, οι στοές άρχισαν να αναπτύσσουν πρώιμες τελετές μύησης μαθητών και εισήγαγαν τη μυστική λέξη αναγνώρισης ως μέσο απόδειξης της ιδιότητας του μέλους στοάς και ως διαπιστευτήριο της επαρκούς εκπαίδευσης στην τέχνη του λιθοξόου. Στις αρχές του 16ου αιώνα οι στοές, λόγω της φθίνουσας πορείας τους, άρχισαν να δέχονται στους κόλπους τους και άνδρες οι οποίοι δεν ήταν λιθοξόοι, αλλά μέλη βασιλικών Οίκων και ευγενείς ή απλώς ανθρώπους που ήθελαν να ξεφύγουν από τον θρησκευτικό φανατισμό της εποχής και να δομήσουν μια καλύτερη κοινωνία βασισμένη στην ανεκτικότητα και την ειρηνική συνύπαρξη.

Η οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας
Η Φιλική Εταιρεία δανείστηκε από τους Μασόνους και τους Καρμπονάρους «τα στοιχεία που εξασφάλιζαν την εχεμύθεια και την προφύλαξη από προδοσίες»6. Η δομή της Εταιρείας προέβλεπε μια συγκεκριμένη ιεραρχία για τα μέλη της με τέσσερις - αρχικά - κατηγορίες: οι τρεις τελευταίες μπήκαν ύστερα από την ίδρυση της Εταιρείας το 1918.
1. Οι αδελφοποιητοί ή βλάμηδες.
2. Οι συστημένοι.
3. Οι ιερείς.
4. Οι ποιμένες.
5. Οι αρχιποιμένες.
6. Οι αφιερωμένοι.
7. Οι αρχηγοί των αφιερωμένων.
Αυτοί που έμπαιναν με τον βαθμό του αδελφοποιτού έδιναν τον λεγόμενο μικρό όρκο:
«Ορκίζομαι εις το όνομα της αληθείας και της δικαιοσύνης, ενώπιον του Υπερτάτου Όντος, να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα το μυστήριον, το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ό,τι ερωτηθώ».
Όταν γινόταν αυτό, τότε ο κατηχητής πλησίαζε τον υποψήφιο στον ιερέα και τον ρωτούσε:
«Είναι αληθινά, αδελφέ, αυτά που μου επανέλαβες τρεις φορές;»
«Είναι και θα είναι αληθινά και για την ασφάλειά τους ορκίζομαι στο Ευαγγέλιο», απαντούσε ο υποψήφιος. Την ίδια περίπου ερώτηση, έκανε και ο κληρικός και αφού έπαιρνε καταφατική απάντηση, τον όρκιζε στο Ευαγγέλιο, δίχως να γνωρίζει την ουσία της υπόθεσης».
Για τον κύριο όρκο ρωτούσε ο κατηχητής τον κατηχούμενο ότι εάν δεν αισθάνεται δυνατός μπορεί να ανακαλέσει. «Όλα τα στοχάστηκα και στέργω» απαντούσε ο κατηχούμενος. Μετά από αυτό έδινε τον κύριο όρκο στο μισοσκόταδο με ένα κερί αναμμένο. Ο όρκος κατέληγε ως εξής:
Τέλος πάντων ορκίζομαι εις Σε, ω ιερά πλην τρισάθλια Πατρίς ! Ορκίζομαι εις τας πολυχρονίους βασάνους Σου. Ορκίζομαι εις τα πικρά δάκρυα τα οποία τόσους αιώνας έχυσαν και χύνουν τα ταλαίπωρα τέκνα Σου, εις τα ίδια μου δάκρυα, χυνόμενα κατά ταύτην την στιγμήν, και εις την μέλλουσαν ελευθερίαν των ομογενών μου ότι αφιερώνομαι όλως εις Σε. Εις το εξής συ θέλεις είσαι η αιτία και ο σκοπός των διαλογισμών μου. Το όνομά σου ο οδηγός των πράξεών μου, και η ευτυχία Σου η ανταμοιβή των κόπων μου. Η θεία δικαιοσύνη ας εξαντλήσει επάνω εις την κεφαλήν μου όλους τους κεραυνούς της, το όνομά μου να είναι εις αποστροφήν, και το υποκείμενόν μου το αντικείμενον της κατάρας και του αναθέματος των Ομογενών μου, αν ίσως λησμονήσω εις μίαν στιγμήν τας δυστυχίας των και δεν εκπληρώσω το χρέος μου. Τέλος ο θάνατός μου ας είναι η άφευκτος τιμωρία του αμαρτήματός μου, δια να μη λησμονώ την αγνότητα της Εταιρείας με την συμμετοχήν μου».
Με το πέρας του όρκου ο μυητής ακουμπούσε το δεξί του χέρι στον ώμο του μειούμενου και δήλωνε με κάθε επισημότητα:
«Ενώπιον του αοράτου και πανταχού παρόντος αληθινού Θεού,. του καθ' αυτό δικαίου, του εκδικούντος την παράβασιν και παιδεύοντος την κακίαν, καθιερώνω κατά τους κανόνας της Φιλικής Εταιρείας τον (ονοματεπώνυμο) εκ πατρίδος (τόπος καταγωγής), ετών (ηλικία) και επαγγέλματος (τάδε) και δέχομαι τούτον ιερέα, καθώς εδέχθην τούτον εις την Εταιρείαν των Φιλικών».[13]
Το κερί έσβηνε και φυλασσόταν ευλαβικά,
Ο μυστικός κώδικας των Φιλικών Όταν δύο πατριώτες συναντιόνταν και ήθελαν να εξακριβώσουν αν είναι μέλη  στο μυστικό της Φιλικής μεταχειρίζονταν τον παρακάτω συνθηματικό τρόπο: Ο ένας έβαζε την αριστερή παλάμη του μέσα στη δεξιά κι έκανε τάχα, πως έπλενε τα χέρια του. Ο άλλος έπρεπε αμέσως να βάλει τα δύο δάχτυλα του δεξιού του χεριά μέσα στην αριστερή χούφτα. Αυτό ήταν το πρώτο σημείο αναγνώρισης. Αν τώρα ο πρώτος ήθελε να κουβεντιάσει με τον δεύτερο για ζητήματα της Φιλικής έπρεπε πρώτα να βάλει κι αυτός τα δύο δάχτυλα του δεξιού του χεριού στην αριστερή του παλάμη και μετά να πιάσει και τα δύο χέρια του συντρόφου του, λέγοντας: -Έχεις κανένα τσιμπούκι; Ο δεύτερος έπρεπε απαραίτητα ν’ απαντήσει: -Τσιμπούκι; Όχι! Έχω όμως τσαρούχι!…

Η μυστική «Αόρατη Υπέρτατη Ανώτερη Αρχή»
Πολλοί ρωτούσαν να μάθουν ποια ήταν η αόρατη υπέρτατη αρχή. Το κεντρικό όργανο καθοδήγησης της Εταιρεία είχε κάθε λόγο να κρατάει τη σύνθεσή του μυστική. Σήμερα εμείς πια ξέρουμε ότι η μυστική Υπέρτατη αόρατη αρχή δεν ήταν ούτε ο Καποδίστριας, ούτε ο Υψηλάντης, ούτε ο Τσάρος. Υπέρτατη αρχή ήταν οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας. Α. Τσακάλωφ από τα Γιάννινα, Ε. Ξάνθος από την Πάτμο, Ν. Σκουφάς από την Άρτα, ο Μοσχοβίτης έμπορος Αντώνης Κομιτζόπουλος από την Φιλιππούπολη της Αν. Ρωμυλίας, ο επίσης έμπορος από την Μόσχα Νικόλαος Πατσιμάδης από τα Γιάννινα, ο έμπορος της Κωνσταντινούπολης Παναγιώτης Σέκερης από την Τρίπολη, ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος από την Ανδρίτσαινα, ο δραγουμάνος του Ρώσικου Προξενείου στο Βουκουρέστι Γεώργιος Λεβέντης, ο λόγιος και διαφωτιστής Άνθιμος Γαζής από τις Μηλιές Πηλίου, ο Φαναριώτης Γεώργιος Μάνος και ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος ή Παπαφλέσσας.
Κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων ετών της δράσης των Φιλικών, δηλ. από τα τέλη του 1814 ως τα τέλη του 1817, οι μυήσεις ήταν μόλις 42. και είχαν γίνει όλες στη Ρωσία Οι αθρόες μυήσεις άρχισαν από το 1818 και συνεχίστηκαν με ολοένα και αυξανόμενους ρυθμούς ως το 1821. Ο συνολικός αριθμός των μελών της Φιλικής Εταιρείας που περιλαμβάνονται σε όλους τους καταλόγους ανέρχεται στους 1033.

Υψηλάντες-Ξιφιλίνοι
Η Φιλική Εταιρεία απευθύνθηκε κατ’ αρχήν στον Ιωάννη Καποδίστρια υπουργό του Τσάρου από την Κέρκυρα να αναλάβει την αρχηγία του αγώνα. Κι αυτό γιατί, εκτός από την ευγενική του καταγωγή και  την λαμπρή του σταδιοδρομία στην υπηρεσία του τσάρου Αλεξάνδρου Α΄, είχε ήδη δείξει τα πατριωτικά του αισθήματά τόσο κατά τη θητεία του ως Γραμματέας της Επτανήσου Πολιτείας (1803-1807), όσο και ως ο ιθύνων νους της Φιλομούσου Εταιρείας της Βιέννης. Για όλους αυτούς τους λόγους ο Καποδίστριας φάνταζε ως η ιδανική λύση για την ανάληψη της «αρχηγίας» της Φιλικής Εταιρείας.
Ο Καποδίστριας αποποιήθηκε και τους πρότεινε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη που είχε επίσης υψηλή θέση στο παλάτι του Τσάρου. Ήταν γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη οσποδάρου της Βλαχίας και της Ελισάβετ Βακαρέσκου με καταγωγή από την Ήπειρο.
Σύμφωνα με την παράδοση η καταγωγή της επιφανούς οικογένειας Υψηλάντη ανάγεται στους υστεροβυζαντινούς χρόνους, από την οικογένεια των Ξιφιλίνων Υψηλαντών. Ως μέλη της αναφέρονται δύο πατριάρχες της Κωνσταντινούπολης: ο Ιωάννης Η’ Ξιφιλίνος Υψηλάντης και ο Γεώργιος Β’ Ξιφιλίνος Υψηλάντης. Το 1204 όταν η Κωνσταντινούπολη καταλήφθηκε από τους Φράγκους, οι Ξιφιλίνοι κατέφυγαν στην Τραπεζούντα μαζί με τους Κομνηνούς και ίδρυσαν την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Με το γάμο του Κωνσταντίνου Ξιφιλίνου Υψηλάντη και της κόρης του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού, οι δύο οικογένειες συγγένεψαν και προήλθε ο κλάδος των Υψηλαντών Κομνηνών. Μετά την κατάλυση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας το 1461 από τον Μωάμεθ Β’, η οικογένεια χάθηκε από το προσκήνιο και εμφανίστηκε πάλι στα μέσα του 17ου αιώνα όταν πολλά μέλη της οικογένειας είχαν καταλάβει διάφορα υψηλά αξιώματα. Οι Υψηλάντες είχαν κλίση στη στρατιωτική σταδιοδρομία και οι Ξιφιλίνοι στην Ιεροσύνη.
Ο Υψηλάντης γεννήθηκε το 1792 στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας το 1828 στη Βιέννη. Το 1810 κατατάχτηκε με το βαθμό του ανθυπίλαρχου (ανθυπολοχαγός του Ιππικού) στο σώμα των εφίππων σωματοφυλάκων του Τσάρου Αλέξανδρου Α΄ της Ρωσίας. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα, όπου στη μάχη της Δρέσδης, (27 Αυγούστου 1813 ν.ημ.), έχασε το δεξί του χέρι (21 ετών). Το 1814-1815 συμμετείχε και αυτός ως μέλος της αυτοκρατορικής ακολουθίας στο Συνέδριο της Βιέννης με το βαθμό του υποστράτηγου.
Ο Αλ. Υψηλάντης είχε γνωριμία με πολλούς Δεκεμβριστές και έγινε μασόνος το 1810. Η σχέση του Υψηλάντη με τη Φιλική Εταιρεία ήταν ότι ο αδελφός του Νικόλαος μπήκε σ’ αυτή το 1918 στο Κισνόβι. μυητής του ήταν ο συγγενής της οικογένειας Γαβριήλ Κατακάζης. Στα 1819 ο Νικόλαος μύησε τον αδελφό του Γεώργιο και εκείνος τον αδελφό του Δημήτριος το 1820.
Ο Αλ. Υψηλάντης ήταν άνθρωπος αγαθός και ονειροπόλος, ευσυγκίνητος και ενθουσιώδης. Είχε θέσει σκοπό της ζωής του την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους. Για τον λόγο αυτό δέχτηκε αμέσως την αρχηγία του αγώνα. Επειδή δεν ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας, έπρεπε πριν αναλάβει την αρχηγία να γίνει μέλος της.
Στα αφιερωματικά του, δηλαδή στο βιογραφικό του προς την Φ. Εταιρεία αναφέρει σαν πατρίδα του την Κωνσταντινούπολη και την Θράκη.
Ο Υψηλάντης δεν ήταν μόνο φλογερός πατριώτης, αλλά και προοδευτικός από πεποίθηση. Ενίσχυε την προοδευτική πτέρυγα της Φιλικής Εταιρείας. Σ’ αυτή ανήκε ο Σκουφάς, ο Παπαφλέσσας, οι ατρόμητοι καπεταναίοι των κλεφτών Κολοκοτρώνης και Αναγνωσταράς και ο Χριστόφορος Περραιβός ένας από τους λίγους συναγωνιστές του Ρήγα Φεραίου που γλίτωσαν. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η αλληλογραφία του με τον εταιριστή της Οδησσού Σταμάτη Κουμπάρη από την Μεσήμβρια της Αν. Ρωμυλίας. Σε μια από τις επιστολές του γράφει:
«Εμείς Έλληνες, είμαστε τέκνα της Ελλάδας, εμάς κράζει να την λευτερώσουμε. Έχετε πάντοτε προ οφθαλμών αδελφοί ομογενείς, ότι ξένος δε βοηθάει ξένο, χωρίς μεγαλότατα κέρδη»

Ο Γκριγκόρι Άρς
Ήταν φλογερός φιλέλληνας. Είναι ο Ρώσος που μας έμαθε ελληνική ιστορία όπως έγραψε σε άρθρο της εφημερίδας «Νέα» ο Νικολόπουλος Γιάννης στις 22 Σεπτέμβρη του 1917. Πραγματεύθηκε στην έκταση μιας ολόκληρης ζωής τη Νεότερη Ιστορία των Ελλήνων. Ειδικότερα, ενέκυψε στην εξέταση της Ελληνικής Επανάστασης, στην οποία και εντόπισε τον αγώνα για την αποτίναξη της τυραννίας - τόσο της εξωτερικής όσο και της εσωτερικής: επέμεινε, μάλιστα, να διακρίνει τις βαθύτερες δυνάμεις που ώθησαν στην εξέγερση, οι οποίες και συνάπτονταν με την βούληση της απελευθέρωσης από κάθε βίαιο καταναγκασμό.
Γεννήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 1925 στην πόλη Αρχάνγκελσκ (Αρχάγγελος) στη Βόρεια Ρωσία.
Το 1965 το φως της δημοσιότητας βλέπει η μελέτη του «Η μυστική οργάνωση «Φιλική Εταιρεία». Η ιστορία του αγώνα της Ελλάδος για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού». Το 1969 υποστηρίζει, στο Ινστιτούτο Σλαβικών και Βαλκανικών Σπουδών της Ακαδημίας Επιστημών της Ε.Σ.Σ.Δ., υφηγεσία, η οποία μετέπειτα εκδίδεται σε βιβλίο με τίτλο: «Το εταιρικό κίνημα στη Ρωσία. Ο απελευθερωτικός αγώνας του ελληνικού λαού στα αρχές του 19ου αι. και οι ρώσο-ελληνικές σχέσεις» (Μόσχα, 1970). Σημαντικά, επίσης, και αξιομνημόνευτα έργα του αποτελούν οι μονογραφίες «Ο Ιωάννης Καποδίστριας και το ελληνικό εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα. 1809-1822» (Μόσχα, 1976) και «Ο Καποδίστριας και η Ρωσία (1809-1822)», (Αγία Πετρούπολη, 2003).
Καθηγητής της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης και μετά επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Σλαβικών Σπουδών της Ακαδημίας Επιστημών Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το 2005 το Πανεπιστήμιο Αθηνών τον ανακήρυξε σε επίτιμο καθηγητή. Πέθανε το 2007 σε ηλικία 92 ετών.

Ο Ρωσικός λαός και η ελληνική επανάσταση.
Ιδιαίτερα μεγάλη εντύπωση προξένησε η Ελληνική Επανάσταση στη Ρωσία. Συγκίνησε όλα τα στρώματα της Ρωσικής κοινωνίας. Τον ηρωικό αγώνα των Ελλήνων χαιρέτησε ένθερμα ο μεγάλος φιλέλληνας Ρώσος ποιητής Ελεξ. Πούσκιν..

Σηκώσου ω Ελλάδα, σηκώσου!
Άσκοπα δεν έβαλες τα δυνατά,
Άσκοπα δεν τίναξε τη προσβολή
Ο Όλυμπος, η Πίνδος και οι Θερμοπύλες.
-----------
Χώρα ηρώων και θεών
Έσπασες της σκλαβιάς της αλυσίδες,
Τους φλογερούς τους στίχους τραγουδώντας
Του Τυρταίου, Μπάυρον και Ρήγα*

*τους στίχους αυτούς του μετέφερε στη γλώσσα μας ο μεγάλος μας ποιητής Κώστας Βάρναλης
Εμπρός, Ελλάδα
Εμπρός, στυλώσου, Ελλάδα επαναστάτισσα,
βάστα γερά στο χέρι τ’ άρματά σου!
Μάταια δεν ξεσηκώθηκεν ο Όλυμπος,
η Πίνδο, οι Θερμοπύλες δόξασμά σου.
Απ’ τα βαθιά τους σπλάχνα ξεπετάχτηκεν
η λεφτεριά σου ολόφωτη, γενναία
κι απ’ τον τάφο του Σοφοκλή, απ’ τα μάρμαρα
της Αθήνας, πάντα ιερή και νέα.
Θεών κ’ ηρώων πατρίδα, σπάζεις άξαφνα
το ζυγό σου και την ενάντια Μοίρα
με τον ηχό, που βγάνει του Τυρταίου σου,
του Μπάιρον και του Ρήγα η άξια λύρα.

Υ.Γ. Καταπιάστηκα να κάνω ένα αφιέρωμα μέσα από τεράστια αρχεία τόσο της Οδησσού της Τσαρικής Ρωσίας, όσο ιδιαίτερα μέσα από αρχεία ιστοριογραφία της Σοβιετικής Ένωσης όπως η Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης αλλά προπάντων από το θαυμάσιο Βιβλίο του Γκριγκόρι Αρς «Η μυστική οργάνωση «Φιλική Εταιρεία». Δύσκολο εγχείρημα…

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:

- Συνεδρίαση των Φιλικών από το Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό

- Το σπίτι του Γρ. Μαρασλή στην Οδησσό όπου ιδρύθηκε και συνεδρίαζε η Φιλική Εταιρεία. Σήμερα Μουσείο Φιλικής Εταιρείας

- Ορκωμοσία φιλικού (μάλλον του Κολοκοτρώνη)