Μερικές από τις σπουδαιότερες  πόλεις της αρχαίας Θράκης ήταν:
Το Δίον στην Πιερία, η Σίρις (Σέρρες) και Σκούποι (Σκόπια) στην Παιονία, η Αρέθουσα, η Σίνδος και η Κρίστων στη Μυγδονία,  στη Σιθωνία η Ποτίδαια (αποικία των Κορινθίων 7ου π.χ. αιώνα), η Σάνη, τα Στάγειρα (στη σημερινή Ολυμπιάδα),η Αμφίπολη (αποικία των Αθηναίων στις εκβολές του Στρυμώνα, τα Άβδυρα, η Μαρώνεια, η ίσμαρος, ο Δορίσκος στην σημερινή περιοχή των παραλίων της Δ. Θράκης, η Αίνος, στην Αν. Θράκη, η Καλλίπολη, η Κριθωτή (σημερινή Κριθιά) στη Χερσόνησο της Καλλίπολης, η Ηράκλεια (Πέρινθος), η Βισάνθη (Ραιδεστός), η Σηλυβρία, το Βυζάντιο στην Προποντίδα, η Βιζύη, η Αγχίαλος, η Απολλωνία (Σωζόπολη), η Μεσήμβρια περί την Μαύρη Θάλασσα και στα ενδότερα της Βόρειας Θράκης η Σαρδική (Σόφια), η Ουσκουδάμα (Ανδριανούπολη), η Ναισός (Νίσσα).

Φιλόσοφοι-προσωπικότητες
της Αρχαίας Θράκης
Εκτός από τους ραψωδούς, ποιητές και μυθικούς βασιλείς η Θράκη ανέδειξε κατά την αρχαιότητα και πολλές προσωπικότητες των γραμμάτων και επιστημών:                                             
Αίσωπος: Καταγόταν από τη Μεσημβρία της Θράκης. Οι μύθοι του είναι παγκοσμίως γνωστοί και θεωρείται πατέρας των  μυθοποιών.
Δημόκριτος:Γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης(Ν. Ξάνθης σήμερα), περί το 470-465 π.χ. και πέθανε το 361 π.χ.. Μέγας Ατομικός Φιλόσοφος εμπνευστής και πατέρας της ατομικής θεωρίας.
Λεύκιππος: Γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης τον 5ο π.χ. αιώνα. Φιλόσοφος,  συνιδρυτής της ατομικής θεωρίας με τον Δημόκριτο, ίσως και δάσκαλος του.
Αρίσταρχος! Γεννήθηκε στη Σαμοθράκη (220-145 π.χ.). Οξυδερκής, Διάσημος Γραμματικός και κριτικός. Εκπαίδευσε 40 Γραμματικούς τους «Αριστάρχειους».
Βίων: Γεννήθηκε στα Άβδηρα Θράκης (430-370 π.χ.), Μαθηματικός, Αστρολόγος,
Μετεωρολόγος, μαθητής του Δημόκριτου.
Θουκυδίδης: (460-397 π.χ.) Υιός του Ολόρου, Θρακιώτη Βασιλιά ή πλουσίου κτηματία , Στρατηγός των Αθηναίων και Μεγάλος Ιστορικός  που έζησε και έγραψε τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.χ.). Έζησε στη Θράκη τα τελευταία χρόνια της ζωής του   στα κτήματα του στην περιοχή της Αμφίπολης- Σκαπτή Ύλη, στις εκβολές του Στρυμόνα ποταμού. Δεν επέστρεψε στην Αθήνα διότι οι Αθηναίοι τον θεώρησαν υπεύθυνο για την κατάληψη της Αμφίπολης από τον Βρασίδα (Στρατηγό των Πελοποννησίων) και τον απείλησαν με βαριά τιμωρία,
Πρωταγόρας: (485-410 π.χ.) Γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης. Ένας από τους διασημότερους Σοφιστές της Αρχαιότητας, σύγχρονος του Σωκράτη. Είπε το «μέτρο όλων των πραγμάτων είναι ο άνθρωπος»
Σπάρτακος: Θρακιώτης νομαδικού γένους ,ρωμαλέος, συνετός, πράος και μέγας πατριώτης. Αιχμάλωτος των Ρωμαίων, ανδρείος μονομάχος,  διέφυγε από την Καπύη όπου ήταν φυλακισμένος και το 71π.χ. ηγήθηκε των εξεγερθέντων σκλάβων κατά των Ρωμαίων. Έπεσε μαχόμενος στη μάχη της Απουλίας. Παγκοσμίως γνωστός από την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία.
Υπήρξαν και πολλοί άλλοι ονομαστοί άνδρες από την Αρχαία Θράκη όπως:
Ο ιατρός Ηρόδικος από τη Συλίβρια, ο γλύπτης Παιόνιος από τη Μένδη της Αν. Θράκης, ο Γραμματικός Διονύσιος από το Βυζάντιο, ο Ευμένης ο Καρδιανός και πολλοί άλλοι.
Θρακικής καταγωγής από μητέρα ήταν οι Αθηναίοι Στρατηγοί:
Θεμιστοκλής της Αβρότονος , ο Κίμωνας της Ηγησιπύλης, ο Τιμόθεος, ο Χαρίδημος       και ο Ιφικράτης (ο οποίος είχε και σύζυγο Θρακιώτισα), όπως και ο Στρατηγός Μιλτιάδης.   Επίσης Θρακιώτισα ήταν και η μητέρα του  κωμικού Αντισθένη και Θρακιώτης ο πατέρας του Πιττακού (650-570 π.χ.) ενός από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας, που γεννήθηκε και διέπρεψε στη Μυτιλήνη.

Θράκες Ολυμπιονίκες
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες κατά την αρχαιότητα, που τελούνταν  στην Ολυμπία της Πελοποννήσου, με τη συμμετοχή μόνο Ελλήνων αθλητών, η Θράκη ανέδειξε τους εξής Ολυμπιονίκες:
Θεαγένης στην πυγμή 480 π.χ., Δαμασίας σταδίου 320 π.χ., Λάμπος τέθριππο 300π.χ.,
Δημοκράτης ο Τενέδιος στην πάλη 220π.χ. και άλλοι 6 Θρακομακεδόνες.

Μερικοί μυθικοί βασιλείς και ηγεμόνες της αρχαίας Θράκης:
Λυκούργος: ηρωικός Βασιλιάς των Βιστόνων Θρακών.
Διομήδης: Ανδρείος Βασιλιάςτων Βιστόνων Θρακών, γνωστός από τις άγριες φοράδες του και τους άθλους του Ηρακλή.
Καθώς και οι: Τηρέας, Φινέας, Ατρέας, Σίθων, Ακάμας, Μάρων, Πυραίχμης, Πολυμήστωρ, Ρήσος κ. ά.

Χαρακτηριστικά των αρχαίων Θρακών
Οι πληροφορίες των αρχαίων για τους Θράκες ποικίλλουν. Στον Όμηρο αναφέρονται ως δίκαιοι, φιλήσυχοι και λιτοδίαιτοι. Άλλοι γράφουν πως ήσαν φιλήδονοι και οινοπότες. Ο Θουκυδίδης, που ήταν Θραξ από τον πατέρα του κι έζησε το 2ο ήμισυ της ζωής του στη Θράκη, τους χαρακτηρίζει λαό μαχητικό. Ο Μένανδρος γράφει ότι μεταξύ των Θρακών ίσχυε η πολυγαμία, πράγμα που δημιουργούσε δημογραφικά προβλήματα με ιδιότυπες κοινωνικές προεκτάσεις (π.χ. πώληση γυναικών και παιδιών, θρήνοι κατά τη γέννηση των παιδιών, χαρές και χοροί όταν πέθαινε κάποιος). Οι νεκροί καιγόταν και οι τάφοι των πλουσίων καλύπτονταν με τύμβους. Για να υποδηλώσουν την ευγενή καταγωγή τους συνήθιζαν να στιγματίζουν το σώμα τους, να κάνουν, δηλαδή, «τατουάζ». Ο οπλισμός τους, όπως μαθαίνουμε από τον Ηρόδοτο, ήταν ελαφρύς μικρές ασπίδες (πέλτες), ακόντια και κοντά εγχειρίδια. Δεν είχαν ανεπτυγμένη οικονομία. Ζούσαν κυρίως από τον πόλεμο. Μόνο όταν δημιουργήθηκαν μεγάλα ελληνικά κέντρα στις παραλιακές περιοχές, αρχίζει ν’ αναπτύσσεται η υλοτομία, η γεωργία, η κτηνοτροφία και η μεταλλουργία με κέντρο τη Σπαπτή ‘Υλη του Παγγαίου.
Μπορεί οι Θράκες να πήραν πολλά πολιτιστικά στοιχεία από τη Νότια Ελλάδα, έδωσαν όμως σ’ αυτήν κάτι πολύ σημαντικότερο: την ορφική λατρεία και τη διονυσιακή λατρεία από την οποία γεννήθηκαν η αρχαία μουσική, τα αρχαία μυστήρια, η αρχαία ποίηση και ειδικά στο Νότο, εκτός από τα μυστήρια, και πολλές άλλες θεότητες, κυρίως χθόνιες. Είναι ενδεικτικό ότι ο Εύμολπος, γιος του Μουσαίου, θεωρείται ιδρυτής των Ελευσινίων Μυστηρίων, και ο Ορφεύς, των ορφικών μυστηρίων. Τα παραπάνω ονόματα (Μουσαίος, Εύμολπος, Ορφεύς) δείχνουν πως οι ποιητικές καταβολές του ελληνικού κόσμου έχουν αφετηρία τις θρακικές τελετές. Είναι ακόμη ενδεικτικό ότι οι Θράκες μετείχαν στις εορτές των Αθηναίων. Στο περίφημο προοίμιο της “Πολιτείας του Πλάτωνα ο Σωκράτης λέγει για μια εορτή του Πειρειά:
‘Καλή μεν συν μοι και η των επιχωρίων πομπή έδοξε είναι, ου μέντοι ήταν εφαίνεται πρέπειν ην οι Θράκες έπιμπον” (Ωραία μου φάνηκε και η πομπή των εντοπίων, αλλά νομίζω ότι, καθόλου δεν υστερούσε και η πομπή που έστειλαν οι Θράκες).
Εξάλλου, οι κάτοικοι των νοτίων περιοχών δεν έκαναν διάκριση ανάμεσα στον εαυτό τους και τους Θράκες πάνω στη βάση της φυλετικότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί ελληνικοί μύθοι συνδέουν τους Θράκες με τους κατοίκους νοτίων περιοχών.

Πηγές, βοηθήματα:
1.    Αλησμόνητες πατρίδες (αρχεία Θρακικής Εστίας Θεσσαλονίκης).
2.    Αμφισβήτηση της Θράκης: Διαμαντής ΤριαντάφυλλοςΑρχαιολόγος, Προϊστάμενος ΙΘ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων.
3.    Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού - Εταιρεία Θρακικών Μελετών.  Παπαχριστοδούλου Πολύδωρος, 1886-1967.
Στο επόμενο: η Θράκη στους Ρωμαικούς και προβυζαντινούς χρόνους.