Ξεκινάγαμε, επτά δημοσιογράφοι από όλη την Ελλάδα, με χίλια ερωτήματα στο νου και απερίγραπτα συναισθήματα για το τι θα αντικρύσουμε στην απέραντη αυτή χώρα του 1,33 δισεκατομμυρίου ανθρώπων, που τα τελευταία χρόνια όχι απλά άνοιξε τις πύλες της στον έξω κόσμο, αλλά πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια οικονομία.
Νοέμβρης του 2009 και η Κίνα γιόρταζε τα εξηντάχρονα  της κομμουνιστικής επανάστασης, της Νέας Κίνας, που οικοδόμησε ο «μεγάλος τιμονιέρης», ο Μάο Τσε Τουνγκ, μετά την 1η Οκτωβρίου του 1949, όταν κήρυξε στην Πύλη Τιεν Αν Μεν του Πεκίνου την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Η Μεγάλη Πορεία του Μάο και των 100.000 ανδρών και γυναικών, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1934, διασχίζοντας 11 επαρχίες και βαδίζοντας 9.650 χιλιόμετρα, βρήκε τη δικαίωσή της μετά από 15 χρόνια αγώνων. Μετά τον Σινοϊαπωνικό πόλεμο και τον εμφύλιο του 1945, η Κίνα είχε τον ηγέτη της, τον Μάο, και τους νικητές της, τους κομμουνιστές.
Καθώς το αεροπλάνο πετούσε πάνω από την Αθήνα, την αρχαία πρωτεύουσα του κόσμου, αναλογιζόμουν το πόσο διαφορετικοί ήταν οι δυο αρχαίοι πολιτισμοί, οι δυο αρχαίοι και λαμπροί κόσμοι, της Ελλάδας και της Κίνας.
Το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού γεννήθηκε μέσα στο εκτυφλωτικό φως της Μεσογείου, κάτω από την Ακρόπολη, με τους πολίτες πρωταγωνιστές και τους ηγέτες τους να λογοδοτούν στις πλατείες των ανοιχτών θεάτρων και να σατιρίζονται από τον κάθε λογής Αριστοφάνη.
Ελληνες, αντάρτες του εαυτού τους! Παιδιά της Μεσογείου…
Από την άλλη, ο εκπληκτικός πολιτισμός της Κίνας χάνεται στα βάθη του χρόνου και στη γοητεία των θρύλων, μέσα σε αυτοκρατορικές «απαγορευμένες πόλεις», δαιδαλώδεις, μυθικές, απρόσιτες και μυστηριώδεις, όπου τα βήματα του αυτοκράτορα δεν μπορεί κανείς άλλος να τ’ ακολουθήσει.
Κινέζοι, πειθαρχημένοι κι ευγενείς! Παιδιά της Ανατολής…
Εξ άλλου, λίγο δύσκολο να ταιριάξουμε εμείς, ω παιδιά της Ελλάδας, με τη λαϊκή κινέζικη ρήση: «Να είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου κι ευγενικός όταν κρίνεις του άλλους, και δεν θα έχεις εχθρούς».

Τίγρης της Ανατολής
Καθώς αφήναμε πίσω το αεροδρόμιο της Φραγκφούρτης, αναζητούσα μέσα από ένα πλήθος στοιχείων και μελετών, τις αιτίες, τ’ αποτελέσματα και τις φοβίες του «οικονομικού θαύματος» της Νέας Κίνας. Ηταν εκπληκτικό. Πριν από λίγα μόλις χρόνια η Κίνα πάλευε με την εξαθλίωση, τη φτώχεια και τον απομονωτισμό. Στο τέλος του 2009 αναδεικνύονταν κορυφαία εξαγωγική χώρα της Γης, αφήνοντας πίσω της τη Γερμανία, με την αξία των εξαγωγών να φθάνει στα 1,07 τρις δολάρια και ο ρυθμός ανάπτυξης, εν μέσω παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ν’ ανέρχεται στο 8,6%.
Μαζί μ’ εμάς, λοιπόν, και οι Κινέζοι άφηναν πίσω τους τη Γερμανία. Ακριβώς τη στιγμή που το ισχυρό κράτος της κεντρικής Ευρώπης γιόρταζε τα 20 χρόνια από την πτώση του Τοίχους του Βερολίνου, 9 Νοεμβρίου 1989.
Πόσο συναρπαστική όμως είναι η πολιτική ιστορία του πλανήτη! Λίγα χρόνια μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Συνασπισμού και τους πανηγυρισμούς των δυτικών για τη νίκη του καπιταλισμού και την ήττα του κομμουνισμού, εμφανίζεται στο προσκήνιο η Κίνα και υπό την καθοδήγηση του κομμουνιστικού κόμματος αγοράζει το μεγαλύτερο χρέος των… ΗΠΑ, της μητρόπολης του καπιταλισμού. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Κίνας σε ξένο νόμισμα ξεπέρασαν στα τέλη του 2009 τα 2,4 τρις δολάρια. Η Κίνα ελέγχει το χρέος των ΗΠΑ, αγοράζει επιχειρήσεις-μεγαθήρια και σύμβολα της οικονομίας των ΗΠΑ!
Ο κινέζικος δράκος, σύμβολο δύναμης και ισχύος, φυγής προς τα εμπρός, άνοιξε τα φτερά του και οδηγεί την παγκόσμια οικονομία. Κι έχουμε το παράδοξα, στην μονοκομματική και κομμουνιστική Κίνα να «κάνει παιχνίδι» η οικονομία της αγοράς και οι πολυεθνικές της δύσης να επενδύουν τα υπερκέρδη τους.
Μια χώρα με δυο πρόσωπα. Διαφορετικό αυτό της  πολιτικής από της οικονομίας. Και  το ερώτημα, «πως  τα καταφέρνετε να συνταιριάζετε αυτά τα δυο στοιχεία και αν αυτό μπορεί να λέγεται σοσιαλισμός», ήταν αυτό που αναζητούσε απάντηση στις συναντήσεις μας με τα κυβερνητικά στελέχη και τους αρχισυντάκτες των εφημερίδων της Κίνας: «Είναι ο δικός μας δρόμος προς τον κομμουνισμό. Είναι ο κινέζικος σοσιαλισμός», ήταν η απάντηση της κινέζικης πλευράς.
Είναι το ερώτημα που εναγωνίως προσπαθεί να απαντήσει η ανθρωπότητα. Για πόσα χρόνια αυτά τα δυο διαφορετικά πρόσωπα θα συνυπάρχουν αρμονικά στη Νέα Κίνα; Θ’ αντέξει αυτό το πολιτικό πείραμα ή θα καταρρεύσει και θα συμπαρασύρει την παγκόσμια οικονομία σε μια πρωτοφανή κρίση και ανατροπή όλων των δεδομένων;
Ο τίγρης της ανατολής έχει για τα καλά ξυπνήσει. Όμως, η σοφία του κινέζικου λαού προειδοποιεί: «Αυτός που καβαλικεύει έναν τίγρη, φοβάται να κατέβει κάτω»!

Ομαλή προσγείωση
Η προσγείωσή μας στο αεροδρόμιο του Πεκίνου κάθε άλλο παρά ανώμαλη υπήρξε. Εντυπωσιακό το νέο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας, ένα από τα πολλά μεγάλα έργα στη χώρα, που έγιναν με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, τον Αύγουστο του 2008. Μέρες αργότερα, με την προσγείωσή μας σ τα καινούργια αεροδρόμια της Σιάν και της Σαγκάης, μαθαίναμε πως κι αυτά έγιναν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπως και πολλά έργα της Κίνας, που επιδείκνυε στην οικουμένη της ισχύ και την περηφάνια της.
Από την πρώτη στιγμή καταλάβαμε πως το ταξίδι μας ήταν εξαιρετικά οργανωμένο. Φρόντισαν γι’ αυτό, η Διεύθυνση  Δημοσίων Σχέσεων  της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης, η Ελληνική Πρεσβεία στο Πεκίνο και η Πανκινεζική Ενωση Δημοσιογράφων.
Στο αεροδρόμιο μας περίμενε από το Γραφείο Τύπου της Πρεσβείας η κ. Ελένη Μουτσάκη, με το γλυκύτατο χαμόγελό της, ο δημοσιογράφος της Ενωσης Wang Juyi (ο Ζακ) και ο καταπληκτικός διερμηνέας μας, Zhang Weiyao, κατά το (ανεξήγητα) ελληνικό: Ανδρέας, πρώην Μορφωτικός Ακόλουθος στην Πρεσβεία της Κίνας στην Αθήνα, που έμαθε τα άψογα ελληνικά του στην Αλβανία, κατά την περίοδο της συντροφικής αδελφοσύνης Μάο και Χότζα. Ηταν οι άνθρωποι που μας συντρόφευαν, ως μια φωτεινή σκιά,  σ’ αυτήν τη δεκαήμερη αναζήτησή μας στα κινέζικα μονοπάτια του χθες και του σήμερα.
Καθώς διασχίζαμε με το λεωφορειάκη μας το απλωμένο Πεκίνο, ο Ανδρέας μας εξηγούσε πως η πρωτεύουσα με τους φαρδύτατους δρόμους είναι χτισμένη σε έξι κυκλικούς δακτυλίους, με τον εξωτερικό να έχει περίμετρο 200 χιλιομέτρων! 
Σε κάθε διασταύρωση είχαμε την αίσθηση πως, δεν το αποφεύγουμε το τρακάρισμα. Η επαφή του Κινέζου με το αυτοκίνητο είναι κάτι το καινούργιο και οι οδηγοί σωστοί καμικάζι.  Είναι εκπληκτική η ταχύτητα που το αυτοκίνητο εκτοπίζει το παραδοσιακό μέσο μεταφοράς των Κινέζων, το ποδήλατο, αν και ακόμη βρίσκεις υπαίθριους χώρους ενοικίασης ποδηλάτων. Μέσα στο 2009 προστέθηκαν στο Πεκίνο 1 εκατομμύρια νέα αυτοκίνητα! Οι δρόμοι άρχισαν να μην επαρκούν. Γι’ αυτό και ο «υπόγειος δράκος», το μετρό, επεκτείνεται αυτήν τη στιγμή με πέντε νέες γραμμές.

Ποια χουτόνγκ
Το Πεκίνο αποτελεί τη βαριά, ακίνητη και γκρίζα όψη της πολιτικής εξουσίας της χώρας. Τα σοσιαλιστικού ρεαλισμού και σοβιετικής τεχνοτροπίας κυβερνητικά κτήρια στέκουν δίπλα στο μεγαλύτερο παλάτι του κόσμου, την Απαγορευμένη Πόλη, των 24 αυτοκρατόρων από τις δυναστείες Μινγκ και Τσινγκ (1420-1924).
Η πόλη των 18 εκατομμυρίων ανθρώπων ζει τα τελευταία 30 χρόνια τη μεταμόρφωσή της. Σίγουρα θα αισθάνεται περίεργα ο Μάο, ξαφνιασμένος με τα όσα βλέπει από ‘κει πάνω. Που να το φαντάζονταν πως θ’ αποκτούσε μουσειακή αξία η Υπόγεια Πόλη, που κατασκεύασε μετά τη σινο-ρωσική ρήξη. Το δίκτυο των τούνελ και των υπογείων απλώνονταν σε έκταση 85 τετραγωνικών χιλιομέτρων κάτω από το Πεκίνο, που ζούσε με το φόβο ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος από ΗΠΑ ή ΕΣΣΔ. Τώρα ο «εχθρός» είναι πια εντός των τειχών και πάνω από τα τούνελ.
Η πόλη αλλάζει και σ’ αυτήν τριγυρνούν 3 εκατομμύρια μετακινούμενοι, φτωχοί και φθηνοί εργάτες από την επαρχία, χωρίς μόνιμη κατοικία, χωρίς ασφάλιση, χωρίς δικαιώματα. Αποτελούν την κινητήριο δύναμη της οικονομίας. Μου θυμίζουν τους ανώνυμους και ανασφάλιστους εργάτες από την Αλβανία που κατέκλυσαν και οικοδόμησαν την Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια…
Οι κινέζοι εγκαταλείπουν την φτωχή αγροτική  ύπαιθρο και συρρέουν στις μεγαλουπόλεις των ανατολικών ακτών, όπου συντελείται το οικονομικό θαύμα μετά το 1978, όταν ο Ντενγκ Ξιάο Πινγκ αποφάσισε το «Μεγάλο Αλμα προς τα Εμπρός» στον τομέα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων και άνοιξε τα σύνορα της χώρας. Εκτιμάτε πως κάθε χρόνο 13 εκατομμύρια Κινέζοι φθάνουν από την ύπαιθρο στις πόλεις, δημιουργώντας εκρηκτικά προβλήματα. Παλιότερα ήταν αδύνατη η μετακόμιση ενός Κινέζου στο εσωτερικό της χώρας. Τώρα, όλα είναι πιο χαλαρά στην τεράστια χώρα.
Μετά το 1980 το κράτος άρχισε να πουλάει τα διαμερίσματα, αυτά που μέχρι τότε νοίκιαζε με συμβολικό τίμημα στους πολίτες του. Οι Κινέζοι ανακάλυψαν έτσι την ιδιοκτησία, αλλά και τα… στεγαστικά δάνεια της κρατικής τράπεζας.
«Εσείς στη δύση ζείτε με δανεικά, εμείς όμως αποταμιεύουμε», ήταν τα λόγια του κυβερνητικού παράγοντα. Μικρό έως εξευτελιστικό το μεροκάματο, για τα δικά μας δεδομένα, αλλά ο Κινέζος μπορεί και αποταμιεύει ένα μεγάλο μέρος του. Ισως και νάναι ο φόβος της φτώχειας που βίωνε ή και το ότι ακόμα τη βλέπει δίπλα του. Γιατί οι κεντρικές και δυτικές επαρχίες ζουν ακόμη στα όρια της εξαθλίωσης. Οι ξένες επενδύσεις έχουν κατακλύσει την ανατολική και παράκτια ζώνη της Κίνας.
Οι μεγάλες κτηματομεσιτικές εταιρείες εξαφάνισαν μέσα σε 20 χρόνια τις παραδοσιακές γειτονιές του Πεκίνου. Τα στενοσόκακα των χουτόνγκ με τα γραφικά σπίτια και τις περιτοιχισμένες αυλές έδωσαν τη θέση τους στους ουρανοξύστες και στα πολυτελή ξενοδοχεία.
Μόλις τελευταία κάποια από τα χουτόνγκ ξαναφτιάχνονται για ν’ αποτελέσουν τουριστικές ατραξιόν. Κυρίως στα βόρεια της Απαγορευμένης Πόλης και νοτιοανατολικά των πύργων της Καμπάνας και του Τυμπάνου.
Σ’ ένα τέτοιο ξαναγεννημένο χουτόνγκ θα βρείτε την μοναδική και εξαιρετική ελληνική ταβέρνα στο Πεκίνο, που άνοιξε πρόσφατα ο Βαγγέλης Γιαννάκαρας, την Αργώ, όπου μας παρέθεσε και το πρώτο δείπνο ο πρέσβης μας Θεόδωρος Γεωργακέλος, μαζί  με όλα τα στελέχη της Πρεσβείας. Ηταν η πρώτη και ουσιαστική μας ενημέρωση για το τι συμβαίνει στην Κίνα, τις Ελληνο-κινεζικές σχέσεις και τις προοπτικές τους.

Η πλατεία του κόσμου
Η μεγαλύτερη πλατεία του Κόσμου, η Τιε(α)ν Αν Μεν, στο κέντρο του Πεκίνου, αποτελεί το πολιτικό βαρόμετρο της χώρας. Όλα τα σημαντικά πολιτικά γεγονότα της Κίνας έγιναν στην πλατεία αυτή, όπου είναι στραμμένα τα μάτια των Κινέζων και του κόσμου όλου. Και δεν θα μπορούσε νάναι διαφορετικά, όταν επί αιώνες οι αυτοκράτορες διοικούσαν την απέραντη χώρα από την Απαγορευμένη Πόλη, το μεγαλύτερο παλάτι του κόσμου, όταν ο Μάο Τσε Τουνγκ ανακήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στην πλατεία αυτή, κατασκευάζοντας έναν χώρο συγκέντρωσης ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου για να εκφωνεί τους λόγους του μπροστά στα πλήθη των  εθνοφρουρών της Πολιτιστικής Επανάστασης (1966-1976).
Το 1976 συγκεντρώθηκαν στην πλατεία ένα εκατομμύριο άνθρωποι θρηνώντας για το θάνατο του «Μεγάλου Τιμονιέρη». Στον ίδιο χώρο, το 1989, και μετά από δέκα χρόνια οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που συνοδεύτηκαν και από φαινόμενα πληθωρισμού και διαφθοράς, είχαμε την γνωστή εξέγερση των φοιτητών, με την αιματηρή καταστολή της από τον  Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό και την εικόνα του φοιτητή μπροστά στα τανκς να κάνει το γύρω του κόσμου και ν’ αμαυρώνει την εικόνα της Κίνας.
Η Πύλη του Ουρανού αποτελεί τη μοναδική παλιά Πύλη της περιοχής της Απαγορευμένης Πόλης, στο βόρειο τμήμα της πλατείας, που διεσώθη από την καταστροφική μανία της «Πολιτιστικής Επανάστασης» για μνημεία του χθες. Στην ανατολική πλευρά της πλατείας υπάρχει το Εθνικό Μουσείο και αντίκρυ του το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο, ενώ στο κέντρο της το Μνημείο των Ηρώων και το Μαυσωλείο του Μάο.
Οι Κινέζοι είναι περήφανοι για την πλατεία της Αιώνιας Γαλήνης, την ιστορία της και το μέγεθός της. Χιλιάδες ήταν οι επισκέπτες που βρίσκονταν μαζί μας στην Τιεν Αν Μεν, από κάθε γωνιά της Κίνας, με τον εσωτερικό τουρισμό να σημειώνει εκρηκτική αύξηση, λόγω και των οικονομικών δυνατοτήτων που απέκτησαν οι Κινέζοι, αλλά και των Ολυμπιακών έργων, που αναμόρφωσαν το Πεκίνο και ανέδειξαν την περηφάνια τους.
Είναι χαρακτηριστική η ατάκα του «Ανδρέα» για το μέγεθος της Τιεν Αν Μεν: «Όταν επισκεφτήκαμε την Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, είπα πως αυτή δεν είναι πλατεία, αλλά αυλή σπιτιού»!

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ