Ο λόγος για την πολυδιαφημισμένη πάταξη της αισχροκέρδειας. Την ακούμε χρόνια τώρα από υπουργούς, πρόσφατα την απολαύσαμε και από χειλέων πρωθυπουργού. Ο οποίος σε επίσκεψή του στο Υπουργείο Ανάπτυξης εξήγγειλε πρόστιμα και άλλα μέτρα κατά της αισχροκέρδειας.
Από την εποχή που απελευθερώθηκαν οι τιμές μέσω της απελευθέρωσης της αγοράς – εν χορδαίς και οργάνοις από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη- η αισχροκέρδεια απέκτησε έναν οιονεί μεταφυσικό χαρακτήρα: όλοι μιλούν γι΄αυτήν, όλοι τη διαπιστώνουν, αλλά κανείς δεν μπορεί να την ορίσει.
Αν ένας παραγωγός πουλάει το γάλα του 1,5 ευρώ/κιλό και στο ράφι του σούπερ μάρκετ φτάνει το τυρί να πουλιέται 15 ευρώ, θα συμβούν τα εξής: ο καταναλωτής θα διαμαρτύρεται για αισχροκέρδεια σε βάρος του, τα κόμματα θα καταγγέλλουν την κυβέρνηση ότι αφήνει τους καταναλωτές απροστάτευτους, ο υπουργός θα σπεύδει να καταγγείλει την αισχροκέρδεια προαναγγέλλοντας μέτρα εναντίον της, όπως καλή ώρα έπραξε ο πρωθυπουργός, και κάπου εκεί θα λήξει η σεμνή τελετή. Διότι νόμος για την αισχροκέρδεια υπάρχει, αλλά είναι απλώς αντιλειτουργικός. Και μη εφαρμόσιμος.
Κανείς άραγε πολιτικός δεν αναρωτήθηκε γιατί αφού υπάρχει τόση διαπιστωμένη αισχροκέρδεια γιατί δεν επιβλήθηκαν ανάλογα πρόστιμα από τις κατά νόμον αρμόδιες υπηρεσίες;
Αν υπάρχει λειτουργικός νόμος για την πάταξη της αισχροκέρδειας γιατί χρειάζεται να τον επισείει κάθε τόσο ένας υπουργός ή ένας πρωθυπουργός ώστε τάχα να κινητοποιηθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες;
Είναι τόσο διεφθαρμένες και όλες μαζί μάλιστα οι υπηρεσίες Εμπορίου ώστε να μην κινούνται μόνες τους αλλά να απαιτείται υπουργική ώθηση;
Κι αφού τόσοι υπουργοί πάταξαν (προφορικά) την αισχροκέρδεια γιατί δεν ρώτησε κανείς από αυτούς να μάθει: Πόσα πρόστιμα επιβλήθηκαν;
Μην πάτε μακριά, εδώ στο Κιλκίς και από το αρμόδιο τμήμα Εμπορίου πόσα πρόστιμα επιβλήθηκαν άραγε για αισχροκέρδεια στις τιμές;
Προεξοφλώ την απάντηση χωρίς καν να ρωτήσω: κανένα! Όπως κανένα ή μετρημένα στα δάχτυλα των χεριών είναι τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν πανελλαδικά.
Γιατί; Διότι απλά ο νόμος είναι μη λειτουργικός και ουσιαστικά ανεφάρμοστος. Για να αποδειχθεί ότι μια τιμή ενός προϊόντος εντάσσεται στην κατηγορία της αισχροκέρδειας ουσιαστικά απαιτείται ολόκληρη οικονομοτεχνική μελέτη της επιχείρησης. Με τα στοιχεία του λειτουργικού κόστους τόσο ευμετάβλητα ώστε πάν πρόστιμο ακόμα κι αν επιβληθεί συνήθως καταπίπτει στα δικαστήρια.
Αφήστε που μια τιμή 15 ευρώ στο τυρί θα μπορούσε να θεωρείται αισχροκερδής στην επιχείρηση α’ και απολύτως νόμιμη στην επιχείρηση β’. Αφού έχουν ή μπορούν να επικαλεστούν διαφορετικό λειτουργικό κόστος.
Προσθέστε στα παραπάνω και την αποστέωση των ελεγκτικών υπηρεσιών από επιστημονικό προσωπικό κι έχετε ανάγλυφη την ζοφερή για τον καταναλωτή εικόνα της αγοράς. Όπου η ασυδοσία βασιλεύει. Και μαζί της η πολιτική ελαφρότητα όσων πατάσσουν προφορικά την αισχροκέρδεια. Χωρίς να αναρωτηθούν γιατί τέλος πάντων κανείς παρά τις διακηρύξεις του δεν την επάταξε.
΄Έναν έμπειρο υπάλληλο οποιουδήποτε Τμήματος Εμπορίου αν ρωτούσαν θα γνώριζαν, αλλά σιγά μην ασχοληθούν με λεπτομέρειες….
Ένας θεσμός θα μπορούσε να σώσει τον καταναλωτή από τη βουλιμία και ασυδοσία της αγοράς: Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, αν όντως λειτουργούσε με προδιαγραφές Αμερικής. Όπου η αγορά είναι ελεύθερη, αλλά η εν λόγω Επιτροπή κάθισε στο σκαμνί και επέβαλε εξοντωτικές ποινές σε έναν Ροκφέλλερ στις αρχές του περασμένου αιώνα κι έναν Μπίλ Γκέιτς στις αρχές του τωρινού για παραβάσεις του νόμου περί ανταγωνισμού.
Χωρίς κανείς πρόεδρος να διακηρύσσει πως θα πατάξει τη στρέβλωση της αγοράς. Απλώς η Επιτροπή έκανε τη δουλειά της.
Κι απλώς στην Ελλάδα δεν την κάνει. Δεν την όπλισαν θεσμικά τόσο για να την κάνει.
Γι’ αυτό και η αισχροκέρδεια καθημερινά ζει και βασιλεύει και γι’ αυτό την πατάσσουν προφορικά και αλυσιτελώς υπουργοί και πρωθυπουργοί.
ΥΓ. Αναφερόμαστε στην αισχροκέρδεια τιμών κι όχι αν τηρούνται οι υγειονομικοί όροι ή οι κανόνες στις εκπτώσεις, ή στις μεθόδους παραπλάνησης του καταναλωτή με την μείωση του βάρους της συσκευασίας κ.ο.κ.
