Γράφει ο Τασος Ναούμης, παιδίατρος, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..
Στη φωτογραφία: Εικόνα τραίνου. Εικόνα χώρας;
Η ημέρα που έγινε το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη θα αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της μεταπολιτεύσεως. Εκείνη την ημέρα κατέρρευσε με πάταγο η κουρτίνα που έκρυβε όλες τις παθογένειες της μεταπολιτευτικής περιόδου. Και μαζί της...
Κατέρρευσε η (μικρή) εμπιστοσύνη που είχαν οι Έλληνες για το κράτος. Αυτό το κράτος που όχι μόνο καθημερινά βασανίζει τους πολίτες με την γραφειοκρατία του αλλά επιπλέον δημιουργεί και συνθήκες που απειλούν την ζωή τους.
Κατέρρευσε η, ήδη λαβωμένη από τα μνημόνια, αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος. Αυτού που οδήγησε πρόσφατα την χώρα σε χρεωκοπία και την διοίκηση σε μπάχαλο. Αυτού που έπλασε ένα ράθυμο, ανίκανο διεφθαρμένο και αναποτελεσματικό κομματικό κράτος. Ένα κράτος που κινείται με αργές γραφειοκρατικές διαδικασίες, με ευθυνοφοβία και με διασπορά ευθυνών που οδηγεί σε ατιμωρησία.
Κατέρρευσαν οι ιδεολογικές βεβαιότητες που σχετίζονται με τις ικανότητες του κράτους και την ανάγκη για ιδιωτικοποιήσεις. Όσοι θεωρούσαν ότι όλες οι λειτουργίες πρέπει να γίνονται από το κράτος διαψεύστηκαν. Όσοι θεωρούσαν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις είναι η λύση για όλα τα προβλήματα απογοητεύτηκαν. Είναι πλέον βέβαιο ότι μια κρατική υπηρεσία μπορεί να είναι κακή, ακόμη και επικίνδυνη. Και είναι φανερό ότι μια ιδιωτικοποίηση μπορεί να είναι απελπιστικά αποτυχημένη. Στην συγκεκριμένη περίπτωση του ΟΣΕ έχουμε όλα τα στοιχεία ενός αποτυχημένου κράτους και μιας κακής ιδιωτικοποιήσεως.
Κατέρρευσε η βεβαιότητα ότι το επιτελικό κράτος εχει λύσεις για όλα τα προβλήματα της χώρας. Είναι προφανές ότι το επιτελικό κράτος μπορεί να ασχοληθεί με την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει όλες τις κρατικές λειτουργίες.
Κατέρρευσαν οι προσδοκίες για την δυνατότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη να κάνει συνολική μεταρρύθμιση στην χώρα. Οι ιδιαίτερα πετυχημένες παρεμβάσεις του σε συγκεκριμένους τομείς (πχ στην εθνική άμυνα, στον ψηφιακό μετασχηματισμό, στην επαναλειτουργία των ναυπηγείων, στην οργάνωση του εμβολιασμού κατά του κορονοϊού κλπ) επισκιάστηκαν από τις χρονίζουσες παθογένειες της Ελληνικής διοικήσεως.
Κατέρρευσε ως ουτοπία η απλή αναλογική. Η απλή αναλογική εχει σαν συνέπεια τα ανίσχυρα κόμματα και σαν αποτέλεσμα μια πολυκομματική κυβέρνηση. Τα κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση, εύκολα χειραγωγούνται από τα μικρά και μεγάλα κρατικοδίαιτα συμφέροντα, εύκολα επηρεάζονται από τα συνδικάτα, δύσκολα παίρνουν δυσάρεστες αποφάσεις. Με άλλα λογία εάν μια μονοκομματική κυβέρνηση, με άνετη πλειοψηφία στην βουλή, δεν μπόρεσε να εξορθολογήσει την λειτουργία των σιδηροδρόμων, τότε φαίνεται πολύ πιο δύσκολο να τα καταφέρει μια πολυκομματική κυβέρνηση με ισχνή πλειοψηφία.
Κατέρρευσε η εικόνα της Ελλάδος ως αξιόπιστου επενδυτικού προορισμού. Οι κινέζοι επέλεξαν το λιμάνι του Πειραιά για να προωθούν σιδηροδρομικώς τα προϊόντα τους στην Κεντρική Ευρώπη. Χωρίς τραίνα ή με επισφαλή τραίνα η κινεζική επένδυση απαξιώνεται. Το ίδιο ισχύει και για τα σχέδια των Αμερικανών για την Αλεξανδρούπολη από την οποία μεταφέρουν, σιδηροδρομικώς, πολεμικό εξοπλισμό προς την Ανατολική Ευρώπη.
Κατέρρευσε ο λόγος υπάρξεως των συνδικάτων και αποκαλύφθηκε ο τρόπος που (δεν) υπερασπίζονται τα μέλη τους. Θα είχε ενδιαφέρον να μας πουν εάν έγινε ποτέ έστω και μια απεργία με μοναδικό αίτημα την ασφάλεια της ζωής των εργαζομένων στον σιδηρόδρομο.
Τέλος κατέρρευσε η αξιοπιστία της δημοσιογραφίας, η οποία απέφυγε να αναδείξει την τραγική κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο ελληνικός σιδηρόδρομος.
Η κατάρρευση προκάλεσε αμηχανία, η αμηχανία απελπισία και η απελπισία θυμό. Θυμό διότι οι πάντες αντελήφθησαν ότι η Ελλάδα είναι ένα κράτος κρυμμένων ερειπίων, μια βιτρίνα χωρίς περιεχόμενο, ένα κράτος στο οποίο ο πολίτης δεν είναι ασφαλής. Η δήθεν ισχυρή και μοντέρνα Ελλάδα που είχαμε στο μυαλό μας, δεν ταίριαζε με την Ελλάδα που αποκαλύφθηκε στα Τέμπη.
Το ερώτημα είναι εάν, πόσο και πως η πολυμέτωπη κατάρρευση που προκάλεσε το δυστύχημα των Τεμπών θα επηρεάσει τις πολιτικές αποφάσεις, την νοοτροπία των κομμάτων και την συμπεριφορά των πολιτών.
Ο τρόπος που αντιμετωπίζουν την κατάρρευση τα κόμματα είναι αποκαρδιωτικός. Θυμίζει τα φαινόμενα της χαμένης δεκαετίας των μνημονίων. Αναλώνουν τον χρόνο τους ρίχνοντας οι μεν τις ευθύνες για τα χάλια των τραίνων στους δε, διότι όπως είναι γνωστό πάντα οι άλλοι ευθύνονται για όλα τα στραβά αυτού του τόπου. Και η συζήτηση σκοπίμως περιορίζεται στο ποσοστό σιδηροδρομικού δικτύου που παρέδωσε ή δεν παρέδωσε ο κάθε αρμόδιος υπουργός! Πολιτική μιζέρια κοντόθωρων ανθρώπων! Μα μόνον στον κρατικό ΟΣΕ εστιάζεται το πρόβλημα ή μήπως θα πρέπει να συζητήσουμε από την αρχή τον τρόπο που λειτουργεί το σύνολο της Ελληνικής διοικήσεως; Οι άλλες κρατικές υπηρεσίες δουλεύουν καλυτέρα από τον ΟΣΕ; Ακόμη και εάν διορθώσουμε με μαγικό τρόπο τον ΟΣΕ, είναι σίγουρο ότι το υπόλοιπο κράτος θα αποδίδει καλύτερα;
Για το άμεσο μέλλον δυο δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας.
Ο ένας είναι ο ισοπεδωτικός δρόμος του άκρατου λαϊκισμού που συμπυκνώνεται στην φράση ότι ‘’όλοι είναι ίδιοι’’. Ότι το σύστημα ‘’τους’’ είναι σάπιο, η δημοκρατία ‘’τους’’ είναι σάπια, όλοι οι πολιτικοί είναι σάπιοι. Η πρόταση τους είναι να έρθει ο ΄΄λαός΄΄ να πάρει την εξουσία και να εξυγιάνει το σύστημα. Όμως τα αποτελέσματα του λαϊκισμού τα γνωρίσαμε. Δεν λύνουν προβλήματα. Αντιθέτως δημιουργούν καινούργια και δυσκολότερα.
Ο δεύτερος δρόμος είναι του δημιουργικού αναστοχασμού. Δεν τον ακολουθήσαμε στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως. Ίσως τώρα είμαστε ωριμότεροι για να το κάνουμε. Πρώτα πρέπει να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει. Στην συνέχεια να εντοπίσουμε με τιμιότητα τα προβλήματα και να τα κόψουμε στην ρίζα τους. Η ρίζα βρίσκεται στην απουσία κανόνων και στην κομματοκρατία που έχουν σαν συνέπεια το ρουσφέτι, την αναξιοκρατία, το δε βαριέσαι, το πάμε και όπου βγει.
Οι επικείμενες εκλογές είναι η μοναδική ευκαιρία για να ξαναδημιουργήσουμε το κράτος εκ του μηδενός. Όποιο κόμμα περιλάβει ως μοναδική προεκλογική υπόσχεση την εξυγίανση και την αποκομματικοποίηση του δημοσίου, θα προσέλκυε όσους διαδηλώνουν με ειλικρινή αγωνία για το μέλλον της χώρας και για το μέλλον των παιδιών τους. Θα προσέλκυε και όσους σιωπηρά απελπίζονται για την πραγματικότητα που αποκαλύφθηκε στα Τέμπη.
Οι συνθήκες ωρίμασαν. Τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να συναισθανθούν αυτήν την εθνική ευθύνη και να αναλάβουν αυτήν την εξυγιαντική πρωτοβουλία, η οποία στην ουσία και τα ίδια θα προστατεύσει. Πρόκειται για αναγκαίο αλλά δύσκολο εγχείρημα διότι ζητάμε από τα κόμματα να απαρνηθούν τον ίδιο τον εαυτό τους, δηλαδή να αποποιηθούν την λαφυραγώγηση του κράτους.
