Ο πόλεμος…! Ο λοιμός…! Τραγικές στιγμές… για να απλώσει τα φτερά της στη σιωπή…στη χαραυγή των γλυκών ονείρων της, πριν από της νιότης τα σκιρτήματα…
Ωστόσο η Κλωθώ, Λάχεσις, και Άτροπος άλλα της μοίραναν, να την αγαπήσει ο δικός της Ορφέας, που με τη λύρα του ξεγέλασε τον Κέρβερο του Άδη και την ανέβασε στο φως, πολλούς αιώνες μετά (2.500) δυόμισι χιλιάδες χρόνια μ.χ, όταν εργάτες Δημοσίων Έργων ανακάλυψαν έναν ομαδικό τάφο έξω από τον Κεραμεικό- γνωστή συνοικία των Αθηνών. Στον Κεραμεικό* υπήρχε το Δημόσιον Σήμα (νεκροταφείο) με τις ωραίες στήλες και τα περίφημα εργαστήρια κεραμικής της αρχαιότητας, με τα μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία και τους πίθους γεμάτους κρασί- και λάδι, που ταξίδευαν στα νησιά του Αιγαίου, στις χώρες της Ανατολής και της Μεσογείου.
Στον ομαδικό, λοιπόν, αυτό τάφο βρέθηκαν οστά και κρανία ανθρώπων που πέθαναν από το λοιμό (πανούκλα). Από τα κρανία ξεχώριζε ένα, σε πολύ καλή κατάσταση, με μια εξαιρετική και εντυπωσιακή οδοντοστοιχία. Οι αρχαιολόγοι, επειδή ήθελαν να μάθουν σε ποιον ή ποιαν ανήκε το κρανίο αυτό ζήτησαν τη βοήθεια οδοντιάτρων του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ανταποκρίθηκε αμέσως ο καθηγητής οδοντιατρικής Κ. Παπαγρηγοράκης, ο οποίος κατόπιν μελέτης αποφάνθηκε, πως το κρανίο αυτό ανήκε σε κοριτσάκι 11 ή 12 ετών, που πέθανε από τον λοιμό το 429 π.χ. Σκέφτηκε μάλιστα να το αναπλάσει…
γ΄αυτό δημιούργησε μια ομάδα ειδικών επιστημόνων, προκειμένου να ζωντανέψει την εποχή και τις συνέπειες της πανδημίας, που είχε χιλιάδες νεκρούς.
Η επιστημονική αυτή ομάδα με οδηγό τον κ. Παπαγρηγοράκη παρουσίασε μία εργασία και ένα αποτέλεσμα θαυμάσιο, ένα αναπλασμένο τέλεια κοριτσάκι…το αναπλασμένο αυτό κοριτσάκι ταξίδεψε στα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας μας, το έφεραν και στο δικό μας Μουσείο, της Θεσσαλονίκης…Σύλλογοι και απλοί πολίτες της πόλης έσπευσαν να ξεναγηθούν. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για την πόλη!
Πήγαμε και εμείς, με το σύλλογο μας «των Φιλολόγων» για να ξεναγηθούμε…Ο σύλλογος μας είχε τότε (2011) πρόεδρο τον αείμνηστο Χ. Τσολάκη καθηγητή του ΑΠΘ γνωστό για την πολυμάθειά του…έναν σπουδαίο δάσκαλο, ο οποίος και μίλησε για τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του Πελοποννησιακού πολέμου, ενώ ο κ. Παπαγρηγοράκης αναφέρθηκε στη διαδικασία της ανάπλασης της κορασίδος.
Η Μυρτώ λοιπόν ή Μύρτις, όπως την βάφτισαν οι επιστήμονες -νονοί της- ήταν ένα συμπαθέστατο κορίτσι με καστανοκόκκινα μαλλιά, καστανά μάτια, φρέσκια, λευκή επιδερμίδα. Φορούσε μάλιστα και άσπρο μπλουζάκι με μακριά μανίκια ως τους καρπούς των χεριών της…Η όλη της εικόνα μας γέμισε ανάμεικτα συναισθήματα, αγάπη, συγκίνηση, λύπη και οίκτο…μπορώ να πω πως μας ενέπνευσε να γράψουμε…Η συνοδός του κ. Παπαγρηγοράκη έγραψε ένα παραμύθι με ηρωίδα την Μύρτι.,..η διευθύντρια του Μουσείου κ Βελένη εμπνεύστηκε ένα ποίημα ονειρικό… εγώ εμπνεύστηκα το ποίημα «ούτε μια επιτύμβια στήλη». Ο κ. Παπαγρηγοράκης τα συμπεριέλαβε στο αρχείο του.
Ήταν ένα απογευματινό φορτισμένο από μνήμες…θυμηθήκαμε το εδάφιο από τον επιτάφιο, που εκφώνησε ο ηγέτης της Δημοκρατίας, ο σπουδαίος ρήτορας, και ο Ολύμπιος Περικλής το πρώτο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, έναν ύμνο στη Δημοκρατία και στη γενναιότητα των πεσόντων, όπως μας τον έδωσε ο ιστορικός μας Θουκυδίδης.
.**Ους νυν ζηλώσαντες, και το εύδαιμον το ελεύθερον, το δε ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες, μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους.
ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος.
Θυμηθήκαμε τις δύσκολες μέρες του 2ου και του 3ου έτους του λοιμού (430- 429 π.χ.). Ο δύστυχος Περικλής έχασε τα δύο παιδιά του από το λοιμό και το φθινόπωρο του 429 αρρώστησε και ο ίδιος και πέθανε.
Ο Θουκυδίδης που αρρώστησε και εκείνος, σώθηκε φεύγοντας από την Αθήνα και έφτασε στην πατρίδα του, την Σκαπτή Ύλη της Θράκης. Εκεί έγραψε και την ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου (431- 411).
Μετά το θάνατο του Περικλή επήλθε το χάος…Η ενωμένη Ελλάδα στους Περσικούς πολέμους, χωρίστηκε στα δύο…ένας εμφύλιος πόλεμος που κράτησε πολλά χρόνια…
Το απογευματινό εκείνο μας στοίχειωσαν όλα τα εσχατολογικά, υπαρξιακά προβλήματα…θάνατος…! ζωή…! άνθρωπος…! απρόβλεπτο…! Θυμηθήκαμε τον ποιητή Πίνδαρο με τις ωδές του, «σκιάς όναρ» ένα όνειρο σκιάς η ζωή!, ο άνθρωπος!, Θυμηθήκαμε τον συγγραφέα Ν. Καζαντζάκη «ερχόμαστε από μία άβυσσο και καταλήγουμε σε άβυσσο» το μεταξύ διάστημα λέγεται ζωή…μια σπίθα φωτός είναι η ζωή… θυμηθήκαμε τον ποιητή Καβάφη με το λυρικό του ποίημα «τα κεριά».
Οι αγαπητές του μέλλοντος μας μέρες/ ωσάν κεράκια στέκονται εμπρός μας/ σαν μια σειρά κεράκια αναμμένα/ χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια/ οι περασμένες μέρες πίσω μένουν/ μια θλιβερή σειρά κεριά σβησμένα/ τα πιο κοντά βγάζουν καπνό ακόμα/ κατάμαυρα κεριά, κυρτά λειωμένα/ δεν θέλω να γυρίσω, να μη δω και φρίξω/ τί γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει/ τί γρήγορα που τα σβηστά κεριά πληθαίνουν…!!
Ο θάνατος…! ο αμετάκλητος θάνατος…! Χτίζουμε Πυραμίδες…Μαυσωλεία… στήνουμε επιτύμβιες στήλες… ελπίζοντας, πως σ΄ αυτά αντανακλάται η επίγεια ζωή…!!
*Ο Κεραμεικός είναι επισκέψιμος σήμερα.
Μετάφραση του ανωτέρου κειμένου 2η σελ.:
**Αυτούς τώρα μιμούμενοι και κρίνοντας, πως η ευτυχία είναι αποτέλεσμα της ελευθερίας, η δε ελευθερία είναι αποτέλεσμα της γενναιοψυχίας των πεσόντων, μην περιφρονήσετε τους πολεμικούς κινδύνους…
Για τους επιφανείς άνδρες κάθε γη είναι τάφος…
