Η διπλωματική επιτυχία του Ελευθερίου Βενιζέλου ήταν τεράστια. Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος άρχισε του Ιουλίου 1914 και τελείωσε 11 Νοεμβρίου 1918.
Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος - Ελευθέριος Βενιζέλος
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αναχωρεί από την Αθήνα στις 13-26 Σεπτεμβρίου 1916 για την Κρήτη μαζί με περίπου 100 πολιτικούς και στρατιωτικούς συνεργάτες. Φθάνοντας εκεί ανακοινώνει τον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης με αρχικά μέλη του ναύαρχου Κουντουριώτη και του στρατηγού Δαγκλή. Βασικός στόχος της κυβέρνησης του ήταν ο πόλεμος κατά των Βουλγάρων στο πλευρό των συμμάχων. Μετά την Κρήτη ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τη βοήθεια της Γαλλικής πρεσβείας έφθασε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί σχημάτισε την κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας με Υπουργό Εξωτερικών τον Νικόλαο Πολίτη και στρατιωτική δύναμη περίπου 20000 άνδρες και 100 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί. Η κυβέρνηση Εθνικής άμυνας στην πορεία αναγνωρίστηκε από τη Γαλλία και Αγγλία. Διαπίστευσαν διπλωματικούς αντιπροσώπους στη Θεσσαλονίκη και χορήγησαν στη νέα κυβέρνηση Βενιζέλου δάνειο εκατομμυρίων φράγκων. Μετά από όλα τα ανωτέρω η κυβέρνηση Εθνικής άμυνας Βενιζέλου έσπευσε να κηρύξει τον πόλεμο κατά των κεντρικών δυνάμεων Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας, Βουλγαρίας και Τουρκίας.
Τα αίτια που προκάλεσαν τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο
Διήρκησε 4 χρόνια και σκοτώθηκαν μαχητές και άμαχοι 20.000.000 άνθρωποι.
- Η Γαλλογερμανική αντίθεση που χρονολογείται από τον μεταξύ τους πόλεμο το 1870-1871 με αποτέλεσμα την προσάρτηση της Αλσατίας και Λωρραίνης από τη Γερμανία περιοχές τις οποίες οι Γάλλοι τους θεωρούσαν εθνικά τους εδάφη.
- Ο Αγγλογερμανικός οικονομικός ανταγωνισμός ο οποίος εκδηλώθηκε στο εμπόριο, βιομηχανικό και αποικιακό τομέα και στον αγώνα για την κυριαρχία των θαλασσών. Το Γερμανικό ναυτικό εμπορικό και πολεμικό απειλούσε την αγγλική θαλασσοκρατία.
ΑΦΟΡΜΗ
Η προσάρτηση των περιοχών Βοσνίας Ερζεγοβίνης το 1908 από την Αυστροουγγαρία, εδάφη τα οποία η Σερβία τα θεωρούσε κατοικούμενα από αλύτρωτους αδελφούς της. Δολοφονούνται στο Σεράγεβο ο διάδοχος του Αυστροουγρικού θρόνου με τη σύζυγο του από 20 ετή φοιτητή 28 Ιουλίου 1914. Η Αυστροουγγαρία θεώρησε ότι ήρθε η ευκαιρία για εκκαθάριση των διάφορων με τη Σερβία. Αποφασίζει να ενεργήσει ενόπλως για την υποταγή του Σερβικού έθνους και να περιλάβει στα πλαίσια της Αυστροοουγρικής αυτοκρατορίας βάζοντας μ αυτό τον τρόπο ισχυρό πόδι στα Βαλκάνια. Η Ρωσία είναι στο πλευρό της Σερβίας, Ακολουθεί ντόμινο εξελίξεων και κηρύξεων πολέμου μεταξύ κρατών της Ευρώπης. Είναι η αρχή του Α΄Παγκοσμίου πολέμου. Η Γερμανία κηρύσσει πόλεμο ενάντια στη Ρωσσία. Η Αγγλία κηρύσσει πόλεμο ενάντια στη Γερμανία. Γενικεύεται έτσι ο πόλεμος μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων με είσοδο των ΗΠΑ το 1917.
Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχουμε την ήττα και συνθηκολόγηση των Κεντρικών Δυνάμεων (Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας, Βουλγαρίας, Τουρκίας), νέα κατανομή εδαφών και δημιουργία νέων κρατών. Αυτό έχει επιτευχθεί με συνθήκες οι οποίες υπεγράφησαν μεταξύ νικητών και ηττημένων. Για την Ελλάδα υπεγράφη η συνθήκη του ΝΕΪΓΥ που της παραχωρήθηκε η Δυτική Θράκη και η Ανατολική Μακεδονία. Με τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920 παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος και η Ανατολική Θράκη μέχρι την Τσατάλτζα κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης καταργήθηκε η Συνθήκη των Σεβρών και η Τουρκία ανακτά την Ανατολική Θράκη, την Ίμβρο και την Τένεδο. Τα σύνορα της Ελλάδος περιορίζονται στον Έβρο.
ΠΡΩΤΟΝ
Μέσα σε 2 μήνες από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι σύμμαχοί μας της ΑΝΤΑΝΤ (Άγγλοι-Γάλλοι) ζητούν από την Ελλάδα να σταλεί εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία και να πάρει μέρος στον Εμφύλιο στη Ρωσία, μεταξύ Τσαρικών-Μπολσεβίκων και να ενισχύσει τους Τσαρικούς. Μάλιστα εστάλη το εκστρατευτικό σώμα τη στιγμή που εδραιώνεται όλο και περισσότερο η Οκτωβριανή Επανάσταση των Μπολσεβίκων. Αυτή η προσπάθεια έγινε με τους συμμάχους Άγγλους-Γάλλους. Ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στην Οδησσό 6 Ιανουαρίου 1919 ημέρα των Φώτων με επικεφαλής τον Αντ/ρχη Μακρή. Το Φεβρουάριο του 1919 ακολούθησαν και άλλα στρατεύματα με επικεφαλής τον Κονδύλη και Ν.Πλαστήρα.
Ιστορικά απεδείχθη ότι το εγχείρημα ήταν λάθος.
Οι συνέπειες ήταν μεγάλες. Το κλίμα άλλαξε εις βάρος των Ελλήνων ομογενών της Οδησσού. Οι Μπολσεβίκοι κερδίζουν παντού. Το Μάρτιο του 1919 το μέτωπο των συμμάχων (ΑΝΤΑΝΤ) κατέρρευσε καθολικά. Ότι επακολούθησε ήταν μια τραγική κατάληξη. Πάμπολλοι ομογενείς εγκατέλειψαν τις πόλεις της Νότιας Ρωσίας και επιβιβάστηκαν στα πλοία των συμμάχων φοβούμενοι τα αντίποινα εκ μέρους των νικητών Μπολσεβίκων. Ακίνητη περιουσία, αγαθά και εμπορεύματα χάθηκαν. Εκτιμήσεις για το ύψος των απωλειών της ιδιωτικής περιουσίας των Ελλήνων ομογενών Οδησσού, Ροστόφ, Τυφλίδας, Πόντου και Ταϊγάν ανέρχεται σε 25.470.000 χρυσές λίρες. Ο Ελληνισμός της Νότιας Ρωσσίας που ανέρχεται σε χιλιάδες, οδηγήθηκε στον αναγκαστικό επαναπατρισμό.
ΔΕΥΤΕΡΟ
Μέσα σε 5 μήνες από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Λόυντ Τζώρτζ Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας είπε στο Βενιζέλο που βρισκόταν στο Παρίσι «Αποφασίσαμε σήμερα με τον Πρωθυπουργό της Γαλλίας Κλεμανσώ και τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ουΐλσον, να καταλάβετε τη Σμύρνη». Ο Βενιζέλος το αποδέχεται. Στις 2 Μαΐου 1919 ο ελληνικός στρατός βρίσκεται στη Σμύρνη. Ο Κεμάλ οργανώνεται και συνάπτει συμμαχίες με Γάλλους, Ιταλούς και Σοβιετικούς. Τον Ιούνιο του 1921 οι σύμμαχοι μας καλούν στο Λονδίνο για να τερματισθεί ο πόλεμος και να εκκενωθεί η Μ.Ασία από τον ελληνικό στρατό. Τον Αύγουστο του 1921 ο αρχιστράτηγος Παπούλας υπογράφει διαταγή οπισθοχώρησης του ελληνικού στρατού. Η προδοσία από τους συμμάχους ολοκληρώνεται.
Βλέπουμε στην πρώτη περίπτωση οι σύμμαχοί μας να ζητούν να συμμετάσχει η Ελλάδα με το εκστρατευτικό σώμα στον εμφύλιο της Ρωσίας και τη μεγάλη ζημία που υπέστησαν γενικά οι ομογενείς της Νότιας Ρωσίας που ήταν χιλιάδες και στη δεύτερη περίπτωση την προδοσία των συμμάχων στη Μ.Ασία και την καταστροφή.
Στις αρχές του 20ου Αιώνα η Ευρώπη βρέθηκε διηρημένη σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Το ένα περιελάμβανε Μ.Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία και το άλλο τις Κεντρικές Δυνάμεις Γερμανία και την Αυστροουγγαρία. Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου Άγγλοι και Γάλλοι αποφασίζουν την εκστρατεία στα Δαρδανέλλια με σκοπό να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη. Η άμυνα των στενών και της χερσονήσου είναι σθεναρή από χιλιάδες Τούρκους στρατιώτες με την καθοδήγηση του Γερμανού Στρατηγού Σάντερς. Η μεγάλη αποτυχία των Αγγλογάλλων στα Δαρδανέλλια τους αναγκάζει να μετατοπιστούν στα Βαλκάνια, στο νέο Μακεδονικό μέτωπο. Ένα μεγάλο μέρος του πολέμου αυτού διαδραματίσθηκε στο Μακεδονικό μέτωπο την άνοιξη του 1918. Το επίκεντρο του πολέμου αυτού ήταν ο Ν.Κιλκίς με σκληρές αποφασιστικές και νικηφόρες μάχες στο Ραβινέ (κοντά στο χωριό Χαμηλό), Σκρα και Δοϊράνη. Στις τρεις αυτές περιοχές η Μεραρχία Αρχιπελάγους, το Σύνταγμα της Κρήτης και η Μεραρχία Σερρών το 1917-1918 πέτυχαν συντριπτικές νίκες κατά των Κεντρικών Δυνάμεων Γερμανία-Βουλγαρία. Στις μάχες αυτές κρίθηκε το αποτέλεσμα της αναμέτρησης στα Βαλκάνια των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ με τις Κεντρικές Δυνάμεις.
Στο Κιλκίς βρίσκονται τα Στρατιωτικά Κοιμητήρια του Ηνωμένου Βασιλείου στις εξής περιοχές Κρηστώνη, Πολύκαστρο και Δοϊράνη. Ο Δούκας του Κέντ Εδουάρδος παραβρέθηκε στα Διασυμμαχικά Μνημεία Πολυκάστρου και Δοϊράνης στις 30-9-2018 στις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε στις 11-11-1918 με ήττα των Κεντρικών Δυνάμεων. Η συμμετοχή των Ελλήνων στη νίκη της ΑΝΤΑΝΤ ήταν αποφασιστική.
