Πέμπτη, 08 Σεπτεμβρίου 2016 21:15
Μέσα @ντι-κοινωνικής δικτύωσης
Του Ευστάθιου Παπαδόπουλου
΄Φοβάμαι τη μέρα που η τεχνολογία θα νικήσει την ανθρωπιά. Τότε ο κόσμος θα έχει μόνο μια γενιά από ηλίθιους΄΄. Με αυτά τα λόγια ο Αϊνστάιν οραματιζόταν το μέλλον της ανθρωπότητας πριν από περίπου εκατό χρόνια. Με μεγάλη λύπη και απεριόριστη βεβαιότητα συνειδητοποιώ πως ζούμε σε αυτή τη κοινωνία.
Η πρώτη σοκαριστική μπορώ να πω στιγμή για εμένα ήταν ένα περιστατικό που συνέβει σε γνωστό κατάστημα κινητής τηλεφωνίας της πόλης μας. Καθώς λοιπόν μπήκα στο εν λόγω κατάστημα για να αγοράσω μια κάρτα για το δεκαετίας παλιό κινητό μου, την ίδια στιγμή μπαίνει ένας πατέρας γύρω στα πενήντα με τους δύο γιούς του που ήταν δεν ήταν δέκα χρονών. Χωρίς να τα πολυλογώ, ο πατέρας με συνοπτικές διαδικασίες και αφού συμβουλεύτικε τα δεκάχρονα παιδάκια του για το ποιό ταμπλετ ήθελαν, έδωσε πεντακόσια ευρώ για να τα ικανοποιήσει.
Θυμάμαι να είχα παγώσει για κάποια δευτερόλεπτα βλέποντας αυτό που συνέβει και πραγματικά μπερδεμένος λόγω του ότι εν μέσω κρίσης κάποιοι, και βασικά η συντριπτική πλειοψηφία, ζει σε κάποιο παράλληλο σύμπαν όπου τα χρήματα ρέουν αφθονα. Αλλά ρέουν άφθονα για διασκέδαση, τσιγάρα, κινητά, τάμπλετ, ποτά και ξενύχτια. Ααα! Και καφέ φυσικά. Γιατί τί είναι ο Έλληνας χωρίς καφε; Για εστίαση, τροφή, είδη πρώτης ανάγκης κλπ, ουτε λόγος. Γι αυτά θα κατέβουμε σε απεργίες από Σεπτέμβριο και όπου βρούμε κανάλια θα κλάψουμε και λίγο και φυσικά θα φταίνε ‘’οι άλλοι’’.
Αλλά ας συνεχίσω τον συλλογισμό μου. Έχουν περάσει δυόμιση χρόνια και το τότε θέαμα εξελίχθηκε σε κοινωνικό πλέον πρόβλημα. Ας δεχτούμε καταρχάς την οποιαδήποτε τεχνολογία για επικοινωνία ως ένα καθαρά μέσο κοινωνικής επαφής. Όλα καλά μέχρι εδώ. Η χρήση της αποσκοπεί στην ανάγκη της κοινωνίας για επικοινωνία. Με την εξάπλωση του διαδικτύου, η λειτουργία κι εφαρμογή της επικοινωνίας παίρνει διάφορες μορφές καθώς και απλουστεύεται και γίνεται ευρεία προσβάσιμη. Αλλά φυσικά όπως με κάθε καινοτομία ή τεχνολογία, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη της εκμάθησης της λειτουργίας της εκάστωτε τεχνολογίας καθώς και της ορθολογικής χρήσης αυτής. Πράγμα που σε κανέναν, έστω στοιχειώδη, βαθμό δεν υφίσταται. Δυστυχώς γι’ ακόμη μια φορά είναι εμφανής η φύση του ανθρώπου καθώς και η αδυναμία του να την ελέγξει δελεασμένος από την πλασματική του προβολή. Έτσι, όταν εμφανίζεται κάτι καινούργιο ο άνθρωπος ψάχνει τρόπους να εκπέμψει τον εγωισμό του και να προβληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο.
Η επικοινωνία εξαρτάται πλέον σε ένα τεράστιο βαθμό από τα μέσα κοινωνικής ή μάλλον α-κοινωνικής καλύτερα δικτύωσης. Σαν αρχική ιδέα τα σόσιαλ μίντια ήταν καλά αλλά σύντομα ο όρος επικοινωνία αντικαταστάθηκε από τον όρο εγωισμός. Η ανάγκη για επικοινωνία (ίσως πρόφαση), εξελίχθηκε σε έναν ανελέητο αγώνα, ή και πόλεμο μεταξύ των χρηστών, για προβολή τους μέσω φωτογραφιών, κοινοποιήσεων τοποθεσίας, και γενικά του τρόπου διαβίωσης σε κάθε στιγμή της ζωής τους.
Η κοινωνική αποδεκτικότητα μετριέται με τα φημισμένα ΄΄Μου Αρέσει΄΄ στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και με κάποιον τρομακτικό τρόπο εφαρμόζεται και στην πραγματικότητα. Ο σκοπός είναι ότι ΄΄εγώ περνάω καλύτερα από όλους εσάς και είμαι κάποιος/α στον κοινωνικό μου περίγυρο σύμφωνα με το πλήθος των ‘’Μου Αρέσει’’ στη δραστηριότητά μου στο κάθε κοινωνικό μέσο δικτύωσης (συγγνώμη, α-κοινωνικό είπαμε)΄΄. Μεγάλο μέρος του προβλήματος αποτελούν οι αποφάσεις των οικογενειών γύρω από το θέμα των τεχνολογιών.
Αλήθεια, τί δουλειά μπορεί να έχει ένα παιδί δεκαπέντε ετών με ένα τέρας της τεχνολογίας που κοστίζει μισό χιλιάρικο ευρώ και φυσικά τί μπορεί να γνωρίζει γι’ αυτή; Η απάντηση; Καμία και τίποτα. Και το δεκαπέντε στην ηλικία είναι ενδεικτικό. Υπάρχουν ακόμα και γονείς οι οποίοι δεν γνωρίζουν τις βασικές λειτουργίες των τεχνολογιών και του διαδικτύου κι όμως τις χρησιμοποιούν εν αγνοία των κινδύνων που εγκυμονούν.
Τυλίγοντας τις παραπάνω προτάσεις σε ένα πακέτο με όμορφο περιτύλιγμα κι εκρηκτικό περιεχόμενο γινόμαστε μάρτυρες κλοπών λογαριασμών και συνομιλιών, αφελών (από πλευράς παιδιών) συζητήσεων των παιδιών με επικίνδυνους ανθρώπους, και το κυριότερο κατά τη γνώμη μου προκαλούμε το ηθελημένο ξεπούλημα της προσωπικής ζωής κι ελευθερίας μας.
Ένα παιδί λοιπόν έχει ένα κινητό απίστευτων ικανοτήτων επειδή κλαίει και δεν αφήνει κανέναν στην ησυχία του κι επειδή δεν είναι δυνατόν το παιδί του γείτονα να είναι πιό ΄΄εξελιγμένο’’ απο το δικό μας. Εξέλιξη... Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με έρευνα της DailyMail, τα τελευταία 60 χρόνια ο δείκτης νοημοσύνης έχει υποχωρήσει κατά μέσο όρο δέκα μονάδες. Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά αφού βομβαρδιζόμαστε σε καθημερινή βάση από απύθμενης ανοησίας και χαμηλής νοημοσύνης τηλεοπτικές εκπομπές, σειρές, ριάλιτι σόους καθώς κι έντυπα όλα τα οποία διψάμε να τα παρακολουθήσουμε και να διαβάσουμε αλλά και να συζητήσουμε φυσικά για να είμαστε ‘’μέσα στα πράγματα’’. Και όταν δεν έχουμε την τιβι; Μα φυσικά συνεχίζουμε με το κινητό στο χέρι.
Κι εάν οποιοσδήποτε κάνει αναφορά σε βιβλία επιστημονικά, κοινωνικά, λογοτεχνικά κ.ο.κ ή τελος πάντων σε κάτι ανώτερο πνευματικά, φτάνει σε σημείο να χλευάζεται. Οι συμπεριφορές αυτών των μέσων καθορίζουν τις τάσεις ή καλύτερα τη μόδα της εποχής. Μόδα που εαν δεν ακολουθεί κάποιος μπορεί κι επισήμως να θεωρεί τον εαυτό του παραγκωνισμένο. Αξέχαστη θα μου μείνει η είκονα καμιάς εικοσαριάς δεκαφτάχρονων να είναι σκαρφαλωμένα στο συντριβάνι δίπλα στη Λ.Α.Φ. του Κιλκίς και να εφαρμόζουν την μόδα του καλοκαιριού ψάχνοντας πόκεμον.
Οι άνθρωποι που θα μπούνε σε σχολές θετικών, και θεωρητικών επιστημών και θα αναλάβουν μια χώρα σε λίγα χρόνια, ψάχνουν πόκεμον. Η πλύση εγκεφάλου που υφίσταται η κοινωνία καθώς και η τυφλή ακολουθία των τάσεων του μέσου αυτού, της κινητής τηλεφωνίας δηλαδή (ή και κάθε άλλου μέσου), είναι αναμφίβολα ένας παράγοντας διάλυσης και αποξένωσης της καθώς κι έλλειψης καθαρής και κριτικής σκέψης. Είναι τουλάχιστον τραγικό σε ένα τραπέζι με τέσσερις νέους που βγήκαν για να τα πούνε, και οι τέσσερις να βρίσκονται υπνωτισμένα καρφωμένοι στην οθόνη των κινητών τους τηλεφώνων.
Εν κατακλείδι, τα μηνύματα που αντιλαμβάνομαι για την εξέλιξη του φαινομένου αυτού μόνο δυσάρεστα μπορεί να είναι. Εαν κάτι δεν αλλάξει, η κοινωνία αγαπητέ κύριε Αϊνστάιν μπορεί να περιμένει πολλές γενιές ηλιθίων. Και το τραγικότερο; Εν γνώσει τους.