Ως Νέα Στρώμνιτσα (Κιλκίς) παρουσιάζεται η πόλη στην απογραφή του 1913 που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 1913 και δημοσιεύθηκε από τη διεύθυνση Στατιστικής του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας το 1915. Η ονομασία Νέα Στρώμνιτσα γίνεται επίσημη ονομασία της πόλης όταν το Δημοτικό Συμβούλιο του νεοσύστατου Δήμου αποφασίζει να της δώσει αυτό το όνομα πιστεύοντας ότι η μετονομασία θα βοηθούσε στην εδώ μετεγκατάσταση όλων των Στρωμνιτσιωτών. Αυτό πιστοποιείται και στο βιβλίο πρακτικών των συνεδριάσεων και αποφάσεων του Δήμου όπου υπάρχει η τυπωμένη κεφαλίδα «Βιβλίον των Πράξεων του Δήμου Ν. Στρωμνίτσης (Επαρχία Κιλκισίου)». (Το πρώτο πρακτικό υπογράφεται στις 13-8-1914).
Αυτό όμως δεν οριστικοποιήθηκε, γιατί το Ελληνικό κράτος αποφάσισε να διατηρήσει το όνομα του Κιλκίς, που είχε συνδεθεί με την ιστορική μάχη από την οποία κρίθηκε η τύχη του Β’ Βαλκανικού πολέμου. Η ιστορική «ειρωνεία» είναι ότι η πολυαίμακτη μάχη που είχε ως αποτέλεσμα τη διάρρηξη των δεσμών της πόλης με το παρελθόν της στάθηκε ταυτόχρονα η αιτία να διατηρηθεί το όνομα που τη συνέδεε με το παρελθόν αυτό. Με την ονομασία Κιλκίς εμφανίζεται η κωμόπολη σε πίνακα που παρουσιάζει «τας εν τη Υποδιοικήσει Κιλκίς υπαγομένας πόλεις, κώμας και χωρία μετά των τυχόν εν αυταίς εγκατεστημένων Αρχών» και υπογράφεται από τον υποδιοικητή Κιλκίς στις 16-11-1914 στοιχείο που δείχνει ότι για την ελληνική διοίκηση η ονομασία Νέα Στρώμνιτσα δεν ισχύει. Πάντως η προσωρινή αυτή ονομασία θα συνεχίσει να επιβιώνει και στα επόμενα χρόνια όπου όμως επιλέγεται ως δεύτερη όπως συμβαίνει με τον Οδηγό της Ελλάδος του 1921.
Η παρουσία των Αγγλογάλλων στην περιοχή κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου θα εμφανίσει εκ νέου τις ξενόγλωσσες ονομασίες της πόλης. Η χαρτογραφική υπηρεσία της Στρατιάς της Ανατολής θα συμπληρώσει και θα επανεκδόσει την αυστριακή σειρά χαρτών Generalcarte διατηρώντας τις παλιές ονομασίες. Έτσι στην αγγλική έκδοση χάρτη που συνέταξε η Τοπογραφική Υπηρεσία της Στρατιάς της Ανατολής τον Αύγουστο του 1916 η πόλη αναγράφεται ως KUKUS. Την ίδια ονομασία συναντάμε τυπωμένη ή χειρόγραφη στην αγγλική και στη γαλλική στα επιστολικά δελτάρια (cartes postales) που έστελναν στις οικογένειες τους οι στρατευμένοι. Η ορθογραφία της στις βρετανικές στρατιωτικές πηγές διαφοροποιείται συχνά. Έτσι σε εγχειρίδιο που συντάχθηκε από τον Γεωγραφικό Τομέα των Μυστικών Υπηρεσιών του Βρετανικού Ναυτικού συναντάμε την πόλη ως Kukush. (A handbook of Macedonia and surrounding territories, London, 1920).
Το ζήτημα της ονομασίας θα λήξει οριστικά το 1925 όταν ο εισηγητής για τη μετονομασία ξένων τοπωνυμίων Β. Κολοκοτρώνης θα συνηγορήσει υπέρ της παραμονής του ονόματος Κιλκίς ακριβώς «εις μνήμην της αποφασιστικής παρ’ αυτό νίκης ημών κατά τον τελευταίον βαλκανικόν πόλεμον». Προσέθετε όμως ότι «θα ηδύνατο ουχ ήττον, επί το ελληνικώτερον, να λέγηται η Κιλκίς, κατά τον τύπον Χαλκίς».
Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες από το νομό Κιλκίς θα βρείτε στην ιστοσελίδα και στο fb του τεχνικού γραφείου k4station.
