Όσο σημαντικές και αν είναι αυτές οι συζητήσεις, πίσω από την ανάλωση στα επουσιώδη, κρύβεται μια μεγαλύτερη αλήθεια: το μέλλον του θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν.

«Αν αυτό το θεμελιώδες ζήτημα δεν ξεκαθαρίσει, η κατάσταση μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ» γράφει σε άρθρο του στο CNN ο Ντάνιελ Μπράμπεργκ, σύμβουλος στο κρατικό Ινστιτούτο Ειρήνης των ΗΠΑ («United States Institute of Peace») και επιστημονικός συνεργάτης στο πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν.

«Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να στηρίξουν την πολιτική δυναμική των μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό του Ιράν, πρέπει να πετύχουν μια εκτεταμένη πυρηνική συμφωνία με την στήριξη του Κογκρέσου, ενθαρρύνοντας τους μεταρρυθμιστές Ιρανούς και υιοθετώντας μία γραμμή ευρύτερης συνεργασίας με την Τεχεράνη. Αν, αντίθετα, επιμείνουν στην επιβολή επαχθών όρων τους οποίους το Ιράν αποκλείεται να δεχθεί, οι σκληροπυρηνικοί του καθεστώτος θα ενισχυθούν και το πυρηνικό πρόγραμμα θα συνεχιστεί χωρίς διεθνή εποπτεία» προειδοποιεί ο αρθρογράφος.

Και τονίζει: «Η πραγματικότητα είναι ότι οι ακραίοι σκληροπυρηνικοί του καθεστώτος φοβούνται πως η παραμικρή ανοχή θα προκαλούσε καταιγίδα πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Από την αρχή έχουν προσπαθήσει να προκαλέσουν προβλήματα στον Ιρανό πρόεδρο Χασάν Ροχανί και τους συμμάχους του, και αναμφισβήτητα θα εντείνουν τις προσπάθειές τους αν και όταν ο ανώτατος θρησκετικός ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενέι ανακοινώσει ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ απέτυχαν. Οι αντίπαλοι του Ροχανί επιδιώκουν τη κατάρρευση των διαπραγματεύσεων φοβούμενοι ενίσχυση του μεταρρυθμιστικού κινήματος εν όψει των εκλογών του 2016».

Τέτοιες ενδοΐρανικές πολιτικές συγκρούσεις θα εκπλήξουν όσους στην Ουάσινγκτον δεν διακρίνουν καμία διαφορά ανάμεσα σε συντηρητικούς και μεταρρυθμιστές στο Ιράν. Ωστόσο ένας διασυρμός του προέδρου Ροχανί και των ντόπιων συμμάχων του θα έπληττε τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Οι σκληροπυρηνικοί της Τεχεράνης θα υποστηρίξουν ότι η μόνη επιλογή είναι να ενισχυθεί η συνεργασία με τη Ρωσία, τη Κίνα και άλλες μικρές και μεγάλες απολυταρχίες. Επιπλέον, σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων, οι σκληροπυρηνικοί θα κάνουν αδύνατη για την Αμερική την διεθνή εποπτεία του πυρηνικού προγράμματος στο Ιράν. Η ιστορία έχει δείξει πως οι κυρώσεις θα οδηγήσουν τη Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αλλά δεν θα εξαναγκάσουν του Ιρανούς ηγέτες να συμφωνήσουν με όρους που είναι κατά των εθνικών συμφερόντων της χώρας τους» γράφει ο Μπράμπεργκ.

Όσο για το σενάριο στρατιωτικής επέμβασης ; «Οποιαδήποτε προσπάθεια καταστροφής ή ανατροπής του ιρακινού πυρηνικού προγράμματος απαιτεί εβδομάδες ή μήνες συνεχών βομβαρδισμών - στην ουσία έναν ακόμη πόλεμο, το αποτέλεσμα του οποίου είναι αβέβαιο. Και με το Ισλαμικό Κράτος στο προσκήνιο, είναι σίγουρο πως η Αμερική δεν θα ήθελε να εντείνει το ήδη τεράστιο χάος στη περιοχή» λέει.

Και καταλήγει : «Η ανάγκη συμβιβασμού ανάμεσα στη Τεχεράνη και την Ουάσιγκτον με στόχο την αναδιαμόρφωση της ιρακινής πολιτικής είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Δεν υπάρχει καταλληλότερη στιγμή για επίδειξη ηγεσίας με δυναμισμό και όραμα και από τις δύο πλευρές».