Στον Πόντο, ο διωγμός που ξεκίνησε το 1916 και γρήγορα πήρε τραγικές διαστάσεις, έγινε σε τρεις φάσεις:
Στην πρώτη και δεύτερη φάση, οι διωγμοί κατά των Ελλήνων ξεκίνησαν δυναμικά. Το 1919, οι διωγμοί και οι αγριότητες κλιμακώθηκαν, και οδήγησαν στην τρίτη φάση και στο τελικό χτύπημα για τον ελληνισμό του Πόντου. Η τρομοκρατία, τα εργατικά τάγματα, οι εξορίες, η κρεμάλα, οι πυρπολήσεις των χωριών και οι δολοφονίες, ανάγκασαν τους Έλληνες να πάρουν τα βουνά, φτιάχνοντας αντάρτικο με σκοπό την προστασία των αμάχων.
Το τέλος του Πόντου, όμως, δεν άργησε να έρθει. Τον τραγικό επίλογο της γενοκτονίας, έγραψε ο βίαιος ξεριζωμός των επιζώντων από τις πατρογονικές τους εστίες. Με τη συνθήκη της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, αναγκάστηκαν να φύγουν για την Ελλάδα και οι τελευταίοι πόντιοι. Αυτό ήταν το τέλος μιας μακραίωνης, από αρχαιοτάτων χρόνων, παρουσίας και δραστηριοποίησης των Ελλήνων στις περιοχές του Πόντου που συνοδεύτηκε από εκπληκτικά αποτελέσματα, πνευματική και πολιτιστική δημιουργία και οικονομικά επιτεύγματα.
Τον Φεβρουάριο του 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου, ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα, ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο μικρασιατικό Πόντο την περίοδο 1916-1923. Η αναγνώριση αυτή, παρά την εβδομηκονταετή καθυστέρηση, δικαίωσε ηθικά τον ποντιακό ελληνισμό και συνέδεσε το σύγχρονο ελληνισμό με την ιστορική του μνήμη.
Η Τουρκία, φυσικά, δεν αναγνωρίζει ότι υπήρξε γενοκτονία αποδίδοντας τους θανάτους σε απώλειες πολέμου, σε λοιμό και σε ασθένειες. Στην Τουρκία, η 19η Μαΐου είναι εθνική γιορτή. Στην Ελλάδα είναι μέρα πένθους και μνήμης. Το οφείλουμε στους προγόνους μας, να μην ξεχάσουμε ποτέ, να πενθούμε συλλογικά, να τηρούμε τη μνήμη τους αέναα. Είναι χρέος και καθήκον μας να εργαζόμαστε και να παλεύουμε συνεχώς μέχρι τη διεθνή και καθολική αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων, καταδικάζοντας ένα έγκλημα που διαπράχθηκε, τοποθετώντας τα γεγονότα στην πραγματική ιστορική τους διάσταση.
Ο Βουλευτής
Παραστατίδης Στέφανος
