«Ενας αρχαιολογικός χώρος πρέπει να μπαίνει μέσα στη ζωή και την καθημερινότητά μας, στεγάζοντας ξανά αυτά που στέγαζε στην αρχαιότητα: ιδέες, πολιτική, τέχνη και, κυρίως, έμπνευση», έχει δηλώσει στο παρελθόν ο Πέτρος Θέμελης. Κορυφαίος αρχαιολόγος, έχει συνδέσει το όνομά του εδώ και 27 χρόνια με το ανασκαφικό έργο στην αρχαία Μεσσήνη, η οποία λειτουργεί ως ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας.
«Τα μνημεία τα φροντίζουν και τα προστατεύουν αυτοί που τα γνωρίζουν και τ’ αγαπούν. Η καλύτερη γνώση είναι η βιωματική γνώση», επισημαίνει η Νένα Γαλανίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης και επιστημονική υπεύθυνη της σειράς «Δημόσια Αρχαιολογία».
Ακόμη, η κίνηση πολιτών «Διάζωμα» (για την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων της χώρας), με επικεφαλής τον Σταύρο Μπένο, έχει ως βασική αρχή της, ότι τα «μνημεία πρέπει να κοινωνικοποιούνται, καθώς είναι η μόνη πραγματική προσπάθεια προστασίας τους», στην οποία εντάσσεται και η επιχειρηματική κοινότητα.
Αρχαιολογικοί χώροι, λοιπόν, ανοιχτοί στην κοινωνία και με πολλαπλές δράσεις από τις Εφορίες Αρχαιοτήτων και τους τοπικούς φορείς. Το ζούμε τα τελευταία χρόνια και στο νομό Κιλκίς, με τις συναυλίες στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Κιλκίς, με εκατοντάδες κιλκισιώτες να βρίσκονται για πρώτη φορά στο Μουσείο και ανάμεσα στα εκθέματά του.
Το ζήσαμε πέρσι στον αρχαιολογικό χώρο της Ευρωπού με την εκδήλωση για το αμπέλι και το κρασί, το ζήσαμε το 2012 στον αρχαιολογικό χώρο Παλατιανού με τις εκδηλώσεις της Στέγης Πολιτισμού Παλατιανού, το ζούμε με τα μαθήματα για τα παιδιά των δημοτικών σχολείων, που γίνονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο…
Κι όμως, παρά το γεγονός πως έχει γίνει καταπληκτική δουλειά από τους αρχαιολόγους μας σε Ευρωπό και Παλατιανό, παρά το ότι έχουν επενδυθεί εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ και οι χώροι έχουν γίνει επισκέψιμοι, οι αρχαιολογικοί χώροι Ευρωπού και Παλατιανού μένουν κλειστοί στους πολίτες και τους επισκέπτες του νομού Κιλκίς, στους μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης!
Οποιος βρεθεί στην αρχαία Ευρωπό και στο Παλατιανό θα πέσει επάνω σε πόρτες κλειστές, με αλυσίδες και λουκέτα απαραβίαστα. Πρακτικά δεν υπάρχει η δυνατότητα να μπει κανείς στους αρχαιολογικούς χώρους, να δει τα ανασκαφικά ευρήματα και τις παρεμβάσεις ανάδειξης των χώρων που πραγματοποίησε η ΙΣΤ’ Εφορία Αρχαιοτήτων.
Δεν είναι εύκολο να υπάρχει στους χώρους αυτούς μόνιμος φύλακας-ξεναγός, ούτε είναι και αναγκαίο. Ωστόσο, οι χώροι αυτοί πρέπει να ενταχθούν σε ένα πρόγραμμα εκδηλώσεων – ανάδειξής τους για όλο το χρόνο, σε συνεργασία της Εφορίας Αρχαιοτήτων και των δήμων ή των τοπικών φορέων που θα ήθελαν να συμβάλλουν σε εθελοντική βάση.
Δεν είναι δύσκολο στις εισόδους των αρχαιολογικών χώρων να υπάρχει ένα τηλέφωνο επικοινωνίας είτε με το Μουσείο του Κιλκίς είτε με τον τοπικό φορέα, ώστε όταν βρεθούν επισκέπτες στους χώρους αυτούς να ανοίξει κάποιος τις πόρτες και να ενημερώσει για την ιστορία του χώρου και τα ανασκαφικά ευρήματα. Οι εθελοντές δεν λείπουν σ’ αυτόν τον τόπο, αρκεί κάποιος να συντονίσει και να οργανώσει ένα τέτοιο δίκτυο φορέων και εθελοντών.
Οι δύο νέες δημοτικές αρχές Κιλκίς και Παιονίας μπορούν και πρέπει να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια τέτοια κατεύθυνση, αναδεικνύοντας την μακρόχρονη ιστορία του τόπου μας, στηρίζοντας το έργο και τη βούληση της ΙΣΤ’ Εφορίας Αρχαιοτήτων και των αρχαιολόγων της, όπως μας μεταφέρθηκε…
Κώστας Τερζενίδης
