Το έθιμο της «Μπάμπως» στον Άσπρο
Στις 8 Ιανουαρίου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Άσπρου αναβίωσε, όπως κάθε χρόνο, το έθιμο της Μπάμπως. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόγονοί μας από την Ανατολική Ρωμυλία και γινόταν προς τιμή της μαμής του χωριού που βοηθούσε να έλθουν τα παιδιά στον κόσμο.
Από το πρωί οι γυναίκες του χωριού στολισμένες ιδιαίτερα, με δώρα (σαπούνι και πετσέτα) συγκεντρώνονταν στο σπίτι της μαμής. Εκεί η καθεμία ξεχωριστά έπλενε και σκούπιζε τα χέρια της, για να την τιμήσει για την πολύτιμη προσφορά της. Η μαμή με την σειρά της έστρωνε τραπέζι για όλες με κύριο γεύμα πληγούρι βρασμένο με κρέας χήνας και κρασί. Στη συνέχεια ακολουθούσε στην αυλή του σπιτιού χορός, που τον έσερναν όλες οι γυναίκες με τη σειρά κρατώντας στο χέρι το φλάμπουρο (ένα κλαδί στολισμένο κυρίως με φρούτα της εποχής). Όλες μαζί μετά κατευθύνονταν στα καφενεία του χωριού χορεύοντας και κατέληγαν στην πλατεία του χωριού. Εκείνη τη μέρα επιτρέπονταν τα πειράγματα και κάθε είδους αστειότητες χωρίς παρεξηγήσεις.
Το βράδυ συνεχίζονταν το γλέντι στα καφενεία του χωριού μέχρι αργά και έτσι τελείωνε η γιορτή δίνοντας μεγάλη χαρά και ζωντάνια σε μικρούς και μεγάλους.
Η γιορτή της μαμής ή της μπάμπως η μέρα, όπως είναι επίσης γνωστό το έθιμο, αποσκοπούσε στην απόδοση τιμής και σεβασμού στην μαία. Η μαμή ήταν η γηραιότερη συνήθως γυναίκα του χωριού που έσπευδε σε κάθε γέννα για να προσφέρει τις υπηρεσίες της. Γι’ αυτό το τελετουργικό μέρος του εθίμου είναι γεμάτο συμβολισμούς. Το νερό και το σαπούνι και το συμβολικό νίψιμο των χεριών προαναγγέλλουν τις προετοιμασίες της μαμής πριν τον τοκετό. Την ημέρα εκείνη επίσης συνηθίζονταν η ανταλλαγή άσεμνων αστείων και πειραγμάτων μεταξύ των γυναικών, τα οποία παραπέμπουν στη γενετήσια πράξη.
Σύμφωνα με τους λαογράφους, τέτοιου είδους γιορτές στις οποίες συμμετέχουν μόνο γυναίκες, είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Μια τέτοια γιορτή ήταν τα Θεσμοφόρια. Ήταν ένα εορταστικό τριήμερο που τελούνταν κατά την φθινοπωρινή ισημερία (21 Σεπτεμβρίου) και γινόταν προς τιμήν των Θεσμοφόρων θεών, της Δήμητρας και της Κόρης. Είχε σκοπό την επίκληση της γονιμότητας, τόσο για τους αγρούς, όσο και για τις ίδιες τις γυναίκες. Παρόμοια γιορτή ήταν και τα Αλώα, που τελούνταν την 26η ημέρα του μήνα Ποσειδαιώνα (δηλαδή αρχές Ιανουαρίου). Στις γιορτές αυτές συμμετείχαν αποκλειστικά γυναίκες, ενώ η παρουσία των ανδρών ήταν αυστηρά απαγορευμένη και επέβαλε βαρύτατες ποινές. Όπως ισχυρίζονται επίσης πολλοί λαογράφοι, αυτές οι εκδηλώσεις αποτελούν κατάλοιπο της μητριαρχικής κοινωνίας. Οι γυναίκες κατά τις γιορτές αυτές αισχρολογούσαν, έτρωγαν, έπιναν, μεθούσαν και χόρευαν κρατώντας φαλλικά σύμβολα. Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά που αποσκοπούν στην γονιμότητα, την ευετηρία και τελικά στην επιβίωση του ανθρώπου.
Έκθεση εικόνων
https://www.eidisis.gr/politistika/to-ethimo-tis-mpampos-ston-aspro.html#sigProId2046539ce2