Σ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του ο άνθρωπος ανατρέχει σε εικόνες, ήχους, οσμές, συναισθήματα και όνειρα συνδεδεμένα με την παιδική του ηλικία. Το χωριό που γεννηθήκαμε, η γειτονιά μας, οι παιδικοί μας φίλοι, τα πάντα. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι μεγάλης ηλικίας άνθρωποι που παθαίνουν αλτσχάιμερ, θυμούνται πρόσωπα και γεγονότα της παιδικής τους ηλικίας και δεν θυμούνται τα μεταγενέστερα.
Η ιδιότητα αυτή του ανθρώπινου εγκεφάλου έγινε αντιληπτή έγκαιρα από τους κατά καιρούς ηγέτες των λαών της ανθρωπότητας και άρχισε η εκμετάλλευση για ίδιον όφελος. Άρχοντες, βασιλιάδες, δικτάτορες και αργότερα συλλογικές ηγεσίες φρόντιζαν μέσω της εκπαίδευσης να καταγράφονται στον εγκέφαλο των παιδιών-υπηκόων τους πράγματα που θα βόλευαν την μελλοντική διαιώνιση της εξουσίας τους των ίδιων αλλά και των δυναστειών τους. Μέχρι και σήμερα, κάθε κράτος ιδιαίτερα στις υπανάπτυκτες κοινωνίες, φροντίζει μέσα από την πρωτοβάθμια εκπαίδευσή του να προπαγανδίζει πράγματα με τα οποία θα πορεύεται ο κάθε υπήκοος στην υπόλοιπη ζωή του.
Ένα απ’ αυτά είναι και η αγάπη για την πατρίδα και το έθνος. Εμείς οι δάσκαλοι καλλιεργούμε την αγάπη για την πατρίδα μέσα από το μάθημα της ιστορίας, τις εθνικές γιορτές, τα ποιήματα, τα σκετσάκια, τις ομιλίες κτλ. Όλα αυτά βέβαια έχουν ως σκοπό την καλλιέργεια του εθνικού συναισθήματος στα Ελληνόπουλα και καλώς γίνονται. Το πρόβλημα δημιουργείται από το γεγονός ότι η αγάπη προς την πατρίδα δίνεται μονοδιάστατα και μονόπλευρα υπερτονίζοντας τις όποιες επιτυχίες του λαού μας μέσα στους αιώνες και υποβαθμίζοντας τις όποιες αποτυχίες. Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι εθνικοί μύθοι που καλλιεργήθηκαν μέσα από το μάθημα της ιστορίας και άντε τώρα να τους βγάλεις από το μυαλό του νεοέλληνα. Κάποιοι από τους μαθητές μας μεγαλώνοντας και διαβάζοντας την ιστορία μέσα από εξωσχολικά βιβλία αποκτούν την πραγματική ιστορική διάσταση των γεγονότων, οι περισσότεροι όμως μένουν στην ιστορία που διδάχθηκαν στο σχολείο και εκεί χάνεται το παιχνίδι. Φανατίζονται και με τις φτωχές έως ανύπαρκτες ιστορικές τους γνώσεις γίνονται δυστυχώς έρμαια του κάθε πατριδοκάπηλου που επενδύει την πολιτική του καριέρα πάνω στην αμάθεια ή ημιμάθεια των μαζών. Το πρόβλημα είναι ότι το ίδιο γίνεται και στα γειτονικά μας κράτη αλλά και σ’ όλον τον πλανήτη με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο έως ακατόρθωτο να αλλάξουν τα πράγματα μεμονωμένα και μονοδιάστατα σε κάποιο κράτος.
Μ’ αυτόν τον τρόπο σ’ όλα τα κράτη αρχίζει η κατάρα της ανθρωπότητας που ονομάζεται εθνικισμός. Έτσι ο Έλληνας αποκαλεί με περιφρονητικές εκφράσεις άλλους λαούς (‘’Τουρκαλάδες’’, ‘’Γυφτοσκοπιανοί’’, ‘’Βρωμοαλβανοί’’ κτλ). Ας μην ξεχνάμε ότι οι λέξη ‘’Βούλγαροι’’ όταν εκστομίζεται εν χορώ από τους νότιους, αποτελεί βρισιά για τους οπαδούς των ομάδων της Βόρειας Ελλάδας. Δημιουργείται έτσι ένα άρρωστο κλίμα εσωστρέφειας, πρώτη ύλη για τους πολέμους ανάμεσα στους λαούς. Μεγαλώνουμε στην Ελλάδα με το όνειρο να πάρουμε πίσω την Κωνσταντινούπολη και την Αγια-Σοφιά. Μεγαλώνουν τα Τουρκόπουλα με το όνειρο να πάρουν πίσω την Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) και την Σελανίκ (Θεσσαλονίκη). Μεγαλώνουν τα Βουλγαρόπουλα με το όνειρο να φθάσουν την πατρίδα τους στο Αιγαίο σύμφωνα με την βραχύβια συνθήκη του Αγίου Στεφάνου του 1878. Μεγαλώνουν τα Αλβανόπουλα με το όνειρο να πάρουν πίσω την Τσαμουριά κι εμείς την Βόρεια Ήπειρο. Το ίδιο και με τα Σκοπιανόπουλα που ονειρεύονται την Μακεδονία του Αιγαίου. Όλοι έχουν δίκιο. Επικεντρώνουν σε κάποια ιστορική φάση που τους βολεύει και ακολουθεί η γνωστή επωδός: «Τα εδάφη αυτά ήταν κάποτε δικά μας και θα ξαναγίνουν». Και δώστου οι πόλεμοι, οι σφαγές, οι εξανδραποδισμοί και οι εθνοκαθάρσεις μέσα στους αιώνες εκατέρωθεν. Και τρίβουν τα χέρια τους οι εκάστοτε ισχυροί της γης που καλλιεργούν τους εθνικισμούς για να πετύχουν τα δικά τους συμφέροντα. Και αλέθονται οι μάζες μέσα στην κρεατομηχανή της ιστορίας πεπεισμένες για το ιστορικό τους καθήκον και δίκιο.
Δεν αναρωτιέται ο Έλληνας αγρότης τι έχει να χωρίσει με τον Τούρκο, τον Αλβανό, τον Σκοπιανό, τον Βούλγαρο αγρότη που παλεύει κι αυτός με τα στοιχεία της φύσης για να επιβιώσει. Το ίδιο αντίστοιχα και με τις άλλες επαγγελματικές κατηγορίες που αγωνίζονται σκληρά για τον επιούσιο.
Και τι λύση προτείνεις για το πρόβλημα αυτό; θα ρωτήσει κάποιος.
Πολύ φοβάμαι ότι δεν υπάρχει λύση ούτε στο παρόν ούτε στο μέλλον. Όσο η ανθρωπότητα θα πορεύεται με τον ίδιο αρρωστημένο τρόπο που πορεύεται εδώ και χιλιετίες, το αποτέλεσμα θα είναι πάντα το ίδιο.
Μια απειροελάχιστη ουτοπική ελπίδα είναι να συμπέσουν στο μέλλον στην ίδια χρονική περίοδο φωτεινά μυαλά στην ηγεσία του πλανήτη που θα συνεργαστούν για να εξαφανιστεί βαθμιαία η κατάρα του εθνικισμού που τόσα δεινά επισώρευσε στην ιστορική πορεία του ανθρώπινου είδους μέσα στον χρόνο.
Αν δεν γίνει αυτό, οι λαοί θα συνεχίσουν να σκοτώνονται εις το διηνεκές για ένα κομμάτι γης, για ‘’ένα πουκάμισο αδειανό για μια Ελένη’’.