Είναι οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους, είναι η αξία της ζωής και της προστασίας των αδύναμων, είναι η ενίσχυση με κοινωνικούς πόρους της ίδιας της οικονομικής ανάπτυξης, είναι με ένα λόγο οι αξίες της σοσιαλδημοκρατίας το πραγματικό "εμβόλιο" κατά του κορονοϊού. Είναι η απάντηση των ανθρώπων όταν δοκιμάζεται η ύπαρξη και συνοχή μιας κοινωνίας ανθρώπων.
Μήπως είδατε πουθενά εκείνες τις πολυδιαφημισμένες αξίες της ελεύθερης έως ανεξέλεγκτης αγοράς, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της ιδεοληψίας του αντικρατισμού να εμφανίζονται για να υπερασπιστούν τις "αρχές" τους; Να αντιπαρατεθούν σε πολιτικές έντονης κρατικής παρέμβασης, οι οποίες πλέον εξαγγέλλονται και εφαρμόζονται, αλλά το κυριότερο: Απολαμβάνουν ευρύτατη κοινωνική αποδοχή. Κι όταν ασκείται κριτική αυτή αναφέρεται πάντα σε μικρότερη της αναγκαίας κρατική παρέμβαση.
Και που συμβαίνουν αυτά; Σε ποια γωνιά του κόσμου αναπτύσσεται ο διάλογος αρχών με τον άνθρωπο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για την αντιμετώπιση της κρίσης;
Πρωτίστως στην Ευρώπη. Ακόμα κι όταν συγκρούονται θέσεις (αμοιβαιοποίηση χρέους) όποιος παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις θέσεις, τις προτάσεις εξόδου από την κρίση θα διαπιστώσει πως είναι πάντα η Ευρώπη το άλας της γης. Εδώ άνθισε ο πολιτισμός, εδώ παραμένει ο άνθρωπος στο επίκεντρο, εδώ στην Ευρώπη - κι ας την ελεεινολογούμε σε κάθε ευκαιρία- ακόμα και οι πλέον δεξιές κυβερνήσεις της επεξεργάζονται, προκρίνουν και εφαρμόζουν συνταγές αντιμετώπισης μιας κρίσης πάντα σε κοινωνίες ανθρώπων κι όχι σε συμπιλήματα ιδιωτών με σκοπό τη βέλτιστη απόδοση στις γραμμές παραγωγής.
'Ακουσε κανείς ανάλογη πνευματική κινητικότητα περί του πρακτέου στην κοινωνία-κι όχι στις ...γραμμές παραγωγής- σε Ασία, σε Αφρική, σε Αμερική;
Οι τίγρεις της Ασίας και η πάντα πρωτεύουσα του καπιταλισμού πρωτίστως την παραγωγή έχουν κεντρικό στόχο. Δεν είναι μόνο η επιλογή μιας οικονομικής ελίτ. Στις ΗΠΑ που οι νεκροί της πανδημίας ξεπερνούν την προσεχή εβδομάδα δυο Βιετνάμ, η αντίδραση και η κάθοδος στους δρόμους προήλθε από εκείνους που ζητούν να ανοίξει η οικονομία. Από τον αγανακτισμένο λαό. Έναντι οποιουδήποτε ανταλλάγματος.
Δεν εκλέχτηκε τυχαία Πρόεδρος ο Τραμπ. Για να μην μιλήσουμε για εκείνον τον ανεκδιήγητο Ζαίρ Μπολσονάρο της Βραζιλίας.
Ναι στην Ευρώπη ανδρώθηκε το τέρας του φασισμού και δυο φορές αιμοτοκύλισε τον κόσμο.
Ναι, θέλει πολλή δουλειά ακόμα η πολιτική της ενοποίηση,
Ναι, αναπτύσσονται και φυγόκεντρες δυνάμεις.
Αλλά αν έχει ελπίδα αυτός ο κόσμος να γίνει ανθρωπινότερος, τότε μόνο η Ευρώπη μπορεί να την προσφέρει.
Διότι ο μέγας πλούτος της Ευρώπης είναι οι Ευρωπαίοι και ο πολιτισμός τους. Το συγκριτικό τους πλεονέκτημα.
Σε αυτήν την Ευρώπη σαφώς και άνθισαν πάσες οι ιδέες και πάντα τα ρεύματα. Αλλά από το μεσοπόλεμο και την κυβέρνηση Λεόν Μπλουμ στη Γαλλία, την επανάσταση στον χώρο της υγείας από τον λόρδο Μπέβεριτζ στην Αγγλία και μεταπολεμικά με τα κλέη του κοινωνικού κράτους σχεδόν διάχυτα σε όλες τις χώρες, είναι η σοσιαλδημοκρατία που κανοναρχεί τα βήματα για μια ανθρωπινότερη κοινωνία.
Μπορεί ενίοτε να υποχωρεί. Ιδιαίτερα όταν έχει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό ενός νεοφιλελευθερισμού ο οποίος συμπιέζοντας ή εξαφανίζοντας το κοινωνικό κόστος από την τελική τιμή προϊόντος μπορεί να εξωθεί στο περιθώριο κοινωνικά συστήματα που επιμένουν να κρατούν στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Αλλά πάντα θα εμφανίζεται ένας ατίθασος ιός για να υπενθυμίσει πως δεν αποτελεί μοναδική αξία υπερέχουσα πάσης άλλης να παράγεις γρήγορα και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.
Είναι οι αξίες της σοσιαλδημοκρατίας που θα επανέρχονται ως αδήριτη ανάγκη και επιλογή. Και θα είναι η Ευρώπη και οι Ευρωπαίοι όπου οι ιδέες αυτές θα μετουσιώνονται σε πολιτική.