Ομόφωνα το Δημοτικό Συμβούλιο Κιλκίς αποφάσισε η Νέα Σάντα να κηρυχθεί ιστορική έδρα του Δήμου Κιλκίς (εφημερίδα ΕΙΔΗΣΕΙΣ 4.5.2011).Κατά το ρεπορτάζ της εφημερίδας:

1. Οι εκπρόσωποι του χωριού ζήτησαν την ανακήρυξη, επειδή “Η Σάντα των αγώνων η Σάντα σύμβολο του Ποντιακού Ελληνισμού, με τα αμέτρητα θύματα της γενοκτονίας, διεκδικεί τη δικαίωσή της ως σημείο αναφοράς του προσφυγικού Ελληνισμού”.
Λέω εγώ: Πολύ ωραία ιδέα να ανακηρυχθεί η Ν. Σάντα σημείο αναφοράς του Προσφυγικού Ελληνισμού (έχει επί αυτού προσόντα). Τι σχέση όμως μπορεί να έχει το αίτημα αυτό με την ανακήρυξή της ως “ιστορικής” έδρας του Δήμου Κιλκίς.

2. Ορίσθηκε 4μελής επιτροπή, η οποία θα επεξεργασθεί κείμενο σχετικό “με την αναγνώριση της γενοκτονίας και την θέσπιση ημέρας μνήμης την 19η Μαΐου εκάστου έτους”. Το κείμενο αυτό, μαζί με την ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. για την ανακήρυξη της Νέας Σάντας ως ιστορικής έδρας του Δήμου Κιλκίς, θα σταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Λέω εγώ: Τι σχέση έχει ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Σε ότι αφορά την Σάντα και την ποντιοσύνη, το χωριό αξίζει μιας αναγνώρισης. Αυτή όμως η αναγνώριση τι σχέση μπορεί να έχει με τα περί ιστορικής έδρας; Ξεχνάνε ότι ο Δήμος λέγεται Κιλκίς και όχι Νέας Σάντας;

3. Ο Δημοτικός Σύμβουλος Νικ. Αφεντουλίδης, υπερψήφισε την πρόταση επειδή (προφανώς η Σάντα) γειτνιάζει με τη Θεσσαλονίκη όπου εδράζεται το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού) και “συνέδεσε επίσης την υιοθέτηση και ανακήρυξη της Σάντας ως ιστορικής έδρας με την ανάδειξη του γενικότερου αιτήματος για αναγνώριση της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού”
Λέω εγώ: Να στηρίξουμε όλοι μαζί την αναγνώριση της γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Είναι χρέος μας. Ο ταξιδευτής όμως που διερχόμενος από το χωριό θα διαβάζει την ταμπέλα “Νέα Σάντα, Ιστορική Έδρα του Δήμου Κιλκίς” από που θα βγάζει το συμπέρασμα ότι πίσω από τον τίτλο βρίσκεται ο αγώνας δικαίωσης της γενοκτονίας και γενικότερα δικαίωσης της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού;

4. Ο Δημοτικός Σύμβουλος Δημ. Τερζίδης “συνέδεσε το αίτημα με τη γενικότερη ανάδειξη του Κιλκίς ως Ιερής Πόλης σε μια προσπάθεια ανάδειξης της ιστορίας του τόπου. Ωστόσο, υπερψήφισε την πρόταση, για αυτονόητους λόγους.
Λέω εγώ: Μάλλον ο άνθρωπος προσπάθησε να βάλει τη συζήτηση στο σωστό δρόμο. Το 2013 είναι κοντά και κλείνουμε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης. Εν όψει της καθοριστικής για την Ελλάδα μάχης του Κιλκίς, και λόγω των πολλών θυμάτων αυτής της μάχης, χρέος μας είναι να ζητήσουμε από το Υπουργείο Εσωτερικών την επίσημη ανακήρυξη του Κιλκίς ως Ιερής Πόλης (κατά το πρότυπο του Μεσολογγίου).

5. Ο Δημοτικός Σύμβουλος Τάσος Αμανατίδης πρότεινε τρία πράγματα α) Να ψηφιστεί η πρόταση, β) Να διευρυνθεί η πρόταση και η Σάντα από ιστορική έδρα να ανακηρυχθεί σε σημείο αναφοράς του ευρύτερου προσφυγικού ελληνισμού και γ) δεν απέκλεισε κι άλλες περιοχές του Δήμου που έχουν τις προδιαγραφές, να ζητήσουν και αυτές την ανακήρυξή τους σε ιστορικές έδρες.
Λέω εγώ: Πολύ “μάγκας” ο γιατρός. Και με τον χωροφύλαξ και με τον Αστυφύλαξ. Ναι να γίνει ιστορική έδρα η Σάντα. Θα μπορούσε όμως να γίνουν εξίσου ιστορικές έδρες και άλλες περιοχές του Δήμου. Κι επειδή έβλεπε ο γιατρός ότι το πράμα δεν “δένει” εισηγήθηκε την σωστή πρόταση: Να ανακηρυχθεί η Σάντα σημείο αναφοράς του Προσφυγικού Ελληνισμού (υπονοώντας προφανώς ότι τα άλλα περί ιστορικής έδρας κλπ είναι “παλαλά”).

6. Ο Δημοτικός Σύμβουλος Ιωαν. Φαχουρίδης, αμφισβητώντας τα οφέλη της Σάντας από την υπερψήφιση της πρότασης, διατύπωσε την άποψη ότι αν είναι να κηρύξουμε έναν τόπο ως σημείο αναφοράς του Προσφυγικού Ελληνισμού, ο τόπος αυτός είναι η πόλη του Κιλκίς.
Λέω εγώ: Η πρόταση αυτή είναι η ορθότερη, αφού δεν μιλάμε μόνο για Ποντιακό αλλά για Προσφυγικό Ελληνισμό.
Μ’ αυτά και με κείνα, μπορεί να φαίνομαι δυσάρεστος στους αγαπητούς Σανταίους. Εγώ όμως δεν καρτερώ πολιτική ψήφο από αυτούς. Καλό είναι να κατανοήσουν ότι το Υπουργείο ορθά δεν αποδέχεται το αίτημά τους γιατί αυτό δεν τελεί “σε αιτιώδη σύνδεσμος” (που λέμε και στα νομικά) με το σκοπούμενο αποτέλεσμα (που είναι η Βαγδάτη και που η Δαμασκός,  που έλεγε και ο μακαρίτης ο πατέρας μου.
Αλλά και αν υποτεθεί ότι το Υπουργείο, θα επικυρώσει την πρόταση του Δ.Σ. Κιλκίς ο τίτλος (Σάντα· Ιστορική Έδρα του Δήμου Κιλκίς) δεν θα προσθέσει τίποτε σ’ αυτό που πράγματι οι Σανταίοι θέλουν.
Η αναγνώριση των αγώνων, της θυσίας και της ηρωικής ιστορίας των Σανταίων δεν έχει να κάνει με την ...Ιστορική Έδρα του Δήμου Κιλκίς. Ο συλλογισμός είναι λάθος και στραβά ξεκίνησαν κάποιοι την ιδέα.
Αν η Σάντα θέλει πράγματι να διεκδικήσει ρόλο και διάκριση στην Ποντιακή Ιστορία, ας επιλέξει κάτι ανάλογο. Ας διεκδικήσει λ.χ. την έδρα ενός ιδρύματος ή φορέα με αντικείμενο ζητήματα που αφορούν τον προσφυγικό και ειδικότερα τον Ποντιακό Ελληνισμό. Τότε μάλιστα θα έχει να προσφέρει πολλά στην υπόθεση μας. Και φυσικά θα ωφεληθεί και η ίδια.

Υ.Γ. Ιστορική έδρα της Νέας Σάντας, είναι η (παλαιά) Σάντα του Πόντου και όχι ο Δήμος Κιλκίς. Γι’ αυτό, όταν με το καλό διεκδικήσουν οι Σανταίοι με αξιώσεις, δηλαδή ύστερα από επιστημονική προετοιμασία, την ίδρυση (ή μεταφορά) στον τόπο τους φορέα Ποντιακής Προσφυγικής Ιστορίας, ας ξαναμετρήσουν τους  πραγματικούς τους φίλους. Στο σημερινό ανεδαφικό αίτημά τους οι πάντες τους ...στηρίζουν!