Β’ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ
ΤΟΥ ΥAZILAR
(ΓΙΑΖΙΛΑΡ)

Στις 22 Μαρτίου 2008 δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Haber της Σαμψούνταςη πληροφορία ότι σκάβοντας ο εκσκαφέας της Νομαρχίας στην αυλή ενός σχολείου στο χωρίο Yazilar (Γιαζιλάρ) προκειμένου να κατασκευαστεί τοιχείο αντιστήριξης, βρέθηκε ομαδικός τάφος με σκελετούς 5-6 ανθρώπων .
Από τα ρεπορτάζ που έκανε η εφημερίδα, συνοπτικά προκύπτουν τα ακόλουθα:
1. Το χωριό προ της Ανταλλαγής είχε 4 εκκλησίες (επρόκειτο επομένως για ελληνοχώρι).
2. Κατά πάσα πιθανότητα επρόκειτο για νεκροταφείο Ρωμιών, αλλά ο ομαδικός τάφος δεν μπορούσε να εξηγηθεί.
3. Κατά δηλώσεις των χωρικών, άλλοι δεν εγνώριζαν την ύπαρξη του νεκροταφείου και άλλοι εγνώριζαν ότι στη θέση του σκάμματος, υπήρχε παλιά εκκλησία Ρωμιών.
4. Κατά την δήλωση ενός χωρικού «επειδή ουδείς χωρικός διεκδίκησε τους σκελετούς, (ως κόκκαλα των προγόνων του) με τον εκσκαφέα τα έσπρωξαν στο ρέμα» (Selim Aydin). Κατά τη δήλωση όμως άλλου χωρικού «τους σκελετούς τους στοιβάξαμε στην άκρη του δρόμου για να τους δουν οι αρμόδιοι που ειδοποιήθηκαν, πλην όμως κανείς δεν ήρθε» (Musa Aydin).
Κι έτσι άδοξα και αδιάβαστα σπρώχτηκαν τα κόκκαλα των άτυχων αυτών ανθρώπων μαζί με τα μπάζα στο παρακείμενο ρέμα.

Το χωριό Yazilar (Γιαζιλάρ) υπάγεται στην επαρχία Τεκκιάδος όπου ο ελληνισμός ανθούσε στα χωριά Τέβκερις, Όξε, Τσιμενλί, Τσιραχμάν, Μανταρλί, Ασαγί Τσινίκ, Καράπερτσιν, Αντρεάντων κλπ.
Σε πολλά από τα χωριά αυτά σώζονται οι εκκλησίες σε καλή κατάσταση, ενώ σε άλλα έχουν μετατραπεί σε τζαμιά.
Ο Δημοσθένης Κελεκίδης που έγραψε το «Αντάρτικο του Πόντου» κατάγεται από το Καράπερτσιν και στο βιβλίο του κάνει συχνότατες αναφορές για το αντάρτικο που αναπτύχθηκε στην περιοχή αυτή. Άλλωστε ο μεγάλος καπετάνιος Δημήτριος Χαραλαμπίδης, είναι γέννημα του χωριού Τσιμενλί. (Τσιμενλί Τιμίτ).
Αν και γνώριζα όλα τα παραπάνω, στις 27 Ιουνίου 2012 εκμεταλλευόμενος την παρουσία μου στη Σαμψούντα, μαζί με δύο Τούρκους φίλους μου, επισκέφθηκα το χωριό Yazilar. Στον κεντρικό δρόμο του χωριού πέσαμε σ’ ένα ντόπιο που του εμπιστευθήκαμε τον σκοπό της επίσκεψης. Εκείνος χαμογελώντας, σχεδόν περιχαρής, μας δήλωσε ότι ο ίδιος με τον γκασμά του άνοιξε το στόμιο του ομαδικού τάφου. Πρόσθεσε δε με φανερή κακεντρέχεια «Κακοί άνθρωποι αυτοί οι Έλληνες. Βάρβαροι και απολίτιστοι. Αν και τα τελευταία χρόνια με την Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισαν να εκπολιτίζονται» (ο άνθρωπος αυτός πολύ πιθανόν να μην είχε πάει σχολείο ποτέ, αλλά έδειχνε βαθύς γνώστης των Ελλήνων και του πολιτισμού τους)
Στη συνέχεια μας έδειξε το σημείο ευρέσεως των σκελετών. Ταξίδεψα νοερά στην εποχή αυτών των ανθρώπων κι έκανα μια προσευχή για την ανάπαυση των ψυχών τους.
Το στοιχείο όμως που με συγκλόνισε δεν ήταν ο τόπος. Ήταν η πληροφορία που πήρα από τον αυτόπτη μάρτυρα του ομαδικού τάφου.
Όταν τον ρώτησα πόσοι ήταν περίπου οι νεκροί  του ομαδικού τάφου, μου απάντησε αυθόρμητα:
- «Περίπου εκατό (100)». Επειδή μου φάνηκε απίστευτος ο αριθμός ξαναεπέμεινα στην ερώτηση. Η απάντηση ήτανε αιχμηρότερη:
- «Να μη πω και παραπάνω».
Αν και ο αριθμός φαντάζει υπερβολικός, δεν είναι και απίθανος διότι ένα ολοκαύτωμα του ελληνικού αυτού χωριού τις δύσκολες εκείνες μέρες του αντάρτικού, εκ μέρους των Τούρκων τσετέδων δεν αποκλείεται καθόλου.
Έφυγα με πολύ βαριά καρδιά από το Γιαζιλάρ, σκεπτόμενος ότι μπορεί οι Τούρκοι να δημοσιοποίησαν  το γεγονός ως είδηση, αλλά απέκρυψαν ότι οι νεκροί ήταν εκατό (100) και αν οι σκελετοί ήτανε μόνο ανδρών (ικανών να φέρουν όπλα) ή και γερόντων και γυναικόπαιδων.
Γι’ αυτό μάλλον οι αρχές δεν εμφανίστηκαν στο χωριό παρότι κλήθηκαν και γι’ αυτό τα κόκκαλα μαζί με τα μπάζα άρον – άρον πετάχτηκαν στο παρακείμενο ρέμα.
Αποτελεί χρέος του κάθε Ποντίου, ως πατριώτη και χριστιανού, να ανάψει στον τόπο της ομαδικής ταφής, ένα κεράκι στη μνήμη αυτών των ανθρώπων, αν ποτέ τα βήματά του τον οδηγήσουν στο μαρτυρικό αυτό χωριό.