Είναι Μάρτιος του 2019 και το κρύο παραμένει τσουχτερό, όταν η επιστήμονας Δώρα Πιτσόλη εξερευνά τον ορεινό όγκο της Μουργκάνας στην Ήπειρο, προσεγγίζοντας την κορυφή Γκορίλα σε υψόμετρο περίπου 1000 μέτρων.
Εκεί, στέκεται μπροστά σε μια τεράστια φτελιά, αναζητώντας κάτι συγκεκριμένο, καθοδηγούμενη από το αρχειακό υλικό του Τμήματος Αμπέλου Αθηνών και τον αμπελοκαλλιεργητή Βασίλη Μίνη.
Εντοπίζει μια άγνωστη ποικιλία αμπέλου της Ηπείρου, που κατάφερε να επιβιώσει από ασθένειες όπως η φυλλοξήρα, εξαιτίας της απομόνωσής της σε μεγάλο υψόμετρο και της μη ύπαρξης οργανωμένου αμπελώνα δίπλα σε άλλα κλήματα. Πρόκειται για μία μόνο από τις περίπου 35 ποικιλίες αμπέλου, οι περισσότερες ερυθρές και οι επτά άγνωστες, κάποιες ξεχασμένες επί δεκαετίες.
Η ερευνητική ομάδα εντόπισε αυτές τις ποικιλίες στο πλαίσιο του προγράμματος «Πύρρου Άμπελος 2014-2020», το οποίο ξεκίνησε το 2018 και ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2023. Ο στόχος της αποστολής είναι να «ξυπνήσει» ένας χαμένος πλούτος, που καταγράφεται σε ένα παράξενο δεδομένο: ο κατάλογος ταξινόμησης ποικιλιών αμπέλου στην Ήπειρο περιλαμβάνει κυρίως ξενόφερτες ποικιλίες, με ελάχιστες γηγενείς. Ο στόχος του προγράμματος ήταν πενταπλός: εντοπισμός των γηγενών ποικιλιών, αμπελογραφική περιγραφή, γενετική ταυτοποίηση και αξιολόγηση του οινικού δυναμικού.
Οι εξερευνήσεις ξεκινούν τον Ιανουάριο, ενώ οι επισκέψεις συνεχίζονται μέχρι την εποχή του τρύγου, με την ομάδα να αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες λόγω καιρικών συνθηκών και της πανδημίας. Το 2018, η εργασία πεδίου ήταν εξαιρετικά απαιτητική, καθώς έπρεπε να γίνονται συναντήσεις και καταγραφές σε αντίξοες συνθήκες.
Η χημικός-οινολόγος Ελένη Σίντου αναφέρει ότι εντοπίστηκαν γηγενείς ποικιλίες σε διάφορες περιοχές της Ηπείρου, με τις περισσότερες να είναι μεμονωμένες και χωρίς οργανωμένες καλλιέργειες. Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν ο εντοπισμός και η καταγραφή τους, ειδικά σε δύσβατες περιοχές.
12 ποικιλίες με ιδιαίτερο οινολογικό ενδιαφέρον
Χάρη σε μικροοινοποιήσεις, έχουν εντοπιστεί ποικιλίες με μεγάλο οινολογικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, η διαδικασία αναβίωσης παραμένει δύσκολη, καθώς η αναμονή για παραγωγή μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια στην Ήπειρο. Οι τέσσερις ποικιλίες που θα εισαχθούν στον τεχνικό φάκελο είναι οι Μπαμπά Χασάν, Διχάλι, Κορίθι και Βοτσίκι.
Γιατί «χάθηκαν» τόσες ποικιλίες;
Αρκετές παράγοντες, όπως η απαγόρευση καλλιέργειας κατά την οθωμανική αυτοκρατορία και η οικονομική εγκατάλειψη, συνέβαλαν στην απώλεια των γηγενών ποικιλιών. Η κα Σίντου εξηγεί ότι η γεωμορφολογία της περιοχής δεν ευνοεί τη δημιουργία μεγάλων καλλιεργειών.
Η συγκίνηση της ανακάλυψης
Για τους οινολόγους, η ανακάλυψη μιας ξεχασμένης ποικιλίας είναι μια συγκινητική διαδικασία, που τους επιτρέπει να αναβιώσουν έναν χαμένο πλούτο. Σύμφωνα με την κα Σίντου, η οινοποιία στην Ήπειρο θα επωφεληθεί από την προσθήκη γηγενών ποικιλιών στο τεχνικό κατάλογο, καθώς θα διευκολύνει την παραγωγή μονοποικιλιακών κρασιών και θα ενισχύσει τον οινοτουρισμό στην περιοχή.
Δείτε όλη την ροή ειδήσεων
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
