Σάββατο, 28 Δεκεμβρίου 2024, 9:32:33 μμ
Παρασκευή, 26 Οκτωβρίου 2007 07:50

Το Αλφάβητο των Μέσων και η Διδασκαλία του

 Κάθε μήνα, από τη θέση που βρίσκομαι, λαμβάνω εκατοντάδες e-mails από πολίτες. Ένα μεγάλο ποσοστό αφορά την ποιότητα των εκπομπών των ηλεκτρονικών ΜΜΕ. Ανάμεσα σ’ αυτές τις επιστολές, τα e-mail, υπάρχουν και καταγγελίες που θα μπορούσαν να απασχολήσουν το ΕΣΡ ή εν πάση περιπτώσει θα μπορούσε να τις εξετάσει, εάν όχι να παρέμβει. Αυτές, όμως, είναι ελάχιστες.
 Κάθε μήνα, από τη θέση που βρίσκομαι, λαμβάνω εκατοντάδες e-mails από πολίτες. Ένα μεγάλο ποσοστό αφορά την ποιότητα των εκπομπών των ηλεκτρονικών ΜΜΕ. Ανάμεσα σ’ αυτές τις επιστολές, τα e-mail, υπάρχουν και καταγγελίες που θα μπορούσαν να απασχολήσουν το ΕΣΡ ή εν πάση περιπτώσει θα μπορούσε να τις εξετάσει, εάν όχι να παρέμβει. Αυτές, όμως, είναι ελάχιστες.
Οι περισσότερες απ` αυτές τις επιστολές δεν είναι καταγγελτικές. Εκφράζουν το παράπονο ανθρώπων σκεπτόμενων, οι οποίοι γνωρίζουν ότι ούτε ο Υπουργός, ούτε κάποια Αρχή μπορεί να παρέμβει για τα προγράμματα που αναφέρουν. Γνωρίζουν ότι πέρα από κακόγουστα ή υπερβολικά ή μειωτικά, μερικές φορές, της νοημοσύνης του κοινού τους, τα προγράμματα αυτά τυπικά δεν παραβιάζουν κανένα κανόνα. Γνωρίζουν ότι για να διαφυλάξουμε το ιερό δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης, θα πρέπει να ανεχτούμε και τέτοιου είδους προγράμματα. Κι όμως το ειλικρινές παράπονο των ανθρώπων αυτών, πιστεύω ότι οι περισσότεροι το συμμεριζόμαστε. Και ιδίως όσοι μεγαλώνουμε μικρά παιδιά που εκτίθενται, όσο ενδελεχής κι αν είναι ο γονικός έλεγχος, σ` αυτά τα προγράμματα και συχνά με τραυματικές εμπειρίες.
Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε σ’ αυτό το υπαρκτό πρόβλημα; Από τη μια πλευρά, βεβαίως, να φροντίσουμε ώστε να τηρούνται απαρέγκλιτα οι κανόνες για την ποιότητα του οπτικοακουστικού προγράμματος. Όμως αυτό που είδαμε δεν επαρκεί από μόνο του. Αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι μια σύγχρονη αγωγή των ΜΜΕ. Είναι να αποκτήσουν τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες, τα εργαλεία που θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν κριτικά τα Μέσα και να τα χρησιμοποιήσουν δημιουργικά και υπεύθυνα για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία τους.

Στόχοι
Αυτό που χρειάζεται είναι, όπως λέει και ο τίτλος της ημερίδας, ένας νέος μιντιακός «αλφαβητισμός». Δεν θέλω να μπω στα χωράφια των ειδικών της παιδαγωγικής επιστήμης. Θέλω μόνο, πρώτα και κύρια ως γονιός, και δεύτερον έχοντας ασχοληθεί περίπου 20 χρόνια με την προηγούμενη ιδιότητά μου και 7 χρόνια στην τελευταία ιδιότητα του πολιτικού με τα Μέσα Ενημέρωσης από διάφορες θέσεις, όπως σας είπα, να υπογραμμίσω κάποιους χρήσιμους πιστεύω άξονες και στόχους:
- Πρώτον, να μπορούν τα παιδιά, οι αυριανοί πολίτες, να διακρίνουν σαφώς ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία.
- Δεύτερον, να μπορούν να αναγνωρίζουν την εμπορική φύση των Μέσων. Να διακρίνουν τις διαφημίσεις από το πρόγραμμα και να κατανοούν τις τεχνικές πειθούς της διαφήμισης.
- Τρίτον, να αναγνωρίζουν ότι ακόμη και στις μη-μυθοπλαστικές εκπομπές, τα Μέσα δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα, αλλά στην καλύτερη περίπτωσή τους -αυτό είναι μια προσωπική άποψη με την οποία μπορεί να διαφωνήσει κανείς- προβάλλουν μια αναπαράσταση της πραγματικότητας. Μια αναπαράσταση ατελή που περνά μέσα και από πολλά και ποικίλα πρίσματα. Άλλωστε, όταν ο άνθρωπος παρεμβάλεται  είτε στη διαδικασία μεταφοράς της είδησης, είτε στο σχόλιο, πολύ περισσότερο, ο υποκειμενισμός ελλοχεύει.
- Τέταρτον, να μπορούν να ισορροπήσουν, σε χρόνο και σημασία, την ενασχόλησή τους με τα Μέσα με την υπόλοιπη ζωή τους. Να μη ζουν, δηλαδή, τη ζωή τους μέσα από τα Μέσα μόνο ή κυρίως.  
Σε όλα αυτά, βεβαίως, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε τις αλλαγές που έρχονται ή έχουν ήδη έρθει, από τα νέα Μέσα και την ψηφιακή τεχνολογία. Αναφέρω μόνο, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των αλλαγών, ότι στο διαδίκτυο σήμερα, η διάκριση ανάμεσα σε δέκτη και παραγωγό προγράμματος είναι πια θολή. Τα παιδιά σήμερα ξεκινούν από πολύ νωρίς να συμμετέχουν σε κοινωνικά δίκτυα μέσω του διαδικτύου, να ανεβάζουν τα δικά τους βίντεο, να σερφάρουν σε δικτυακούς τόπους όπου υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι. Είναι επιτακτικό να τα θωρακίσουμε έναντι των κινδύνων αυτών όσο καλύτερα μπορούμε.