Καταγωγή Γκαγκαούζων, τόπος προέλευσης, γλώσσα ,οικονομική κατάσταση της σημερινής αυτόνομης περιοχής τους στο ομόσπονδο Κράτος της Μολδαβίας, καθώς και το υπάρχων σήμερα πλήθος των διάσπαρτων ανά τον Κόσμο Γκαγκαούζων, ήταν τα κυρίαρχα θέματα του 2ου  Παγκοσμίου Συνεδρίου τους,  που  έλαβε χώρα στην  πρωτεύουσα  τους, το Κομράτ, στις 18 και 19 Αυγούστου.
Από τους χαιρετισμούς της πρώτης μέρας του Συνεδρίου  φάνηκε το έντονο  ενδιαφέρον των Τούρκων για τον Λαό αυτό. Πλήθος ατόμων ήταν παρόντες, τόσο του Τουρκικού Κράτους, όσο και της Τουρκοκυπριακής πλευράς, που πλειοδοτούσαν σε φιλοφρονήσεις για τον αδελφό Λαό, καθώς και σε προσφορές παντός είδους βοήθειας.
Από Ελληνικής πλευράς, που θα έπρεπε να υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το λαό αυτό, υπήρχε κραυγαλέα απουσία και ο μόνος που την αντιπροσώπευσε, εμμέσως και αυτός, ήταν ο Πρόεδρος του «Αεροπού », Σωτήρης Χρυσάφης.
Ο λόγος που πρέπει να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι’ αυτούς η Ελλάδα είναι πασιφανής και ξεκινάει από την επικρατέστερη θεωρία της δημιουργίας αυτού του λαού, που φρονεί ότι  ο Λαός αυτός, Χριστιανός Ορθόδοξος, με γλώσσα συγγενική  της  Τουρκικής, είναι Ελληνικής καταγωγής, από την Καππαδοκία.
Τόσο μεταξύ των εγκαταστημένων στην Μολδαβία  όσο και ανά τον κόσμο  διεσπαρμένων  Γκαγκαούζων υπάρχει σύγχυση  ως προς την καταγωγή τους, με  επικρατέστερες δύο, αυτής που μιλάει για τουρκικό Φύλο, που σε κάποια στιγμή  της ύπαρξης του εκχριστιανίστηκε και η  δεύτερη που πιστεύει ότι ήταν Ελληνες της Καππαδοκίας, που τον 16 αιώνα υπό την καθοδήγηση του Πασά τους Γκαγκαούζ  έφυγαν και εγκαταστάθηκαν, κατ’ αρχή στη Θράκη και στη συνέχεια, τον 19ο αιώνα, στη σημερινή περιοχή που τους παραχωρήθηκε από τους  Ρώσους.
Η Τουρκία, γνωστή για την ευφυή εξωτερική πολιτική της, τους έχει αγκαλιάσει, άνοιξε τους κρουνούς της οικονομικής βοήθειας και με προγράμματα τόσο Κρατικά όσο και Συλλόγων τους, βοηθάει σε όλους τους τομείς.
Ιδρύει σχολεία, βιβλιοθήκες, δίνει πλήθος υποτροφιών σε μαθητές και φοιτητές, φιλοξενεί στην Τουρκία παράγοντες της πολιτικής και πολιτισμικής κοινωνίας,  δημιουργεί κοινούς πολιτισμικούς συλλόγους και γενικά τους προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια τους ζητηθεί.
Από Ελληνικής πλευράς η βοήθεια είναι μηδαμινή και προέρχεται κυρίως από συλλόγους, με προεξέχοντα  τον «Αεροπό» και την ΜΗ.Κ.Ο. Οικουμενική, η οποία δυστυχώς τον τελευταίο χρόνο διέκοψε τις δραστηριότητές της.
Από την πλευρά του Ελληνικού Κράτους η πενιχρή βοήθεια περιορίζεται στον τομέα της Ελληνικής γλώσσας, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που υπάρχει μεταξύ κυρίως της νέας γενιάς για την εκμάθησή της.
Έτσι, στο από προ ετών υπάρχων τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας, στο Πανεπιστήμιο  του Κόμρατ, εστάλη προ τριετίας Ελληνίδα Φιλόλογος και φέτος ακόμη δύο (όλος περιέργως από τον Μάιο του 2009 τους έχει απαγορευτεί από την Μολδαβική Κυβέρνηση  η Διδασκαλία)
Ο «Αεροπός», που δείχνει ιδιαίτερη ευαισθησία στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας, έχει δημιουργήσει εννέα τμήματα εκμάθησης της  Ελληνικής γλώσσας σε ισάριθμα σχολεία της Γκαγκαουζίας, δείχνει ενδιαφέρον για την υποβόσκουσα ελληνικότητα των Γκαγκαούζων και προσπαθεί, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, να βοηθήσει.
Γι’ αυτό τον λόγο, τελευταίως  έφερε σε επαφή τον Νομάρχη Θεσσαλονίκης Παν. Ψωμιάδη, που δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ορθοδοξία, σε επαφή με την ηγεσία της Γκαγκαουζίας, με άμεσο αποτέλεσμα να προσκληθεί  αυτός στο δεύτερο παγκόσμιο συνέδριο των Γκαγκαούζων, που έλαβε χώρα στο Κόμρατ.
Σύνεδροι ήταν Γκαγκαούζοι από πολλά σημεία του πλανήτη, καθώς και από την Ελλάδα.
Τον κ. Ψωμιάδη τον αντιπροσώπευσε ο πρόεδρος του «Αεροπού», Σώτος Χρυσάφης, ο οποίος ήταν και ο μοναδικός Ελληνας που χαιρέτισε το συνέδριο, ανάμεσα σε δεκάδες Τούρκους, τόσο από την Τουρκία όσο και από το Ψευδοκράτος της  Κύπρου.
Σε ιδιαίτερη συνάντηση με τον Κυβερνήτη της Γκαγκαουζίας,  κύριο Μιχαήλ  Φορμουζάλ, που είχαν οι Έλληνες Γκαγκαόυζοι και ο κ. Χρυσάφης, του έγιναν γνωστές οι δραστηριότητες του «Αεροπού»  στην Χώρα του και του ανακοινώθηκε  η προσεχής ίδρυση βρεφονηπιακού σταθμού από τον «Αεροπό» στο Κόμρατ.
Ο κυβερνήτης, αφού ευχαρίστησε τους Έλληνες  για την παρουσία τους, ανέπτυξε τις σκέψεις τους για τους επιθυμητούς δεσμούς με την Ελλάδα, αναφέρθηκε στην βαθειά πίστη τους στην Ορθοδοξία και τους παρακάλεσε να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση των Εκκλησιών τους, γιατί, γνωστού όντως ότι μέχρι προ ολίγων ετών ανήκαν στην Σοβιετική Ενωση, με ό,τι αυτό σημαίνει για τον τομέα της Θρησκείας, οι εκκλησιές είναι ελάχιστες. 
Ο κ. Χρυσάφης υποσχέθηκε να μεταφέρει την επιθυμία του, τόσο στον κ. Ψωμιάδη όσο και στον Μητροπολίτη κ. Ανθιμο, και γενικά να  απευθυνθεί  έκλυση βοήθειας σε όσους πιστεύουν ότι οι ομόθρησκοί μας Γκαγκαούζοι δεν πρέπει  να παραδοθούν στην αγκαλιά των Τούρκων, όπως έγινε από Ελληνικής πλευράς παλαιότερα  με τους Πομάκους της Θράκης.