Τρίτη, 12 Νοεμβρίου 2024, 9:11:00 μμ
Τετάρτη, 04 Μαρτίου 2015 21:05

Τιμή σε έναν (Κιλκισιώτη) φανατικό πεζοπόρο του πολιτισμού

Εκδήλωση - αφιέρωμα στον Κώστα Λαχά, μόλις τρεις μήνες μετά τη σιωπηλή του αποχώρηση

Στον "φανατικό πεζοπόρο της τέχνης και του πολιτισμού", τον εικαστικό - λογοτέχνη - στιχουργό - ηθοποιό, την εμβληματική... απουσία πλέον της Θεσσαλονίκης, τον Κώστα Λαχά (Μάης 1936-Δεκέμβρης 2014) ήταν αφιερωμένο το φιλολογικό βραδινό του "Φιλολόγου" (του συλλόγου αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ), στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης.


Ήταν η πρώτη εκδήλωση - αφιέρωμα στον Κώστα Λαχά, μόλις τρεις μήνες μετά τη σιωπηλή του αποχώρηση.
Στο λογοτεχνικό και εικαστικό έργο του αναφέρθηκαν, με τις εισηγήσεις τους, οι Μαίρη Μικέ (καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ), Ιωάννα Ναούμ (επίκουρη Καθηγήτρια του ΑΠΘ) και Κάτια Κιλεσοπούλου, ιστορικός της Τέχνης.
"Χώμα, χρώμα, λόγος, σώμα στην πεζογραφία του Κώστα Λαχά" ήταν ο τίτλος της εισήγησης της κ. Μικέ, η οποία αναφέρθηκε στην "αγωνία του Κ. Λαχά να βρει το δικό του οικοδόμημα της γραφής για να στεγάσει το σώμα και τα έργα του, τον "κατάστικτο από μνήμες" λόγο του (εικαστικό και λογοτεχνικό), τη γενέθλια πόλη του Κιλκίς ως μήτρα μνήμης και "μέσο" για τα λεκτικά παιγνίδια του με τις έννοιες του έρωτα και του θανάτου (Kill-Kiss), στην "πυρίκαυστη συνείδησή" του και χαρακτήρισε την ομιλία της ως "αντίδωρο και λίπασμα μνήμης στη μακεδονική γη, όπου αναπαύονται οι πλόες και τα όνειρα της πυρίκαυστης συνείδησης του Κ. Λαχά".
"Κώστας Λαχάς- ένας μελαγχολικός, πένθιμος και αξεδίψαστος ταξιδιώτης των καιρών- Μεταίσθημα" ήταν ο τίτλος που επέλεξε για τη δική της εισήγηση η Ιωάννα Ναούμ (ομολόγησε πως "δανείστηκε" τον τίτλο από τον πατέρα της, αείμνηστο φιλόλογο και θεατρολόγο Τάσο Ναούμ κι ένα ομότιτλο δικό του σημείωμα για τον προσωπικό του φίλο Κ. Λαχά, προ πολλών ετών).
Η κ. Ναούμ χαρακτήρισε τη γραφή του Λαχά σαν... "τα ποτάμια της γενέθλιας γης του που κουβαλούν λογής λογής υλικά, μίλησε για το δισυπόστατο της ζωής του (γραφή και ζωγραφική), την "εικαστική και λογοτεχνική του έκφραση που ήταν... ρηγματώδης - όπως και οι ζωές των ανθρώπων".
Οικογενειακή φίλη με παιδικές μνήμες από τη ζωή και τη δημιουργική δραστηριότητα του Κώστα Λαχά, η κ. Ναούμ αναφέρθηκε στη φορτισμένη εισήγησή της στις "Πέμπτες των εγκαινίων στον 'Κοχλία' (την γκαλερί που ίδρυσε το 1972 ο Κώστας Λαχάς), τις σπουδές στη δραματική σχολή Κώστα Ζαρούκα, τις ερμηνείες του σε ταινίες του Τάκη Κανελλόπουλου, τη... "σινεματζίδικη ζωή του", τις... "κλωστές DMC Νο 917, 918 με το υπέροχο μπρικ χρώμα που πουλούσε στο ψιλικατζίδικο", για τη γνωριμία του με τον Σκαρίμπα, για την "αμφιθυμία της πόλης των μπαγιάτηδων, όπου ο Λαχάς έδωσε μια γροθιά στη ρεπούμπλικα των παλιών Θεσσαλονικιών και επέβαλε το δικό του καπέλο".
Στην "ιδιόμορφη εικαστική πορεία του Λαχά" (ο οποίος δεν είχε κάνει εικαστικές σπουδές), την ίδρυση του "Κοχλία", του πρώτου επαγγελματικού εικαστικού χώρου στη Θεσσαλονίκη του 1972, στα "ερεβώδη περιβλήματα", από τα οποία προβάλλουν οι πρώτες του εικαστικές απεικονίσεις, τις μορφές που στη συνέχεια μετατράπηκαν σε σύμβολα, στις ρηγματώσεις που υπέβαλε τον καμβά, αλλά και σ' αυτές της ζωής και του λογοτεχνικού του έργου (έδινε στις εκθέσεις του τίτλους αντίστοιχους μ' αυτούς των λογοτεχνικών του κειμένων), στην αυτοσυγκράτηση στην έκφραση, σε όλα τα στοιχεία που συγκρότησαν τελικά το προσωπικό και διακριτό εικαστικό ύφος του Κώστα Λαχά, αναφέρθηκε, τέλος, η κριτικός της Τέχνης Κάτια Κιλεσοπούλου.

Η ζωή και το έργο του Κ. Λαχά
Γεννημένος στο 1936 στο Κάτω Θεοδωράκι του νομού Κιλκίς από γονείς πρόσφυγες από τον Πόντο, ο Κώστας Λαχανίδης (το Λαχάς ήταν καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο), ζούσε από το 1960 μόνιμα στη Θεσσαλονίκη.
Τον Νοέμβριο του 1962 οργάνωσε την πρώτη του ατομική έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης και δυο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε συλλογή πεζογραφημάτων, με τον τίτλο "Πεδίον οσφρήσεως". Ακολούθησε στα 1986 το πεζογράφημα "Μετείκασμα - μεταίσθημα", το 1994 τα πεζά "Ασκήσεις επί αμμοδόχου" (τιμήθηκε γι' αυτό το έργο του με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος), ενώ το 1998 κυκλοφόρησε από τον ραδιοφωνικό σταθμό "9.58" της ΕΡΤ-3 το "Πλους ονείρου - Από τον Εχέδωρο στο Θερμαϊκό" (αυτοβιογραφικό κείμενο από σειρά εκπομπών του).
Σπούδασε οικονομικά στο ΑΠΘ και θέατρο (στο Νέο Θέατρο του Κώστα Ζαρούκα στη Θεσσαλονίκη) στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν- ερμήνευσε, μάλιστα, ρόλους στο θέατρο αλλά και σε ταινίες του πρόωρα χαμένου ποιητικού κινηματογραφιστή της Θεσσαλονίκης, του Τάκη Κανελλόπουλου).
Εργάστηκε, διαδοχικά, στη Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία "Τέχνη", στη γραμματεία του Κ.Θ.Β.Ε., στη γραμματεία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, επίσης ως ιατρικός επισκέπτης φαρμακευτικής εταιρείας (την περίοδο της Χούντας) και ως καλλιτεχνικός συντάκτης στις εφημερίδες "Μακεδονική Ώρα" και "Θεσσαλονίκη".
Από το 1972 ίδρυσε και διεύθυνε έως το 1986 την γκαλερί "Κοχλίας", την πρώτη επαγγελματικά οργανωμένη αίθουσα τέχνης στη Θεσσαλονίκη.
Από το 1987 έως το 1995 ήταν διευθυντής του Βελλίδειου Πολιτιστικού Κέντρου. Κείμενά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά.