Επιβεβαιώνεται από τις εκτιμήσεις όλων των συναρμόδιων παραγόντων και υπηρεσιών  σε Κιλκίς, Θεσσαλονίκη και Αθήνα  είναι ότι η μετατροπή του Αξιού σε ρυάκι οφείλεται σε συνειδητή επιλογή της ηγεσίας των Σκοπίων να πιέσουν οικονομικά - παραγωγικά την Ελλάδα.
Η χώρα που η οικονομία της στηρίζεται στην Ελλάδα και στις επενδύσεις ελλήνων επιχειρηματιών, δεσμεύει τα νερά του  Αξιού παροχετεύοντάς τα σε δεκάδες λιμνοδεξαμενές - οι ίδιοι στα τέλη της δεκαετίας του ’90 είχαν παραδεχτεί κατά τη διάρκεια συνεδριάσεων μικτών επιτροπών εμπειρογνωμόνων των δυο χωρών ότι κατασκεύασαν 11 λιμνοδεξαμενές-  ωθούμενη από τον εθνικιστικό πυρετ
Ο Αξιός κατέστη διαβατός πλέον και από νήπια και η η ηγεσία των Σκοπίων παραβιάζει ανοιχτά και την συμφωνία   του 1987 μεταξύ της τότε Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας σύμφωνα με την οποία στην Ελλάδα έπρεπε να εισέρχονται κατ’ ελάχιστον  32 κυβικά μέτρα νερού ανά δευτερόλεπτο. Να σημειωθεί ότι η αρχική συμφωνία των δυο χωρών από το 1957 προέβλεπε ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες νερού κατά την είσοδο του Αξιού στην χώρα μας.  
Τον τελευταίο μήνα η ποσότητα νερού του Αξιού κυμαίνεται περί τα 10 κυβικά μέτρα νερού/ δευτερόλεπτο. Το 1994 διαρκούντος του ελληνικού εμπάργκο στα Σκόπια, σε ανάλογη κρίση όταν η ελληνική πλευρά ( Νομαρχίες Κιλκίς και Θεσσαλονίκης) υπενθύμισε  στα Σκόπια τη συμβατική υποχρέωσή της οι ιθύνοντες της γειτονικής χώρας απάντησαν ότι η εν λόγω συμφωνία συνήφθη με τη Γιουγκοσλαβία και δεν τους δεσμεύει.
Η πρακτική διαχείρισης των νερών σε συνθήκες ομαλότητας ήταν να γεμίζουν οι λιμνοδεξαμενές των Σκοπίων τον χειμώνα και την άνοιξη και να αδειάζουν μέσα στο καλοκαίρι για να αρδεύονται οι γεωργικές καλλιέργειες χάριν των οποίων κατασκευάστηκαν. Αντ’ αυτής της πρακτικής όμως επιλέχθηκε φέτος να γεμίσουν κατακαλόκαιρο οι λιμνοδεξαμενές με αχρείαστη ποσότητα νερού αφού σε λιγότερο από ένα μήνα αρχίζουν οι βροχές.
Ένα ακόμα στοιχείο που οδηγεί στην εκτίμηση ότι πρόκειται περί συνειδητής ενέργειας των Σκοπίων είναι η ξαφνική μείωση του όγκου των νερών του ποταμού γεγονός που πέραν της εχθρικής συμπεριφοράς του γειτονικού κράτους παραβιάζει και τα διαλαμβανόμενα στην οδηγία 60 της Ε..Ε για τη διαχείριση των νερών των διεθνών ποταμών.

Αδυναμία
ή απροθυμία αντίδρασης;
Κι ενώ η εκτίμηση περί συνειδητής πολιτικής επιλογής τω Σκοπίων να πιέσουν την Ελλάδα είναι καθολική, από το Υπουργείο Εξωτερικών δεν αναλήφθηκε μέχρι στιγμής κάποια άξια λόγου πρωτοβουλία ούτε αντίδραση και καταγγελία της στάσης του γειτονικού κράτους.
Το ΥΠ. ΕΞ ενημερώθηκε έγκαιρα, στις αρχές του καλοκαιριού, από τον Νομάρχη Ευάγγελο Μπαλάσκα για τον υπαίτιο και για τις καταστροφικές διαστάσεις του προβλήματος. Σε ανάλογο διάβημα προέβη και η Νομαρχία Θεσσαλονίκης, αλλά η αντίδραση του ΥΠΕΞ, όπως αποκαλύψαμε στο τέλος Ιουλίου σε αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της ΠΡΩΙΝΗΣ, ήταν γραφειοκρατικού επιπέδου καθώς ζήτησε από τις υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ να γνωματεύσουν αν όντως υφίσταται τόσο σοβαρό θέμα ώστε να χρήζει διπλωματικής επέμβασης σε μια εποχή που οι σχέσεις των δυο χωρών είναι τεταμένες. Κι όλα αυτά συμβαίνουν όταν η αρδευτική περίοδος οδεύει προς τη λήξη της. Τόσο στην περιοχή Πολυκάστρου όσο και στη Θεσσαλονίκη η εξυπηρέτηση των καλλιεργειών γίνεται εκ των ενόντων με μικρές παρεμβάσεις για τη διασφάλιση όσο των δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων νερού. Η ριζική αντιμετώπιση της κατάστασης επιβάλει την κατασκευή μεγάλων λιμνοδεξαμενών ή ακόμα και την αξιοποίηση της κοίτης του ποταμού. Αλλά περί αυτών έπεται ξεχωριστό ρεπορτάζ.

Αυξημένοι ρύποι
Μια παράπλευρη συνέπεια της δραματικής μείωσης του όγκου των νερών του ποταμού είναι η αύξηση των ρύπων καθώς η ίδια ποσότητα ρύπων εισέρχεται πλέον σε μικρότερη ποσότητα νερού. Οι μετρήσεις των υπηρεσιών της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης (και στο Πευκόδασος) αποδεικνύουν την επιδείνωση των δεικτών παρουσίας ρυπογόνων ουσιών στα νερά του Αξιού και το γεγονός, πέραν των άλλων, καθιστά προβληματικότερη την υδροδότηση οικισμών του Κιλκίς από παραποτάμιες γεωτρήσεις.