Ήταν μέσα του ’80 όταν ο Φ. Μιτεράν  ξεναγήθηκε στο κοιλάδα της τεχνολογίας, ( κοιλάδα της σιλικόνης, όπως την ονομάτισαν)  όπου οι Αμερικανοί του Ρήγκαν προσάρμοζαν και χρησιμοποιούσαν στην πολιτική οικονομία την τεχνολογία αιχμής η οποία «γεννήθηκε» από την έρευνα και τα δισεκατομμύρια δολάρια που επενδύθηκαν στον «πόλεμο των άστρων». *
Επέστρεψε θορυβημένος ο πολύπειρος Γάλλος ηγέτης. Και η πρώτη πολιτική του απάντηση ήταν να αντικαταστήσει τον τότε πρωθυπουργό του Πιέρ Μωρουά  με τον εκσυγχρονιστή Λοράν Φαμπιούς.  Η Γαλλία του κοινωνικού κράτους και της υψηλής κοινωνικής  προστασίας όφειλε να βρει απάντηση στην επερχόμενη περιθωριοποίησή της  στο παγκόσμιο εμπόριο.  Οι ΗΠΑ με τεχνολογία αιχμής από την έρευνα του «πολέμου των άστρων» δεν παρήγαγαν μόνο όπλα αλλά και καρφίτσες με κόστος υποδεκαπλάσιο.
Eίκοσι χρόνια αργότερα,  οι Γερμανοί εφάρμοσαν ντάμπιγκ κόστους εργασίας . Αξιοποίησαν την πειθαρχία του γερμανικού λαού και το ήδη υψηλό επίπεδο ζωής, την οργάνωση και την τεχνολογία για να συγκρατήσουν το κόστος εργασίας με αποτέλεσμα να επικρατήσουν πλήρως στο απαλλαγμένο από περιορισμούς λόγω ΕΕ και ΠΟΕ  παγκόσμιο εμπόριο,  έναντι χωρών όπου το κόστος εργασίας ακολούθησε έστω το επίπεδο πληθωρισμού.
Οι γερμανικές εξαγωγές πλημμύρισαν τον κόσμο  που με υψηλότερο κόστος εργασίας αδυνατούσε να παρακολουθήσει το εργασιακό ντάμπιγκ των Γερμανών.
Στην Κίνα σήμερα περισσότεροι από 300 εκατομμύρια εργάτες, όσο το σύνολο της εργατικής δύναμης της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι διατεθειμένοι να εργαστούν με κόστος ίσο με το κόστος διαβίωσής τους – λιγότερο από πέντε ευρώ ημερησίως- ενώ μετακινούνται όπου παρίσταται χρεία σε μια οικονομία όπου η τεχνολογία αιχμής δεν είναι άγνωστη.  
Χώρες με παραγωγή προϊόντων που απευθύνονται σε καταναλωτές χαμηλού εισοδήματος  βλέπουν σήμερα το παραγωγικό τους ιστό να καταρρέει μπροστά στην επέλαση των φτηνών κινέζικων προϊόντων.
Αλλά επειδή η τεχνολογία δεν είναι προνόμιο μόνο της δύσης, αύριο ο μύθος του υποβαθμισμένου κινέζικου προϊόντος θα καταρρεύσει. Και τότε ακόμα και χώρες όπως η Γερμανία θα διαπιστώσουν ότι αυτό που διαδραματίζεται σήμερα δεν είναι απλά ή μόνο μια χρηματιστηριακή κρίση ή κρίση ελλειμμάτων και χρεών κάποιων χωρών του Νότου της Ευρώπης. Αλλά σε βάθος χρόνου καταγράφεται μια αναδιανομή σε παγκόσμιο επίπεδο της παραγωγής και άρα του πλούτου.  
Ο καπιταλισμός άνοιξε τα σύνορα του κόσμου, απάλλαξε τα προϊόντα του από τις επιβαρύνσεις στα σύνορα (δασμοί και φόροι) είτε με διαδικασίες οικονομικής  ενοποίησης (Ε.Ε) είτε με παγκόσμιου κύρους συμφωνίες (ΠΟΕ), αλλά διαπιστώνει ότι και στα δικά του σύνορα καταφτάνουν πια προϊόντα των χωρών του τρίτου κόσμου τα οποία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί.
Καμιά ακόμα και νεοφιλελεύθερη οικονομία της ανεπτυγμένης δύσης δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το ελάχιστο κόστος εργασίας χωρών όπως η Κίνα και  η Ινδία σήμερα, αύριο η Ινδονησία των 200 εκατ, μεθαύριο η Βραζιλία των 150 εκατ  κ.ο.κ..
Το μόνο μειονέκτημά τους ήταν η έλλειψη κεφαλαίων. Αλλά τα ισχνά μεροκάματα λειτουργούν ήδη ως μαγνήτης σε  τεράστιες επενδύσεις από τις κορεσμένες χώρες της δύσης. Τα φτηνά κινέζικα προϊόντα  παράγονται  κυρίως από αμερικανικά κεφάλαια.
Χρησιμοποίησα τρία παραδείγματα ισάριθμων απειλών μιας οικονομίας όχι κατ’ ανάγκη προβληματικής όπως η ελληνική. Το χαμηλό και ακαταγώνιστο κόστος εργασίας επιτυγχάνεται  είτε με αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας ,  είτε με επιβολή νεοφιλελεύθερης συνταγής, είτε από τη θέση στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας.  Οι φτωχοί και οι κακοπληρωμένοι έχουν πλεονέκτημα.** .
Σ’ αυτό το διεθνές οικονομικό περιβάλλον που σκιάζεται συνάμα και από τις τεχνικού χαρακτήρα χρηματιστηριακές κρίσεις – θα προσέξατε υποθέτω ότι η χειρότερη χρηματιστηριακή κρίση δεν επηρεάζει παρά μόνο βραχυπρόθεσμα μια οικονομία που ξέρει να παράγει ανταγωνιστικά- «ζει και ζένεται»  η Ελλάς  Εξωστρεφής όσο καμιά άλλη οικονομία στον κόσμο. Ενδεχομένως μόνο οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες εξαρτώνται τόσο μονοδιάστατα.
Καπνός και σταφίδα κάποτε, μεταναστευτικό συνάλλαγμα αργότερα, τουρισμός και ναυτιλία εδώ και κάμποσα χρόνια. Η λυμφατική παραγωγή της χώρας μας κατέστη ψηλαφητή συν τω χρόνω και σε ευθέως ανάλογη σχέση με το άνοιγμα των οικονομικών συνόρων.  Κι όταν κατέπεσαν όλα (τα σύνορα) καταλήξαμε να εισάγουμε λεμόνια από το Ισραήλ και την Ισπανία, σιτάρι από τη Βουλγαρία, γάλα από τα Σκόπια, τα πάντα από την Τουρκία, και φυσικά πάντα τα βιομηχανικά προϊόντα από τη συνήθη πηγή, την Εσπερία.
Χώρες που αποτελούσαν παραδοσιακούς μας πελάτες, όπως οι βαλκανικές, όσο αναπτύσσονται και ψηλώνουν οι καταναλωτικές απαιτήσεις των λαών τους τόσο στρέφονται σε άλλες χώρες, με υψηλότερα παραγωγικά –ποιοτικά στάνταρ. Το αποδεικνύει μια απλή ανάγνωση της πορείας του εμπορικού μας ισοζυγίου με τις γειτονικές χώρες.
Στην εσωτερική αγορά η κατάπτωση των συνόρων (δασμών, φόρων και τελών ) απογύμνωσε την χώρα από το μοναδικό όπλο της. Τους τεχνητούς φραγμούς ώστε να επιβιώνουν στην εσωτερική αγορά τα εγχώρια προϊόντα. Η οργάνωση, η αξιοποίηση της τεχνολογίας, η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων, η προσαρμογή στους κανόνες του διεθνούς περιβάλλοντος όποτε εφαρμόστηκε, θεωρήθηκε ως επιβολή των ξένων κέντρων οικονομικής εξουσίας πάνω στην ανεξαρτησία του Έλληνα, η λέξη και η έννοια του εκσυγχρονισμού δυσφημίστηκε ενίοτε και με ευθύνη των εκσυγχρονιστών,  η έννοια της εργασίας κατέστη συνώνυμη της κοροϊδίας και η εσωτερική αγορά ανέλαβε τα υπόλοιπα. Τα καρτέλ κατέπνιξαν στο βωμό του ανεξέλεγκτου κέρδους ακόμα και παραγωγικές δράσεις που είχαν τις προϋποθέσεις να επιβιώσουν και κατασπάραξε τους καταναλωτές.
Τέλος, η διαφθορά κατόρθωσε να δαπανά η χώρα τα υψηλότερα ποσά κατά κεφαλήν για την υγεία στην Ευρώπη, αλλα  τα νοσοκομεία της να στερούνται ακόμα και γάζες. Κι όσοι εμπλέκονται στον χώρο δείχνουν ο ένας τον άλλο κι όλοι μαζί το ..φεγγάρι.
Κι αφού, όπως εύστοχα παρατήρησε ο σοβαρότερος Έλληνας πολιτικός,  ο Αλέκος Παπαδόπουλος, επιχειρήθηκε κατά εποχές ως κακέκτυπη έκδοση του σοσιαλισμού, η διανομή των δανεικών, ήρθε η ώρα που τα δανεικά έπνιξαν την χώρα.
Τώρα ήρθε η ώρα της πληρωμής. Αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα πληρώσουν όσοι ενέχονται για την διαχρονική κατάπτωση της χώρας.  Είναι αρκούντως πιστευτό να ορίσει κανείς ως ενόχους 20 πολιτικούς, πέντε τράπεζες, 200 λαμόγια κ.ο.κ.
Ακόμα όμως και αν 10, 20 ή και μερικές εκατοντάδες εξ αυτών οδηγηθούν είτε στην φυλακή είτε στα ταμιείον του κράτους, δεν είναι βέβαιον ότι η χώρα οδηγείται στην έξοδο από την κρίση. Ακούγεται αντιδημοφιλές, αλλά δεν είναι τα 200 λαμόγια που ενέχονται για την κατάπτωση του κράτους. Αποτελούν απλώς το πρόσωπο ενός εκ των συμπτωμάτων. Όχι την ασθένεια.
Εν Ελλάδι η οικονομική κρίση είναι μια συνιστώσα μόνο της πρωτοφανούς κρίσης πολιτισμού που κατατρύχει την χώρα. Κρίση αξιών, κρίση δημόσιου ήθους, κρίση εν τέλει της ίδια της δημοκρατίας. Ένα τεράστιο θέμα που δεν εγγράφεται στην ατζέντα του δημόσιου διαλόγου αφού ουδείς ζηλεύει την τύχη του Φρύνιχου.
Στις δημοκρατίες οι πραγματικοί ένοχοι είναι οι πολίτες, αν αξίζουν τον τίτλο τους και δεν συγκροτούν  αγέλες που στην ώρα των ευθυνών απλώς πετούν πέτρες στους πολιτικούς που λίγες εβδομάδες νωρίτερα με ιερό πάθος εξέλεξαν.
Όσο καιρό λοιπόν ο λαός συλλήβδην θα αντιμετωπίζεται ως «ιερή αγελάδα» που ουδέποτε σφάλλει, τα πάντα σοφά ποιεί και αμαρτίαν ουκ έχει, τόσο θα μακραίνει ο χρόνος της ακριβούς διάγνωσης και της θεραπείας. Επομένως ο ουσιαστικός διάλογος για τα αίτια και την συνταγή εξόδου από την κρίση ακόμα δεν άνοιξε. Και δεν  ευθύνεται κανένα Νομισματικό Ταμείο και κανένας Ρεν

ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
* Ο   φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης θεωρούσε κομβικής σημασίας για την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού και της Σοβιετικής Ένωσης την διάχυση της τεχνολογίας αιχμής που απέκτησαν οι Αμερικανοί από τον «πόλεμο των άστρων» στην πολιτική οικονομία, δοθέντος ότι ανάλογη διάχυση δεν υπήρχε στη Σοβιετική Ένωση όπου ο στρατιωτικός τομέας λειτούργησε αποκομμένος από την πολιτική οικονομία αν και απομύζησε όλη την παραγωγική ικμάδα της τεράστιας χώρας .
** Αψευδέστερη απόδειξη η συνταγή του ΔΝΤ προς τις χώρες χαμηλής ανταγωνιστικότητας. Μειώστε το κόστος εργασίας. Αν σας θυμίζει τίποτα, δεν αποτελεί σύμπτωση.