Στη σκάλα στέκεται χαρούμενη η Μαρία Φωτιάδου δείχνοντας την αυτοσχέδια πινακίδα -και πως να μην είναι χαρούμρενη αφού το σπίτι που κτίζεται είναι δικό της!
Είναι όμως και για έναν ακόμη λόγο χαρούμενη, οι συγχωριανοί της οι οποίοι λόγω του εμφυλίου πολέμου είχαν καταφύγει στο Πρόχωμα και στο Βαθύλακο της Θεσσαλονίκης, άρχισαν σιγά – σιγά να επιστρέφουν στο χωριό τους. Να ξεκινήσουν πάλι από την αρχή.
Αυτή η φωτογραφία και η ποτίστρα με την χαραγμένη επιγραφή επάνω με ώθησαν να μάθω για το σχέδιο Μάρσαλ αφού μόνο ακουστά το είχα. Ελάτε λοιπόν να δούμε μαζί ποιο ήταν αυτό το περιβόητο σχέδιο και πόσο βοήθησε την πατρίδα μας να σταθεί στα πόδια μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον τραγικό αδελφοκτόνο εμφύλιο σπαραγμό.
«…. Το κύριο χαρακτηριστικό της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Σοβιετική Ένωση θα πρέπει να είναι μια υπομονετική αλλά σταθερή και άγρυπνη ανάσχεση των επεκτατικών τάσεων της…» Τζορτζ Κίναν. Αμερικανός διπλωμάτης. Με αυτά τα λόγια δόθηκε το στίγμα της αμερικανικής πολιτικής που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια.
Στις 12 Μαρτίου του 1947 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν αγορεύοντας στο Κογκρέσο, δεσμεύθηκε ότι η χώρα του θα παρείχε γενναία οικονομική ενίσχυση στα κράτη που θα επιθυμούσαν και θα αντιστέκονταν σε απόπειρες καθυπόταξης από οπλισμένες μειοψηφίες ή από ξένες πιέσεις…
Οι θέσεις αυτές της αμερικανικής εξουσίας εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη μέσω του Σχεδίου Μάρσαλ. Επρόκειτο για οικονομική βοήθεια που χορηγήθηκε σε χώρες της Ευρώπης και αποσκοπούσε αφενός στην τόνωση των οικονομικών τους (που με σημαντικά δάνεια χρηματοδότησαν έτσι τις κατεστραμμένες από τον πόλεμο υποδομές και αγορές τους) και αφετέρου να εξυπηρετήσουν άμεσα την αμερικανική εξωτερική πολιτική, που επιθυμούσε να αποφευχθεί ο κίνδυνος να περιέλθουν οι χώρες αυτές, εξαιτίας ανέχειας, στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης. Η βοήθεια αυτή έγινε με όρους που τέθηκαν μόνο από τις ΗΠΑ και περιλάμβαναν κυρίως την καταστολή των κομμουνιστικών απειλών και την έμμεση περιστολή της ανεξαρτησίας των δικαιούχων κρατών, μιας και με όπλο το μπλοκάρισμα των πιστώσεων η αμερικανική ηγεσία μπορούσε να πιέσει τις κυβερνήσεις σε περίπτωση που αρνούνταν να ανταποκριθούν στις επιθυμίες της. Έτσι τον Ιούλιο του 1947, ιδρύθηκε η «Επιτροπή για Ευρωπαϊκή Οικονομική Συνεργασία» που αποσκοπούσε στη διαχείριση του Σχεδίου Μάρσαλ, ενώ το 1949 ιδρύεται από τους Σοβιετικούς το «Συμβούλιο Αμοιβαίας Οικονομικής Βοήθειας».
Πρώτοι παραλήπτες της βοήθειας που παρείχε το σχέδιο Μάρσαλ, ήταν οι χώρες που κατά τους Αμερικανούς κινδύνευαν άμεσα από την εξάπλωση του κομμουνισμού. Δηλαδή η Ελλάδα και η Τουρκία. Η αμερικανική κυβέρνηση θεωρούσε ότι αν αυτές οι χώρες έπεφταν στα χέρια των κομμουνιστών, τότε όλη η Μέση Ανατολή και ένα μέρος της Βόρειας Αφρικής θα υπάγονταν στον έλεγχο της Μόσχας. Με αφορμή τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο έχουμε την απαρχή ενός αμερικανικού παρεμβατισμού που με πρόσχημα τον κομμουνιστικό κίνδυνο “πρόσφερε” την πλήρη συμπαράσταση, οικονομική και στρατιωτική, σε οποιαδήποτε χώρα κινδύνευε να συμπεριληφθεί στλη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης. Αποτέλεσμα αυτού του πασρκεμβατισμού που καθόρισε την αμερικανική εξωτερική πολιτική έως σήμερα, ήταν και η ίδρυση στις 4 Απριλίου του 1949 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, του ΝΑΤΟ. Ο όρος «Σχέδιο Μάρσαλ» (από το όνομα του τότε υπουργού των ΗΠΑ Τζόρτζ Μάρσαλ) εδραιώθηκε ως μεταφορική έννοια, οποιουδήποτε μεγάλης κλίμακας κρατικού προγράμματος, που έχει ως στόχο να λύσει ένα κοινωνικό πρόβλημα. Περισσότερη ενίσχυση δόθηκε στις μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις, καθώς επικρατούσε η άποψη ότι η αποκατάσταση τους ήταν στοιχειώδης για τη γενική ανασυγκρότηση της Ευρώπης.
Ακόμη, περισσότερη «κατά κεφαλήν» βοήθεια δόθηκε στους Συμμάχους του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ λιγότερη δόθηκε σε αυτούς που αποτελούσαν τις Δυνάμεις του Άξονα ή σε αυτούς που απλώς παρέμειναν ουδέτεροι.
Χάρη στο Σχέδιο Μάρσαλ μεταξύ άλλων εισήχθησαν στην Ελλάδα 20.000 μουλάρια, 9.000 γαϊδούριακαι περίπου 20.000 άλογα, τα οποία διατέθηκαν προς πώληση σε γεωργούς και κτηνοτρόφους με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Όλος αυτός ο πληθυσμός των ιπποειδών μοιράστηκε σε πολλές περιοχές της ενδοχώρας με αφετηρία την Θεσσαλονίκη, Κοζάνη και Σέρρες. Η παρουσία τους ήταν απαραίτητη για την καλλιέργεια, την άρδευση και τις μεταφορές αφού δεν υπήρχαν άλλα μέσα και αν κατάφερε η πατρίδα μας να επανακινήσει την αγροτική της παραγωγή και οικονομία αυτό εν πολλοίς οφείλεται σε αυτά τα ταπεινά πλάσματα.
Μόλις λίγες δεκαετίας πριν η χώρα μας ήταν γεμάτη γαϊδούρια, κάθε οικογένεια με χωράφια, περιβόλια, ζωντανά, είχε τον κύρ – Μέντιο της. Περίπου μισό εκατομμύριο στη δεκετία του 1950, 10.000 σήμερα, τα περισσότερα στην υπηρεσία της «βαριάς βιομηχανίας μας» του τουρισμού.
Υ.Γ.: Το σπίτι της Μαρίας Φωτιάδου που κτίστηκε με τη βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ, υπάρχει έως σήμερα, βέβαια ακατοίκητο, όπως άλλωστε τα περισσότερα.
Υ.Γ.: Η χώρα μας έλαβε 366.000.000 δολάρια, η Τουρκία 137.000.000, η δε Δυτική Γερμανία 1.448.000.000, η Γαλλία 2.295.000. Ηνωμένο Βασίλειο 3.297.000.000 κ.τλ. – Πηγή Βικιπαίδεια.
